گزارش يك- گفت و گو
محمد ابراهيم ترقي‌نژاد/ اين روزها عربستان در حال كنار گذاشتن تعارف‌هاي خود با كشورهاي عربي است. در حالي كه پس از قطع يكجانبه روابط ديپلماتيك با ايران از سوي عربستان، رياض دور جديدي از سياست‌هاي تنش‌آفريني خود را عليه تهران و محورمقاومت آغاز كرده است. مسوولان سعودي در حال بازنگري و تنظيم روابط خود با كشورهايي هستند كه آنها را در مقابله با ايران همراهي نكرده‌اند. حالا عربستان سعودي و امارات در جديدترين اقدام خود، پس از مشاهده عدم همراهي دولت لبنان در حمايت از خود، ادامه حمايت‌هايش از لبنان را بي‌فايده دانسته و به دنبال بازبيني در پرونده مناسبت‌هاي سياسي و نظامي خود با لبنان است. عربستان‌سعودي تاكنون سه نشست شوراي همكاري خليج‌فارس، اتحاديه عرب و سازمان همكاري اسلامي را براي محكوم كردن اقدام حمله به نمايندگي‌هاي خود در مشهد و تهران برگزار كرده كه ميوه هر سه اين نشست‌ها هم بيانيه‌هاي تند و تيز سياسي بوده است. در نشست اتحاديه عرب در قاهره جبران باسيل، وزير خارجه لبنان اظهاراتي را نسبت به اتفاقات رخ داده در مقابل سفارت عربستان در تهران و كنسولگري عربستان در شهر مشهد مطرح كرد كه چندان به مذاق عادل الجبير خوش نيامد. در نشست جده سازمان همكاري اسلامي هم نماينده لبنان اعلام كرد كه كشورش از بيانيه تند و تيزي كه ساير كشورهاي اسلامي در محكوميت ايران صادر و از آن پشتيباني كرده‌اند، فاصله مي‌گيرد. اقدام‌هاي دومينووار لبنان كه الزاما به معناي حمايت از ايران نبود بلكه نشان از هوشياري دولت در پرهيز از ورود به مناقشه دو كشور مسلمان و همسايه بود خشم عربستاني‌ها را برانگيخته است. رياض كه برخي كشورهاي عربي را مستعمره سياسي خود مي‌داند و انتظار دارد كه تمام جهان عرب به كرشمه عادل الجبير ايران را محكوم كنند در نخستين گام تنبيهي لبنان كمك يك ميليارد دلاري خود را براي تجهيز ارتش لبنان لغو كرد. در همين باره وزارت كشور لبنان در بيانيه خود در رابطه با لغو قراردادهاي تجهيز فرودگاه بيروت اعلام كرد كه اين مساله مربوط به مسائل فني و قطع كمك مالي مربوط مي‌شود كه قرار بود از طريق دومين كمك مالي عربستان سعودي تامين شود. پس از اين اقدام رياض، برخي منابع خبري اعلام كرده‌اند كه عربستان خشم خود از استقلال دولت لبنان در تصميم‌گيري‌ها در حوزه سياست خارجي را به اين قطع كمك‌هاي مالي محدود نخواهد كرد و احتمال مي‌رود عربستان و امارات تحريم‌هايي را عليه لبنان اعمال كنند كه ظرف چند روز آتي اجرايي مي‌شود. طبق اطلاعات منتشر‌شده، فهرست‌هايي از سوي اين كشورها در حال تدوين است تا به افرادي از لبنان كه در اين كشورها هستند، ابلاغ شود كه محل كار خود را ترك كنند، چراكه آنها افراد مطلوبي به شمار آورده نشده‌اند. بر اساس اين داده‌ها، بعيد نيست كه اين تصميم‌ها به بلوكه كردن دو سپرده مالي كه در بانكي در لبنان از دهه‌ها قبل از سوي عربستان و امارات نهاده شده است، كشيده شود. در خصوص تاثير تنش ميان تهران – رياض بر رابطه دو كشور با لبنان، تاثير اختلاف‌هاي لبنان با عربستان بر مسائل سياسي داخلي بيروت، انگيزه لبنان در عدم همراهي با عربستان در نشست اتحاديه عرب و نشست جده و تحليل رابطه عربستان با لبنان در سايه اين اختلاف با محمدعلي مهتدي، تحليلگر ارشد مسائل منطقه و مسعود ادريسي، سفير اسبق ايران در لبنان گفت‌وگوهايي داشتيم كه در زير مي‌خوانيد.