هنگامي كه چرخش چرخ و فلك رياست‌جمهوري لبنان متوقف مي‌شود؟
وانسا نوبي/ روند آهسته توافق بر سر رييس‌جمهور جديد لبنان همچنان ادامه دارد. نخستين موفقيت ماه گذشته حاصل شد؛ زماني كه سمير جعجع اعلام كرد از نامزدي در انتخابات كنار مي‌كشد و از ميشل عون رقيب خود حمايت مي‌كند. اين در حالي بود كه در ماه نوامبر سال گذشته، سعد حريري، متحد ديرينه جعجع در اتحاد سياسي اهل سنت و مسيحي - بلوك 14 مارس- اعلام كرده بود كه نامزد مورد حمايت او سليمان فرنجيه خواهد بود. اين باعث شده است يك رويارويي ديگر ميان دو نامزد باقيمانده براي انتخابات به وجود آيد؛ عون و فرنجيه.
بر اساس قانون اساسي لبنان، رييس‌جمهور اين كشور بايد يك مسيحي، نخست‌وزير مسلمان سني و رييس پارلمان يك مسلمان شيعه باشد. نبي بري رهبر جنبش امل نقش سخنگو را مدت طولاني است كه اشغال كرده است و با توجه به قدرت بلوك 8 مارس، اتحاد (امل و حزب‌الله)، اين مساله هرگز به چالش كشيده نمي‌شود. در حال حاضر تمام سلام، نخست وزير موقت است اما او نفوذ كمي دارد. براي انتخاب رييس‌جمهور جديد راي مجلس لازم است. اتحاد 8 مارس توافق كرده است كه تنها از يك نامزد حمايت كند و در صورت عدم وجود اين نامزد، برگزاري انتخابات را كه حداقل نيازمند به حضور 86 تن از قانون گذاران است، تحريم كند.
اما نبرد براي توافق درباره رييس‌جمهوري جديد موجب ضعف سياسي در متحدان سني و مسيحي 14 مارس و بروز اختلافات در اين بلوك شده است. اين اتحاد براي نخستين بار در سال 2006 شكسته شد و زماني كه ميشل عون اعلام كرد كه به بلوك 8 مارس مي‌پيوندد از آن زمان، با وجود فشار جنگ سوريه و مشاركت حزب‌الله در آن، اين اتحاد مسيحي- شيعه باقي مانده است. بنابراين اختلافات در درون جامعه مسيحي درباره اينكه آيا از عون به عنوان بخشي از 8 مارس حمايت شود يا جعجع به عنوان نامزد 14 مارس ادامه يافت.
اتحاد مسيحي و سني تحت فشار رهبري ضعيف سني است. اين مساله باعث تبعيد خودخواسته حريري و تفاوت‌هاي گسترده‌اي در وضعيت اجتماعي و اقتصادي جامعه اهل سنت شده است. نگاه سياسي، سكولار، بيروتي و قبيله‌اي حريري و رفتار بسيار متفاوت با جوامع سني در شمال لبنان، به ويژه با مناطق روستايي نزديك به مرز با سوريه اين وضعيت را ايجاد كرده است. بر اساس گزارش‌ها رفيق حريري براي تطبيق مشاركت مالي اقشار اجتماعي و اقتصادي پايين‌تر جامعه اهل سنت ماهر بود و به همين دليل او براي حفظ انسجام سياسي مهم شناخته شده مي‌شد. اما پسرش سعد، شايد به دليل تبعيد خودخواسته طولاني مدت، كمتر در اين كار موفق بوده است. اين امكان وجود دارد كه حمايت او از فرنجيه بخشي از يك معامله براي قرار گرفتن او در مقام نخست وزيري و احيا رهبري او در لبنان باشد. اثر اين رهبري ضعيف موجب افزايش حمايت سني‌ها در شمال لبنان از داعش و جبهه نصرت شده است. در واقع، تنش ذاتي در اتحاد 14 مارس به طور فزاينده با جنگ سوريه آشكار شده است. علاوه بر داعش، نزديكي خانواده حريري با دولت عربستان، اين باور را ايجاد كرده كه كمك‌هاي مالي آنها به شبه نظاميان باعث حمله آنها به جوامع مسيحي در سوريه، شده است. بنابراين درباره پايداري اتحاد سني- مسيحي شك و ترديدهاي زيادي وجود دارد. از قضا نيز حمايت حريري از فرنجيه در حالي است كه او به عنوان يك دوست سوريه شناخته مي‌شود و بعيد است او مخالف حمايت حزب‌الله از اسد باشد. بنابراين حمايت حريري از فرنجيه، از نظر برخي در جامعه اهل سنت يك اعتراف ضمني به قدرت در حال ظهور 8مارس است. شكي نيست كه به نظر مي‌رسد اتحاد شيعه- مسيحي در حال حاضر با ثبات‌تر است، و با وجود جنگ سوريه، هنوز هم قدرت سياسي در لبنان را در اختيار دارد. اين تنها بخش كوچكي از رهبري هوشمندانه سيد حسن نصرالله است. تاكنون، او با وجود تلفات بالا در سوريه، موفق شده از عواقب مهم سياسي جلوگيري كند. احتمالا به دليل اين واقعيت است كه مي‌گويند همه طيف‌هاي سياسي مذهبي لبنان درك كرده‌اند كه حضور حزب‌الله موجب محافظت از آنها در برابر حمله داعش است. بر همين اساس به نظر مي‌رسد كه از حمايت حريري از فرنيجه، هيچ نشانه‌اي وجود ندارد. منبع : www.lowyinterpreter.org