مهشيد ستوده/ قم راضي است. اين شايد رهاوردي بود كه دو وزير روحاني از سفر يك روزه خود در آخر هفته قم به تهران آوردند. همان رابطه‌اي كه حسن روحاني فرزند قم نيز به دنبال آن بودمراجع تقليد ميزبان دو ميهمان دولتي. دو وزيري كه دو سالي بود هدف اصلي دلواپس‌ها بودند و همين هدف اصلي بودن آنها را تبديل به مهمانان ويژه شهري كرده بود كه در ماه‌هاي اخير هدف اصلي‌شان مبارزه با دلواپسان بود. يك مهمان، محمدجواد ظريف بود؛ وزير خارجه‌اي كه خستگي دو سال مذاكره را روي دوشش داشت و درست در روزهايي كه برجام در جاده اجرا قرار گرفته است روانه قم شد. روانه همان شهري شد كه در روزهاي اوج مذاكرات مراجع تقليد و علمايش پشتش ايستادند، در مقابل تندروها و دلواپسان ايستادند، كلاس‌هاي درس‌شان را تعطيل كردند و به دلواپسان هشدار دادند كه كسي به مذاكره‌كنندگان توهين نكند. همان روزها بود كه علما دعاي خيرشان را بدرقه راه مذاكره‌كنندگان مي‌كردند. برجام كه در ايستگاه مجلس متوقف مانده بود و رد نمي‌شد نامه نوشتند و به نمايندگان تاكيد كردند كه زودتر تكليف برجام را روشن كنند. ظريف اما در نخستين سفر داخلي خود پس از توافق به قم رفت؛ شهري كه حمايت‌هاي علمايش در دو سال اخير توشه راه او و حلقه مردانش بود. قم همان شكلي بود كه ظريف انتظارش را داشت. هرچقدر كه در اين دو سال برخي تلاش كرده بودند نشان دهند مخالفان برجام زيادند اما او يك صداي واحد از قم شنيد. صداي چند دلواپسي كه در يكي دو سال اخير تمام تلاش‌شان براي وقفه در راه مذاكرات را به كار گرفته بودند نيز زير صداي تعريف و تشكر مراجع و علماي قم اصلا شنيده نشد. ديدارها پشت سر هم بود و صداي واحد مراجع از آن شنيده مي‌شد. ديدار با آيت‌الله وحيد خراساني، آيت‌الله مكارم‌شيرازي، آيت‌الله صافي گلپايگاني، آيت‌الله جوادي‌آملي، آيت‌الله نوري‌همداني و آيت‌الله موسوي‌اردبيلي از جمله ديدارهاي وزير امور خارجه بود تا با رهاوردي از تمجيد، تشكر و تجليل روانه وزارت خارجه شود. سفري كه شايد محمدجواد ظريف پس از آن يك نفس راحت كشيد و يك توصيه مراجع را به حافظه‌اش سپرد كه«زحماتش در تاريخ ثبت مي‌شود حتي اگر برخي حق نشناس باشند». يك تعبير هم شنيد. همان ماجرايي كه دلواپسان عليه‌اش صف كشيدند و كار را تا سوال از او در صحن علني پيش بردند را با يك تعبير دلگرم‌كننده از آيت‌الله جوادي آملي شنيد. آنجا كه آيت‌الله جوادي آملي خطاب به او با بيان اينكه بايد همواره با رعايت و حفظ ادب مسائل كشور را حل و فصل كنيم و در برخورد با ديگر كشور‌ها هم همين گونه رفتار كنيم، گفت: «دست دادن نشانه ادب است اما پس از دست دادن انگشتان خود را مي‌شماريم، اين نيز نشانه هوشياري ما است.»
