تعريف نقشه راه جديد اروپا در مواجهه با ايران
ترجمه: سارا معصومي/هرچند كه رايزني‌ها در خصوص برنامه جامع اقدام مشترك در كنگره امريكا همچنان ادامه دارد و بعضا به بحث‌هاي تند و تيز هم كشيده شده اما اتحاديه اروپا با استراتژي خاص خود براي ايران پس از توافق در حال حركت به سمت جلو است. برخلاف روالي كه در اتحاديه اروپا بايد براي تاييد برجام طي شود برنامه جامع اقدام مشترك نبايد در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا از هيچ پارلمان يا مجراي حقوقي ملي عبور كند. در همان روزي كه شوراي امنيت با راي قاطع قطعنامه 2231 را تصويب و برجام را هم تاييد كرد، اتحاديه اروپا هم اقدام به تاييد برجام در شوراي وزيران كرد. براي كشورهاي عضو اتحاديه اروپا كه از جنگ خسته شده‌اند توافق هسته‌اي پيروزي در حوزه سياست خارجي و الگويي براي حل بحران‌هاي بين‌المللي بود. امروز ديگر اين توافق به مسووليتي براي اتحاديه اروپا تبديل شده است. حتي در شرايطي كه كنگره امريكا به اين توافق به راحتي بله هم مي‌گفت باز هم امريكا نمي‌توانست در پيشبرد اين توافق با ايران پيشرو باشد. ميان ايران و امريكا ديوار بي اعتمادي بالا رفته است و البته تحريم‌هايي در حوزه حقوق بشر و ادعاي حمايت ايران از جريان‌هاي تروريستي در منطقه هم از سوي كنگره امريكا وضع شده و وجود دارد كه عملا نزديك شدن تهران و واشنگتن بيش از اين توافق را سخت كرده است. در داخل ايالات متحده حتي چهره‌هايي چون هيلاري كلينتون كه موافقت خود را با برجام اعلام كرده‌اند هم به نوعي موضع‌گيري‌هاي دوپهلو در قبال ايران داشته‌اند. هيلاري كلينتون به عنوان نمونه در روز نهم سپتامبر موافقت خود با برجام را براي چندمين بار اعلام كرد اما به صراحت اعلام كرد كه اگر ايران به اين توافق عمل نكند، گزينه نظامي روي ميز خواهد بود. در اروپا اما هيچگاه سياستمداري در مواجهه با ايران از وجود گزينه نظامي روي ميز سخن نمي‌گويد.
فرصت‌هاي اروپا
خبر خوب براي اروپايي‌ها اين است كه مي‌توانند در مسير نزديكي به ايران روي صندلي راننده بنشينند و امريكا را روي صندلي شاگرد بنشانند. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا، فدريكا موگريني رياست كميسيون مشترك نظارت بر برجام را بر عهده خواهد داشت. موگريني در روز 9 سپتامبر در پارلمان اروپا در سخناني اظهار كرد كه اتحاديه اروپا نياز به اعتماد سازي دوجانبه ميان ايران و 1+5 براي اجرايي شدن برجام را درك مي‌كند. موگريني در اين سخنراني حوزه‌هاي محتمل همكاري ميان ايران و اروپا را مشخص كرد: تجارت، محيط زيست، مبارزه با تروريسم و مواد مخدر و گفت‌وگوهاي حقوق بشري. موگريني با توجه به عمر 10 ساله برجام ميان ايران و 1+5 تاكيد داشته كه 1+5 بايد با افزايش دامنه همكاري‌ها با ايران در حوزه‌هاي متفاوت در حقيقت هزينه زيرپا گذاشتن برجام را براي هر دو طرف بالا ببرند. اين اظهارنظرهاي موگريني بسيار مثبت‌تر از موضع‌گيري‌هاي هيلاري كلينتون است. تجربه نشان داده است كه ايران به مشوق‌ها بيش از تهديدها روي خوش نشان مي‌دهد. بر همين اساس اروپايي‌ها به دنبال ارايه مشوق‌هايي هستند كه به نوعي ضمانتي بر اجراي برجام در دوره 10 ساله آتي هم باشد. اروپايي‌ها پس از توافق هسته‌اي تنها به دنبال گسترش رابطه دوجانبه با ايران نيستند بلكه به افزايش همكاري‌هاي امنيتي هم فكر مي‌كنند. موگريني نيز پيش از اين در اظهاراتي عنوان كرده بود كه همكاري‌هاي منطقه‌اي بايد ميوه اجراي برجام توسط دو طرف باشد. اين بدان معنا است كه اروپايي‌ها مي‌خواهند ايران را در معادله‌هاي منطقه‌اي بازي دهند. مهم‌ترين اين معادله‌ها هم سوريه، لبنان، يمن و افغانستان هستند. در شرايطي كه اين اتفاق و پيشنهاد موگريني محقق شود در حقيقت ايران نيز با همكاري‌هاي منطقه‌اي با اروپا وارد مرحله تامين منافع خود در منطقه هم خواهد شد و اين همكاري تنها به معناي اجابت كردن درخواست اروپا و تامين منافع قاره سبز نخواهد بود. به نظر مي‌رسد كه اين سياست اروپايي‌ها براي همراه كردن ايران در حل بحران‌هاي منطقه‌اي در طولاني مدت بيش از سياست هيلاري كلينتون و امثال وي كه به دنبال تهديد به گزينه نظامي يا تحريك متحدان عرب خود هستند در مقابل ايران جواب خواهد داد. حقيقت اين است كه هيچ كس نمي‌تواند نفوذ منطقه‌اي ايران را انكار كند و مقابله با اين نفوذ تنها و تنها به برخورد تدافعي ايران منتهي خواهد شد. همكاري‌هاي بيشتر ايران و اروپا و ارتباط تنگاتنگ آنها با هم مي‌تواند به گفت‌وگوهاي حقوق بشري ميان دو طرف هم منتهي شود و محمد جواد ظريف در كنفرانس خبري خود در وين پس از حصول توافق هسته‌اي هم به اين نكته اشاره كرده بود. به نظر مي‌رسد كه با اجرايي‌شدن توافق هسته‌اي، اروپايي‌ها مي‌توانند حضور سياسي خود در ايران را پررنگ‌تر كنند و به تعميق رابطه با ايران در سايه برجام روي بياورند. توافق هسته‌اي تنها آغاز يك راه طولاني براي تعميق رابطه ميان ايران و اروپا است. بر اساس تازه‌ترين نظرسنجي‌هايي كه در اروپا صورت گرفته است اكثر قانونگذاران كشورهاي اروپايي از سياست موگريني در مواجهه با ايران استقبال مي‌كنند. با اين اعلام حمايت و همراهي كشورهاي اروپايي موگريني مي‌تواند با خيال راحت نقشه راه جديد سياسي خود با ايران را پيش ببرد.
منبع: لوبلاگ