چهار درس از
انتخابات هفتم اسفند
منصور بيطرف
بالاخره با اعلام رسمي پايان شمارش آرا در حوزه انتخابيه تهران، وزن و گرايش سياسي چهار سال آينده در عرصه سياست ايران مشخص شد. انتخابات مجلس دهم با وجود تمامي حواشي كه حول آن ايجاد شده بود يك اتفاق مهم در سپهر سياسي كشور ما به حساب مي‌آيد. با كنار گذاشتن تمامي حاشيه‌هايي كه پيش و پس از انتخابات به وجود آمد، مي‌توان اذعان كرد كه اين انتخابات حامل چهار پيام اساسي بود:
1- انتخابات هفتم اسفند ماه اين مهم را عيان ساخت كه فضاي سياست ايران ديگر مانند دهه 1370 و دهه 1380 نيست. در آن دوران دو جناح و دو طيف سياسي اصلاح‌طلب و اصولگرا وجود داشت كه شانه به شانه هم و در مقابل هم با يكديگر در رقابت بودند. مرز ميان اين دو طيف آنچنان پررنگ بود كه هيچ حايلي ميان اينها قرار نمي‌گرفت. طرف يا اصلاح‌طلب بود يا اصولگرا. اين بازي تا اوايل سال 1391 در همه عرصه‌ها جريان داشت و اين انتخابات رياست‌جمهوري سال 1392 و جمع شدن طيف‌هاي اصلاح‌طلب و اصولگراي ميانه رو حول حسن روحاني بود كه نخستين تلنگر را به اين مرزبندي زد و انتخابات هفتم اسفند عملا اين مرزبندي 20 ساله را از بين برد.
اگر نگاهي به اسامي نامزداني كه در فهرست انتخاباتي اصلاح‌طلبان وجود داشت بيندازيم با دو چهره‌اي روبه‌رو مي‌شويم كه پيش از اين محال بود اصلاح‌طلبان از كنار آنها رد بشوند چه برسد به آنكه در كنار آنها بنشينند. علي مطهري و كاظم جلالي عملا در انتخابات مجلس هفتم با تمايل كامل اصولگرايي وارد مجلس شدند امازمانه كاري كرد كه آنها در انتخابات مجلس دهم در فهرستي قرار بگيرند يا قرار داده بشوند كه اصلاح‌طلبان از آن طرفداري مي‌كردند.
2- انتخابات هفتم اسفند در واقع انتخاب ميان «طرفداران برجام» بود با هواداران «ضد‌برجام». كساني كه از برجام حمايت كردند راي آوردند و كساني كه سعي در تداوم تحريم داشتند و به نوعي خواهان توقف برجام بودند راي نياوردند. شايد مردم به فهرستي كه راي دادند از تك تك آنها شناختي نداشتند اما مي‌دانستند در فهرست مقابل كساني هستند كه در دو سال گذشته در مقابل سياست‌هاي برجامي ايستاده بودند و در هر برهه از زمان كه مي‌توانستند در مقابل آن قرار مي‌گرفتند. در واقع مردم با اين انتخاب نشان دادند كه خواهان تداوم برجام هستند و با هر گرايشي كه بخواهد برجام را متوقف كند مخالف هستند.
3- روحاني در روند اين انتخابات نشان داد كه نه تنها يك سياستمدار است بلكه يك پراگماتيست هم هست. عملگراي محضي كه بر سر هدفش كه در دوران نامزدي رياست‌جمهوري خود داده بود ايستاده است. او با انحاي مختلف در مقابل كساني كه مي‌خواستند اين انتخابات را يكسويه كنند ايستاد و حتي در برخي مواقع از رد صلاحيت‌شدگان هم دفاع كرد و توانست صلاحيت افراد را از شوراي نگهبان بگيرد تا نسبتا فضاي رقابتي‌تري شكل گيرد.
4- مردم با انتخاب خود نشان دادند كه خواهان تغيير در فضاي اقتصادي هستند. فضاي اقتصادي كه تاكنون حاكم بوده فضايي همراه با تحريم بوده است؛ تحريمي كه اكنون بنا بر قواعد برجام بايد برداشته شود. در چند ماه گذشته عملا از سوي دولت گام‌هايي براي اين تعامل برداشته شد - مانند قرارداد IPC- اما مخالفت نمايندگان مجلس، آن دسته از نمايندگاني كه در دور بعد از سوي مردم انتخاب نشده‌اند و به مجلس راه نيافته‌اند، با اين قراردادها مانع از تداوم اين گام‌ها بوده است. اما انتخاب مردم از طيف هواداران برجام و راهيابي آنها به مجلس دهم نشان مي‌دهد كه اين تغيير در فضاي اقتصادي هم بايد رخ دهد. در واقع مردم مجلس آينده را مجلس توسعه‌گرايي مي‌خواهند كه بتواند نقشه راه برجام را ادامه دهد.