ديپلماسي مسكو و پاريس در فرودگاه
توقف برنامهريزي نشده رييسجمهوري فرانسه در فرودگاه مسكو و استقبال ولاديمير پوتين، رييسجمهوري روسيه از او را بايد يك نقطه عطف در روابط روسيه و اتحاديه اروپا ارزيابي كرد. بر اساس گزارشها، همه شواهد نشان ميداد هيات فرانسوي هيچ برنامهيي براي اين سفر نداشت اما همه شرايط ديدار به ناگهان فراهم شد و هواپيماي فرانسوا اولاند، رييسجمهوري فرانسه در مسير بازگشت از قزاقستان به يكباره فرودي در روسيه داشت تا در بخش ديپلماتيك فرودگاه مسكو با ولاديمير پوتين ملاقات كند.
اين ديدار از آن جهت حايز اهميت است كه اولاند، نخستين رهبر غربي است كه از زمان آغاز بحران اوكراين از روسيه ديدار ميكند. از سوي ديگر اين ديدار در ترمينال ديپلماتيك يك ميدان هوايي، خارج از مسكو و به قول معروف سرپايي انجام شده و نشاندهنده سردي محسوس در روابط روسيه و غرب دارد. اما يك پيام را ميرساند و آن اينكه دو طرف به وابستگي متقابل و در نتيجه ادامه تلاشهاي ديپلماتيك اذعان دارند.
مسكو از تحريمهاي غرب عليه روسيه به سبب بحران اوكراين عصباني است و اتحاديه اروپا از بازي كرملين با گاز در فصل سرد دل چركين است. اين موضوع بر روابط پاريس و مسكو نيز تاثير گذاشته است.
در ماههاي اخير روابط دو كشور به دليل اوضاع بحراني اوكراين و دخالتهاي روسيه در اين كشور تيره شده است. اواخر ماه ميلادي گذشته، فرانسوا اولاند اعلام كرد كه به دليل وضعيت ناآرام شرق اوكراين ارسال دو ناو هليكوپتربر ميسترال به روسيه تا اطلاع ثانوي به تعويق ميافتد. اما به گفته پوتين در فرودگاه مسكو دو طرف درباره تاخير در ارايه دو رزمناو فرانسوي به روسيه صحبتي نكردهاند. با اين حال او گفت كه از فرانسه انتظار دارد پول پرداختشده براي خريد اين رزمناوها را به روسيه بازگرداند. دولت روسيه در سال ۲۰۱۱ براي خريد دو فروند ناو جنگي به ارزش يك ميليارد و ۲۰۰ ميليون يورو با فرانسه قرارداد بست. اما پاريس تحت فشار امريكا و اتحاديه اروپا ناگزير به تعليق اين قرارداد شده است. به نظر ميرسد از همين رو اينك فرانسه تلاش ميكند در مذاكرات دو جانبه با روسيه، با حل و فصل اختلافهاي روسيه- اتحاديه اروپا در موضوع اوكراين، راه را براي انجام تعهدات دوجانبه روسيه- فرانسه باز كند. به عبارت ديگر ميتوان گفت به نوعي اينك در ديپلماسي اتحاديه اروپا و روسيه، فرانسه جاي آلمان را گرفته است. پيش از اين آنگلا مركل، صدراعظم آلمان تلاش داشت از نفوذ خود بر رييسجمهور روسيه براي پايان بحران در روابط مسكو- بروكسل استفاده كند. اما زماني كه ديدار پنج ساعته مركل و پوتين در استراليا تمام شد، تمام اظهارات صدراعظم آلمان نشاندهنده اين نكته بود كه برلين از حل اين معضل مايوس شده است. آن زمان مركل براي نخستين بار با صراحت از افزايش تحريمها و فشارها عليه روسيه سخن گفت.
اما به نظر ميرسد ديدار پوتين و اولاند براي دو طرف اميدبخش بوده است. به گزارش خبرگزاري فرانسه، به نقل از منبعي در هيات همراه اولاند توقف برنامهريزي نشده رييسجمهور فرانسه در مسكو، در مسير سفرش از قزاقستان به پاريس، با مشورت آنگلا مركل، صدراعظم آلمان و پترو پوروشنكو رييسجمهور اوكراين انجام شده است.
به گفته رييسجمهوري روسيه، دو طرف مذاكرات دقيقي درباره پايان دادن به خشونتها در اوكراين داشتهاند. ولاديمير پوتين، رييسجمهوري روسيه، در ملاقات با همتاي فرانسوياش، فرانسوا اولاند، ابراز اميدواري كرد كه بهزودي بر سر آتشبسي دايم در اوكراين توافق حاصل شود.
در ماه سپتامبر توافقي براي آتشبس بين جداييطلبان در شرق اوكراين و دولت مركزي امضا شد اما از آن هنگام مواردي از نقض قرارداد روي داده است. رييسجمهوري فرانسه هم، پس از ديدار فرودگاه مسكو از همه طرفهاي درگير در اوكراين خواست توافق آتشبسي را كه روز پنجم سپتامبر در پايتخت بلاروس امضا كردند، رعايت كنند. اولاند گفت: نقش فرانسه جستوجوي راهحلهايي براي پيشگيري از مشكلات تباهكننده است. بر اساس گزارشها، در گفتوگوي تلفني اولاند و پوروشنكو، رييسجمهوري اوكراين هم، رييسجمهور فرانسه تاكيد كرد كه بايد روسيه و اوكراين به موارد آتش بس امضا شده در مينسك بازگردند. همزمان با اين تحولات در پايتخت اوكراين، پترو پوروشنكو، رييسجمهوري اين كشور گفت دور تازه مذاكرات با جداييطلبان براي اجراي بندهايي از توافق آتشبس شكننده، برنامهريزي شده است. به گفته رييسجمهوري اوكراين، در مذاكرات آينده دو طرف در پايتخت بلاروس تلاش ميشود تا جدول زماني مشخصي براي اجراي توافق اوليه مينسك تاييد شود. اعلام اين آتش بس غيرمنتظره، سومين تلاش براي پايان دادن به جنگ روبه گسترشي است كه در آوريل سال جاري آغاز شد و تاكنون بيش از چهار هزار و ۳۰۰ كشته داده است.
گفتوگوي اولاند-پوتين
به نوشته روزنامه فرانسوي فيگارو، اولاند و پوتين پيش از ديدار خصوصي با يكديگر، ابتدا چند كلمهيي مقابل خبرنگاران صحبت كردند.
ابتدا پوتين خطاب به اولاند گفت: «سفر امروز شما اگر چه سفر بسيار كوتاهي است اما يك سفر كاري واقعي است.»
اولاند نيز در پاسخ به وي با اشاره مستقيم به ديوار برلين به عنوان نماد جنگ سرد و مخالفت غربيها و شرقيها گفت: «من اظهارات شما را شنيدهام. بايد از به وجود آمدن تمامي ديوارها و موانعي كه ما را از يكديگر جدا ميكند، اجتناب كرد. ما در حال حاضر بايد بتوانيم موانع را پشت سر بگذاريم و راهحلهايي پيدا كنيم.» وي افزود: «ما بايد به همراه هم اقدام به يافتن راهحل كنيم. زمانهايي وجود دارند كه ما طي آن بايد از فرصتها استفاده كنيم و هماكنون در آن قرار داريم.»
پوتين نيز پاسخ داد: «اين مشكلات بسيار دشوار هستند اما من فكر ميكنم كه مذاكرات ما نتايج مثبتي دارد. سفر امروز شما يك سفر كاري واقعي است و نتايج و پيشرفتهايي را به دنبال خواهد داشت.»