حرمت نگهداريم
فريدون صديقي
رسانه بودن، به معناي داناي كل بودن نيست. اينكه چون ما اهل رسانه هستيم، بيشتر ميدانيم هم باور غلطي است. ما اجازه نداريم كه شبيه به يك استاد فرهيخته و آگاه به همهچيز با نگاهي از بالا به مخاطب نگاه كنيم و مخاطب را به دليل ناآگاهي و بيدانشي، مورد سرزنش، تحقير يا خداينكرده توهين قرار دهيم. تحقير مخاطب، بياحترامي به مخاطب، به معناي تحقير خود و بياحترامي به خود است. وقتي در يك برنامه تلويزيوني يا يك برنامه راديويي يا گزارش يك نشست و يك گفتوگو، با موضعي داناي كل، اخلاق را رعايت نكنيم، سوژه را با تحقير و توهين مواجه كنيم و احترام و اخلاق را نگه نداريم، يعني جايگاه رسانه را نميشناسيم و مهمتر از همه به خود و به رسانهاي كه در اختيار ما است، احترام نگذاشتهايم. بياحترامي و تحقير مخاطب، باعث فراري دادن او ميشود. شرط اول، رعايت حرمت و احترام است تا هم احترام خود را حفظ كنيم، هم احترام رسانه را و هم مخاطب را دچار دلزدگي نكنيم. رعايت اخلاق مهمترين وظيفه ما است، چون ما وظيفه داريم كه مخاطب را از آن خود كنيم. بيننده، شنونده و خواننده ما، زماني با ما همراه ميشود و زماني به كار ما احترام ميگذارد و توجه ميكند كه احساس تحقير و توهين نكند. اگر با نگاهي از بالا يا نگاهي سرشار از تكبر و برترداني خود، با مخاطب مواجه شويم و بخواهيم او را در سطحي پايينتر ببينيم، با همين نگاه او را پس ميزنيم و فراري ميدهيم. در دنيايي كه رسانهها فراگير هستند و دسترسي آزاد، هيچ مخاطب به پاي برنامهاي نمينشيند كه به او توهين كند، هيچ مخاطبي مطلب و گزارشي را نميخواند كه احساس ناآگاهي و ناداني به او تلقين كند.
در شرايطي كه رسانههاي رسمي، چه مطبوعات و چه صدا و سيما با بحران مخاطب روبه رو هستند، لزوم رعايت اخلاق و احترام يكي از مهمترين نكاتي است كه اهالي رسانه بايد به آن آگاه باشند و آن را لحاظ كنند.
ما بايد ديده شويم، خوانده شويم، شنيده شويم و اين تصور غلطي است كه با بياحترامي و زيرپاگذاشتن اصول اخلاقي و حرفهاي ميشود مخاطب داشت و مخاطب را نگه داشت. مخاطب محترم است و نگاه محترمانه به مخاطب يك اصل. به جز اين، هر رفتاري نه در شأن رسانه است و نه در شأن مخاطباني كه حق دارند اعتماد كنند و بخواهند كه محترم شمرده شوند. خطا است اگر راه ديگري برويم و اگر انتخاب ديگري داشته باشيم و در شرايطي كه با بحران مخاطب روبه رو هستيم بخواهيم با زير پا گذاشتن اصل و اصول اوليه رفتار حرفهاي، از مسيري اشتباه، مخاطب را درگير كنيم و در نهايت بيش از پيش از رسانه گريزانش كنيم.