چالش‌هاي آموزش عالي و دغدغه‌هاي عارف و معين
«آموزش عالي و دانشگاه‌ها» همواره نه‌تنها در نگاه اصلاح‌طلبان جايگاهي حياتي و مهم داشته‌اند كه محل ورود بسياري از نيروهاي سياسي اصلاحات از دانشگاه‌ها بوده است. همين است كه حل و فصل مصايب آموزش عالي و بهبود وضعيت دانشگاه‌ها براي حركتي سريع‌تر در مسير توليد دانش و توسعه يكي از اصلي‌ترين مطالبات اصلاح‌طلبان است. اين اهميت را مي‌شد در سخنان محمدرضا عارف و مصطفي معين كه يكي سابقه رياست دانشگاه تهران و ديگري صدرات را در كارنامه خود دارد ديد. محمدرضا عارف با وجود همه مسووليت‌هايي كه برعهده دارد بيش از همه علاقه دارد تا به اتاقش در دانشگاه صنعتي شريف و دانشجويان رشته برق خود سر بزند و مصطفي معين هم به گفته خودش بهترين لحظاتش به روزهايي باز مي‌گردد كه سر و كارش با دانشجويان در وزارت علوم بوده است. حالا اين دو فعال سياسي و علمي اصلا طلب در كنگره آموزش عالي كه در دانشگاه تربيت مدرس برگزار شده از ضرورت مختومه كردن چالش‌هاي آموزش عالي در كشور سخن گفته‌اند. محمدرضا عارف منتخب اول مردم تهران در مجلس دهم و عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام در با بيان اينكه ظرفيت رسيدن به مرجعيت علمي در جهان وجود دارد و جزو تكاليف دانشگاه بوده و در سند علم و فناوري كشور آمده اظهار داشت: ايران بايد جايگاه اول از نظر علمي در منطقه داشته باشد، منطقه ما منطقه‌اي پوياست و منتظر ما نمي‌ماند كه به پايش برسيم و حركت مي‌كند. برخي كشورها در بحث علمي و فناوري وضع خوبي دارند كه بايد وظيفه ذاتي خودمان بدانيم كه در اين مسير حركت كنيم. رييس سابق دانشگاه تهران با اشاره به چالش‌هاي ساختاري آموزش عالي كشور تصريح كرد: آيا بنا اين است علم كشور تحت تاثير مسائل سياسي و سليقه‌اي قرار بگيرد؟ براي اينكه يك فردي بخواهد صرفا كاري انجام بدهد بايد آموزش عالي به صورت بي‌رويه گسترش پيدا كند؟ منابع آموزش عالي محدود است و بايد پرسيد چرا شوراي گسترش وزارت علوم وظيفه خودش را انجام نمي‌دهد. عارف با بيان اينكه نمي‌خواهم بحث شايسته‌سالاري را مطرح كنم و مي‌خواهم بحث دانشگاه‌سالاري را مطرح كنم، خاطرنشان كرد: اگر دانشگاه را يك نهاد باشعور بدانيم كه مي‌تواند مشكلات كشور را حل كند، آيا اين نهاد نمي‌تواند مشكلات خودش را حل كند؟ شايسته‌سالاري يك اصل پذيرفته است، بايد دانشگاه‌سالاري را دنبال كنيم. اداره دانشگاه از اواخر دهه 60 به سمت هيات امنايي رفت، اما آيا در بحث هيات امنايي شدن به مفهوم واقعي كه حرف آخر را اعضاي هيات امنا بزنند و مسووليت بپذيرند، اين اتفاق افتاد؟ عارف اضافه كرد: گاهي يك عضو هيات امنا در سه يا چهار سال در دانشگاه پا نمي‌گذارد و اگر از اين شخص بپرسيد اصلا نمي‌داند چقدر استاد و دانشجو در دانشگاه وجود دارد، حداكثر اگر خيلي بخواهيم اين وضعيت را تشريح كنيم بايد دانشگاه را يك دبيرستان بزرگ در نظر بگيريم و بايد به مفهوم واقعي اداره دانشگاه را هيات امنايي كنيم. منتخب مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي با تاكيد بر اينكه وضع هيات امنا در دانشگاه‌ها بعد از برنامه چهارم توسعه بدتر شده است، خاطرنشان كرد: اگر اين موضوع با تفسير قانون اساسي مغايرت دارد بايد در مجمع تشخيص مصلحت نظام مطرح و حل شود و به مفهوم واقعي دانشگاه‌ها هيئتامنايي شده و اعضا مسووليت‌پذير باشند. عارف تاكيد كرد: ديپلماسي علمي مي‌تواند مشكلات سياسي و اقتصادي را حل كند رفت و آمد علمي مي‌تواند به توسعه روابط سياسي كمك كند چرا كه اساتيد در كشور خودشان نفوذ دارند و مي‌توانند تاثيرگذار باشند.
جامعه‌اي كه به نان شب محتاج است به علم و آموزش فكر نمي‌كند
مصطفي معين، وزير علوم دولت اصلاحات هم با اشاره به چالش‌ها و راهبردهاي آموزش عالي ايران، گفت: تحولات و پيشرفت فناوري جاي خود را دارد و البته تغييرات اجتماعي، اقتصادي، سياسي و مديريتي در سطح ملي اثرگذار است. دانشگاه مانند گذشته برج عاج نيست و شرايط اجتماعي بسيار مهم است. معين افزود: اساتيد ما از دانشگاه‌هاي مختلف دنيا فارغ‌التحصيل شدند و الگوي ما در آموزش برگرفته از همه اين الگوهاست كه مي‌تواند جامعيت به وجود بياورد. وي ادامه داد: جامعه‌اي كه به نان شب محتاج باشد طبيعي است كه به مساله علم و آموزش فكر نمي‌كند. حلقه‌هاي علم، فناوري، سياست و اقتصاد به يكديگر متصل است و دانشگاه ديگر برج عاج نيست. وي ادامه داد: برپايه تجارب فردي من و برداشتي كه از اسناد بالادستي داشتيم در كشور مشاهده مي‌كنيم، بيشترين ميراث خرابي‌ها مربوط به هشت سال سياه بود كه بيشتر خرابي‌ها در وزارت علوم بود. وزير علوم دولت اصلاحات مدعي شد: مخروبه‌اي را تحويل دادند و الان در وزارت علوم مشغول ترميم هستند و ممكن است بعد از چند سال مجددا تازه به نقطه صفر برسيم.