دست دادن با دشمن نشانه ادب است
يكي از مهم‌ترين ديدارهاي ظريف با آيت‌الله جوادي آملي بود. آيت‌الله جوادي آملي در ماه‌هاي اخير حمايت‌هايي از مذاكره‌كنندگان داشت و حتي براي مواجه نشدن با دلواپسان قم كلاس درسش را تعطيل كرده بود. در ديداري كه داشت به بحث دست دادن ظريف و رييس‌جمهور امريكا هم اشاره كرد. در اين ديدار آيت‌الله جوادي آملي با اشاره به مذاكرات هسته‌اي و آغاز اجراي برجام در كشورمان خاطرنشان كرد: به عقيده من اينكه برخي مي‌گويند ما در اين مذاكرات امتيازاتي را از دست داده‌ايم و در عوض امتيازاتي گرفته‌ايم در واقع درست نيست. وي افزود: من معتقدم ما در اين مذاكرات هيچ چيز از دست نداديم؛ طرف مقابل مي‌خواست قدرت ساخت سلاح هسته‌اي را از ما بگيرد اما ما با آنكه قدرت ساخت سلاح هسته‌اي را داشتيم، هرگز به دنبال ساخت اينگونه سلاح‌ها نبوديم. اين مرجع تقليد با بيان اينكه ما هرگز امكانات نظامي قدرت هسته‌اي را طبق دين و عقل و فتواي مراجع نمي‌خواهيم، گفت: ما به دنبال فناوري‌هاي صلح آميز هسته‌اي در زمينه‌هاي كشاورزي و پزشكي و امثال آن بوديم كه امروز همه آنها براي كشور محفوظ مانده است، لذا ما تمام نيازمندي‌هاي خود را حفظ كرديم و در عمل چيزي از دست نداديم. وي در فراز ديگري از سخنان خود مسوولان كشور را به همدلي و همزباني مورد تاكيد رهبري توصيه فرمود و اظهار داشت: جامعه را جز محبت، دوستي و حسن همجواري اداره نمي‌كند؛ همه بايد توجه داشته باشند كه بدون آن ملات نرم، سنگ‌هاي يك ساختمان هرگز روي هم بند نمي‌شوند، اگر در ميان افراد جامعه عاطفه و همدلي وجود نداشته باشد، مانند همان سنگ‌هاي بي‌ملات فرو مي‌ريزند. اين مرجع تقليد گفت: همه مسوولان بايد توجه داشته باشند با سوءظن كاري از پيش نمي‌رود، كشور ما در ميدان مين است و خطر هميشه كشور را تهديد مي‌كند لذا كشور را بايد با محبت، همدلي و همزباني و وحدت اداره كنيم تا اجازه طمع را از دشمنان بگيريم. وي ملت ايران را ملت بزرگي دانست كه مسوولان بايد همواره قدردان فداكاري‌هاي آنان باشند و در اين زمينه خاطرنشان كرد: ملت ايران ملت بزرگي است و در طول تاريخ همواره بزرگي خود را به اثبات رسانده است؛ مانند هشت سال دفاع مقدس و همچنين پايبندي به قطعنامه ۵۹۸شوراي امنيت؛ مسوولان بايد قدردان اين ملت بزرگ باشند. آيت‌الله جوادي آملي با بيان اينكه بايد همواره با رعايت و حفظ ادب مسائل كشور را حل و فصل كنيم و در برخورد با ديگر كشور‌ها هم همين گونه رفتار كنيم، گفت: دست دادن نشانه ادب است اما پس از دست دادن انگشتان خود را مي‌شماريم، اين نيز نشانه هوشياري ما است.
ظريف يك‌تنه با قدرت‌هاي بزرگ دنيا در افتاد
آيت‌الله وحيد خراساني هم در ديدار با وزير امور خارجه گفت: ايشان هم متفكر خوبي است و هم خوب امور محوله را انجام مي‌دهد و بايد از ايشان تقدير شود و اگر انصاف را در نظر بگيريم اين مرد يك تنه با قدرت‌هاي بزرگ دنيا درافتاد و مغلوب‌شان كرد و اين همه قابل تقدير و تشكر است و وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز تاكيد كرد كه جناب آقاي دكتر ظريف از چهره‌هاي ماندگار خواهد بود.
كار غيرممكن را ممكن ساختيد
ديدار وزير امور خارجه كشورمان با آيت‌الله مكارم شيرازي هم ديدار مهمي بود. آيت‌الله مكارم شيرازي از جمله مراجع تقليدي بود كه طي ماه‌هاي گذشته حمايت‌هاي جدي از مذاكره‌كنندگان داشت و در نامه‌اي كه به نمايندگان مجلس نوشت خواهان به سرانجام رسيدن اين توافق شده بود. اين مرجع تقليد در ساير موضع‌گيري‌هاي خود نيز به دلواپسان هشدارهاي زيادي داده بود.
در اين ديدار آيت‌الله مكارم شيرازي گفت: «اگر زحمات و جديت جنابعالي نبود، برجام به فرجام نمي‌رسيد. زحمات شما در تاريخ ثبت خواهد شد. هرچند بعضي‌ها شايد حق‌شناس نباشند. شما كار غيرممكن را ممكن ساختيد.» وي در ادامه افزود: «همان‌طوركه قبلا گفته‌ام بايد اصل برجام را پايان يافته تلقي كرد. مناقشه كردن و نفي برجام، با هيچ عقل و حكمتي سازگار نيست. الان فقط بايد براي نحوه اجراي آن بحث شود.» آيت‌الله مكارم شيرازي همچنين در خصوص مبارزه با گروه‌هاي تكفيري گفت: «اين افراد را تنها با برخورد نظامي و امنيتي نمي‌توان از بين برد بلكه بايد به موازات كار سياسي و نظامي، كار فكري كرد و ريشه‌هاي اين جريان را خشكاند والا اين روند ادامه پيدا مي‌كند.» وي با توجه به تاثيرپذيري زياد هيات‌هاي خارجي از سفر به قم خاطرنشان ساخت: «وزارت امور خارجه كاري كند كه اين سفرها به قم بيشتر انجام گيرد و زمينه ديدار علما و نخبگان جهان با علماي حوزه افزون‌تر شود، چون ما تاثير اين گفت‌وگوها را در مقامات خارجي ديده ايم.»
