جمهوري آذربايجان مينياتور ايراني را هم به نام خود ارايه كرد
اعتماد| ترك‌ها در اكسپوي 2015 ميلان، نگارگري ايراني را به نام خودشان ارايه دادند و اين در حالي است كه پيش از اين، اقدام به ثبت «تار» و «چوگان» به نام خود كرده بودند. پاويون جمهوري آذربايجان در اكسپو 2015 ميلان، جزو پاويون‌هاي به‌نسبت شكيل و پرمخاطب بود. در اين پاويون، برخلاف روال معمول اكسپوها، بروشورها و هداياي تبليغاتي هم براي مخاطبان در نظر گرفته شده بود كه مواردي ازجمله عرضه فرش تبريز به عنوان يكي از صنايع دستي اين كشور، در آنها قابل تامل بود. در اين ميان، كتاب نفيسي هم منتشر شده بود با نام «مينياتور» كه با همان عنوان جلد و متن ابتدايي آن، مشخص مي‌كرد به معرفي هنر مينياتور آذربايجاني مي‌پردازد. اين كتاب با كاغذ گلاسه و چاپ رنگي، در 250 صفحه با جلد سخت و در قطع خشتي بزرگ منتشر شده است. هر روز، نسخه‌هايي از اين كتاب، به مخاطبان و ميهمانان پاويون آذربايجان اهدا مي‌شد. همچنين نسخه‌هايي از آن براي تورق و ملاحظه بازديدكنندگان در نظر گرفته شده بود. در اين ميان «ايسنا» گزارش داده است، در اين كتاب با امتناع از ذكر نام «ايران»، شهرهاي اردبيل، تبريز، اروميه و مراغه (در استان‌هاي اردبيل و آذربايجان شرقي و غربي ايران) تا ايروان (پايتخت جمهوري ارمنستان) و باكو (پايتخت جمهوري آذربايجان)، قلمرو هنر اين كشور توصيف شده است. نكته عجيب‌تر اينكه در صفحه‌هاي متعدد اين كتاب، تصويرهايي از كتاب‌هاي قديمي خطي و نگارگري ايراني به عنوان نمونه‌هايي از مينياتور آذربايجان ارايه شده است. در بالاي تصويرها نيز نام آثار، اديبان و داستان‌هاي مختلفي چون شاهنامه فردوسي، ديوان حافظ، خمسه نظامي، گرشاسب‌نامه، كليله و دمنه، هماي همايون، خاورنامه، جامع‌التواريخ، هفت اورنگ، فالنامه و... با تلفظ فارسي اما به خط لاتين آمده است. محل خلق يا نگهداري بسياري از آثار نيز شهرهايي چون تبريز ذكر شده است. اين اتفاق در كنار معرفي «خط نستعليق» در پاويون امارات متحده عربي و «فرش تبريز» در پاويون‌هاي كشورهاي آذربايجان و تركمنستان، سكوت مسوولان ايراني را - با توجه به حضور جدي جمهوري اسلامي ايران در اكسپو 2015 ميلان - قابل تامل مي‌سازد. «محمدباقر آقاميري» رييس انجمن نگارگري در اين باره مي‌گويد: «من نمي‌دانم چرا آذربايجاني‌ها اين عقده را دارند كه همه‌چيز را به اسم خودشان بزنند. اگر كانال آذربايجان را نگاه كنيد، در برنامه فرهنگي - هنري‌شان يك مينياتور بزرگ از دوره صفويه مي‌گذارند و شعار مي‌دهند كه اين هنر براي ما است. در حالي كه اين اقدام بسيار مضحك است، چون همه اشعار آنها به زبان فارسي است. يك زماني همه اين سرزمين‌ها جزو خاك ايران بوده و به‌خاطر بي‌لياقتي شاه‌هاي قاجار تكه‌پاره شده است. حالا اين كشورها مي‌خواهند هنر اصيل و ماندگار ايران را در حوزه‌هاي مختلف به اسم خودشان به ثبت برسانند. البته هر كاري كه بخواهند بكنند براي خودشان بد است، چون در همه كتاب‌هايي كه در 70 سال گذشته در لندن و نيويورك و كشورهاي غربي چاپ شده، عبارت
Persian painting آمده است.»آقاميري اعتقاد دارد همه اين كارها ناشي از كم‌كاري و سوءمديريت در وزارت ارشاد است. سازمان ميراث فرهنگي هم هيچ حركت و كار مفيدي در اين زمينه انجام نمي‌دهد و هرچه انتقاد در رسانه‌ها منتشر مي‌شود، انگار گوش‌ها كر و چشم‌ها بسته است: «متاسفانه كساني در مديريت فرهنگي كشور هستند كه براي ارزش‌هاي اين مملكت قدم برنمي‌دارند و دنبال منافع شخصي خودشان هستند، كساني كه دلسوز نيستند و تا به حال قدمي برنداشته‌اند.»در اين ميان «محمد علي رجبي» - مدرس دانشگاه- نيز مي‌گويد: «متاسفانه برخي مسوولان ما به‌دليل نداشتن فعاليت به‌موقع در معرفي فرهنگ و هنر كشور، هميشه آسيب‌هايي را وارد كرده‌اند. پيش از اين هم مسائلي از اين دست پيش آمده بود. يك زماني مي‌خواستند «بهزاد» را مال خودشان كنند و مي‌گفتند او ايراني نيست، ازبك است! مسوولان ما حتما بايد با اين مسائل برخورد كنند و از طريق يونسكو اعتراض خود را به گوش دنيا برسانند. آنها بايد با كساني كه عليه هنر و فرهنگ كشور فعاليت مي‌كنند و مي‌خواهند بخش‌هاي مختلف اين فرهنگ و هنر را مال خود كنند، برخورد لازم را داشته باشند.»«فرهاد نظري» مديركل دفتر ثبت آثار تاريخي اما در اين باره مي‌گويد: «حتي انتشار كتابي به نام «مينياتور آذربايجان» توسط كشور جمهوري آذربايجان مساله‌اي است كه اگر چيزي در پس ذهن‌شان براي اقدامات بعدي درباره اين هنر ايراني نباشد هم بايد آن را مطرح و پيگيري كنيم. چون معتقديم اينكه كشوري مانند آذربايجان بخواهد آثار و مفاخر ايراني را به نام خود كند، اسفبار است.»«نظري» نخستين قدم در اين زمينه را دعوت تعداد محدودي از مسوولان دولتي و فرهنگي در يك نشست بيان كرد و افزود: «نخست در يك جمع محدود، افرادي مانند نمايندگان وزراي خارجه، سازمان ارتباطات اسلامي، كتابخانه و سازمان اسناد ملي ايران و فرهنگستان‌هاي هنر و زبان را دعوت مي‌كنيم تا به يك اجماع نظر برسيم كه بايد با اين مقوله چه كاري انجام دهيم؟ ما بايد اين اتفاق را آسيب‌شناسي كنيم، در واقع حتما بايد به يك تصميم‌سازي كه به پيگيري‌هاي حقوقي منجر مي‌شود، برسيم.»به گفته مديركل دفتر ثبت آثار تاريخي اين اتفاق نبايد مسكوت بماند. رفتاري كه جمهوري آذربايجان از خود نشان داده يك رفتار صحيح نيست. فرهنگ آذربايجان روزي بخشي از ايران بوده، اما آنها امروز روي هركدام از مفاخر ايران كه بخواهند دست مي‌گذارند.