از سرگيري مذاكرات آنكارا – تل آويو
طلسم شش ساله ميشكند
رجب طيب اردوغان، رييسجمهور تركيه پس از پنج سال تنش در رابطه آنكارا - تل آويو زنگها براي احياي رابطه را به صدا درآورد. به گفته اردوغان، نمايندگان تركيه و اسراييل اواخر ماه مه با يكديگر ديدار خواهند كرد تا تنش موجود در رابطه دو متحد قديمي را مديريت و به پايان برسانند. تكميل توافق صلح و عاديسازي رابطه دو محوري است كه به گفته اردوغان دو طرف در خصوص آن رايزنيهاي زنجيرهواري خواهند داشت. رجب طيب اردوغان در اين خصوص گفت: ما و اسراييل درباره ايجاد پروژههاي انساني در نوار غزه در بخش آب و برق به عنوان بخشي از مذاكرات براي عاديسازي روابط و تحقق شرط ما يعني لغو محاصره غزه گفتوگو ميكنيم. دولت ما طي مذاكرات با اسراييل پيشنهاد ارسال كشتي براي توليد برق را داد كه در بندر اشدود لنگر گرفته و برق غزه را تامين كند. اما به نظر ميرسيد اسراييل با اين پيشنهاد مخالف است، براي همين در مقابل از پروژه تاسيس نيروگاه برق با همكاري ميان دولتهاي تركيه و آلمان حمايت كرد. ما به آنها گفتيم كه اين مساله از جانب ما ممكن به نظر ميرسد. با اين حال ما از طرح ارسال كشتي كوتاه نيامدهايم. اسراييل پاسخ مثبتي به پيشنهاد ما درباره حل مشكل آب در غزه از طريق تاسيس پروژههاي حفر چاه و تصفيه آب داد. همچنين به تاسيس مدارس و بيمارستانها نياز است. ما دنبال داوطلب ميگرديم و كساني هستند كه به ما وعده كمك دادهاند. يكي از درخواستهاي اوليه آنكارا برداشته شدن بخشي از موانع ساحلي است كه حصر غزه را براي ساكنان آن غيرقابل تحمل كرده است. اسراييليها ميگويند كه اين موانع را در مرز با مصر حفظ ميكنند تا به گفته خودشان مانع از قاچاق تسليحات به نوار غزه از سوي حماس شوند. توافق تركيه و اسراييل شش سال پس از حمله مرگبار اسراييليها به كشتي حامل كمكهاي انساندوستانه تركيه صورت ميگيرد. تركها براي شكستن حضر غزه به سمت اين منطقه حركت كردند كه با حملات اسراييل روبهرو شدند و در نتيجه آن 10 شهروند ترك جان خود را از دست دادند.
تركيه در شش سال گذشته سه شرط را براي عاديسازي رابطه با اسراييل اعلام كرده بود: عذرخواهي فوري تلآويو، پرداخت غرامت به خانواده قربانيان حادثه و برداشته شدن حصر غزه. اسراييليها سه سال پس از اين حادثه يك عذرخواهي رسمي منتشر كردند و البته گفته ميشود كه باراك اوباما، رييسجمهور امريكا هم مسبب شكلگيري اين عذرخواهي بوده است. رايزنيها در خصوص دريافت غرامت هم به مراحل اميدواركنندهاي رسيد اما بحثها در خصوص برداشته شدن حصر غزه عملا ره به جايي نبرده است. برخي از منابع خبري هم در چند ماه اخير گزارش دادهاند كه اسراييل در گفتوگو با مقامهاي تركيه خواهان پايان يافتن حمايت تركها از حماس شده است. مقامهاي تركيه و اسراييل در ماه دسامبر سال گذشته ميلادي ديدار مخفيانه و اعلامنشدهاي با هم داشتند كه به ديدار رسمي در ماه فوريه سال جاري منتهي شد.
انتقاد بيسابقه اردوغان از اتحاديه عرب و سازمان همكاريهاي اسلامي
رجب طيب اردوغان كه به رييسجمهور جنجالي تركيه شهرت پيدا كرده است در اظهاراتي مجزا براي نخستينبار از سازمان همكاري اسلامي و اتحاديه عرب به دليل ناتواني در ايجاد اتحاد در جهان اسلام انتقاد كرد. به گزارش روزنامه ديلي صباح تركيه، رييسجمهوري تركيه با اشاره به «نژادپرستي» به عنوان مهمترين تهديد جهان اسلام گفت كه استفاده از واژههاي عرب و ترك براي ابراز تفاوت ناراحتكننده است. اردوغان در اين خصوص گفت: آيا در مقابله با اتحاديه عرب بايد يك اتحاديه كشورهاي ترك شكل بگيرد؟ چرا اساسا بايد چنين اتحاديهاي وجود داشته باشد؟ در يك طرف سازمان همكاري اسلامي را شكل ميدهيد و از طرف ديگر اتحاديه عرب را. چرا نام يكي را سازمان همكاري و نام ديگري را اتحاديه عرب گذاشتهايم؟ اعراب هيچ برتري نسبت به غيرعربها ندارند همانطور كه غيرعربها هيچ ارجحيتي به اعراب ندارند. برتري فقط در تقواست. رييسجمهور تركيه كه كشورش از امسال رياست دو ساله سازمان همكاري اسلامي را بر عهده دارد در بخشهايي از سخنان خود هشدار داد، جهان اسلام از سوي اختلافات شيعه و سني تهديد ميشود در حالي كه اين دو مذاهبي جداگانه نيستند بلكه تنها مسيرهايي در اسلام محسوب ميشوند.