مردم قدر زحمات مذاكره‌كنندگان را مي‌دانند
آيت‌الله صافي گلپايگاني نيز در ديدار با محمد جواد ظريف با اشاره به انجام مذاكرات طاقت فرساي هسته‌اي گفت: «توفيقاتي كه حاصل شده را بايد قدر دانست. من از شخص جنابعالي و همكاران‌تان تشكر مي‌كنم. مردم هم قدر زحمات شما را مي‌دانند.» وي افزود: «در ساير موضوعات منطقه‌اي و بين‌المللي نيز همين مسير را ادامه دهيد. ما به دنبال گفت‌وگو و زندگي مسالمت‌آميز با دنيا هستيم. نبايد بگذاريم هويت ما را جوري معرفي كنند كه بدخواه ديگران جلوه كنيم. . آيت‌الله صافي‌گلپايگاني تاكيد كرد: درباره بهبود وضع معيشت مردم هر كاري كه مي‌توانيد، انجام دهيد. چون اين تلاش اسباب خوشحالي امام زمان(عج) مي‌شود.»
در اين مذاكرات هيچ چيز از دست نداديم
آيت‌الله جوادى آملى هم در اين ديدار با اشاره به مذاكرات هسته‌اي و آغاز اجراي برجام در كشورمان خاطرنشان كرد: به عقيده من اينكه برخي مي‌گويند ما در اين مذاكرات امتيازاتي را از دست داده‌ايم و در عوض امتيازاتي گرفته‌ايم، در واقع درست نيست! بلكه من معتقدم ما در اين مذاكرات هيچ چيز از دست نداديم. طرف مقابل مي‌خواست قدرت ساخت سلاح هسته‌اي را از ما بگيرد اما ما با آنكه قدرت ساخت سلاح هسته‌اي را داشتيم، هرگز به دنبال ساخت اينگونه سلاح‌ها نبوديم. وي افزود: ما هرگز امكانات نظامي قدرت هسته‌اي را طبق دين و عقل و فتواي مراجع نمي‌خواستيم، ما به دنبال فناوري‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي در زمينه‌هاي كشاورزي و پزشكي و امثال آن بوديم كه امروز همه آنها براي كشور محفوظ مانده است لذا ما تمام نيازمندي‌هاي خود را حفظ كرديم و در عمل چيزي از دست نداديم.
تيم هسته‌اي قدرت انقلاب را به دنيا نشان داد
آيت‌الله نوري‌همداني هم در ديدار با محمدجواد ظريف گفت: «يكي از كساني كه در راه اقتدار اسلامي به خوبي گام برداشته است و فكر، فرهنگ، تعهد و تدين ايشان مورد تاييد مقام معظم رهبري قرار گرفته، آقاي دكتر ظريف وزير امور خارجه است.» آيت‌الله نوري همداني با بيان اينكه تيم هسته‌اي توانست با قدرت و عزت در برابر صف آرايي‌هايي كه استكبار به وجود آورده بود، ايستادگي كند و با قدرت حرف ملت را بزند و از لحاظ منطق و استدلال بسيار عالي عمل كرد، اظهار داشت: در حقيقت تيم هسته‌اي توانست قدرت و عزت اسلام و انقلاب اسلامي را به دنيا نشان دهد و اين مذاكرات دنيا را با قدرت جمهوري اسلامي ايران بيشتر از گذشته آشنا كرد. وي ادامه داد: در موضوع برجام بايد با رعايت رهنمودهاي 9 گانه مقام معظم رهبري و مراقبت از نفوذ دشمن اقدام كرد. مراجع نيز در همه حال همراه شما هستند تا به اهدافي كه نظام دنبال مي‌كند برسيد.
در فضاي آرام همه‌چيز به نتيجه مي‌رسد
آيت‌الله موسوي‌اردبيلي نيز در اين ديدار با اشاره به موضوع برجام، از تلاش و جديت دستگاه ديپلماسي تقدير و تشكر كردند و براي استمرار موفقيت تلاش‌هاي ديپلماتيك دولت دعا كردند. وي افزود: در فضاي آرام و بدون التهاب همه‌چيز به نتيجه مي‌رسد اما فضاي ملتهب نتيجه معكوس مي‌دهد.
مهمان دوم: وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در قم
مهمان دوم مراجع تقليد در پنجشنبه قم علي جنتي بود. مردي كه او هم در اين دو سال در دولت كم تحت فشار نبوده است. ارسال گزارش‌هاي غيرواقعي به مراجع و تلاش براي نشان دادن چهره غيرواقعي از اقدامات اين مجموعه هم نگاه مراجع تقليد به مجموعه وزارت ارشاد را تغيير نداد. استقبال مراجع تقليد از فرستاده دوم دولت هم گرم بود. استقبالي كه مراجع هرچند توصيه‌هايي براي بهبود در امور اين مجموعه داشتند اما معتقد بودند كه وزير ارشاد نيازي به نصيحت ندارد. علي جنتي هم گزارش داد و هم توصيه‌ها را شنيد تا دومين مهمان دولت هم به گرمي روانه پاستور شود.