نگاهي به كتاب جنگ سرد
50 سال كشمكش و اضطراب
سده بيستم به رغم خوش‌بيني‌هاي نخستين با دو جنگ جهان گير همراه بود؛ جنگ‌هايي كه تمام خوش‌بيني‌هاي انسان غربي سده‌هاي پيشين به اسطوره پيشرفت انسان خردورز را با چالش‌هايي انكارناپذير مواجه كرد.
وقتي در ميانه اين سده جنگ جهاني دوم با شكست دول متحد به پايان مي‌رسيد، بسياري در اين خيال خام بودند كه شايد زمان جنگ به سر رسيده است و شايد جامعه بشري مي‌تواند با خيال راحت نفس بكشد.
اما چنين نشد، شايد به اين دليل كه همچنان كلان روايت‌هايي چون ليبراليسم و كمونيسم دل از انسان‌ها مي‌ربودند و آدميان هنوز راه چاره را در وابستگي به يكي از دو جبهه شرق يا شرق ممكن مي‌دانستند. سال‌هاي بعد از 1946 اگرچه در روبنا عرصه ستيز دولت‌هاي بزرگ بود، اما در زيربنا اين انديشه‌ها و آرمان‌ها بودند كه با يكديگر مي‌جنگيدند، آرمان آزادي و آرمان برابري دو ايده اساسي بودند كه متفكران قرن نوزدهمي درباره آنها ايده‌پردازي كرده بودند و حاصل را به صورت جهان‌بيني‌هايي به ظاهر منسجم و بدون مشكل به انسان‌ها عرضه كرده بودند، اما با فروپاشي اتحاد جماهير شوروي
در سال هاي 1989 و 1990 ، تنها آرمان‌هاي ميليون‌ها و بلكه ميلياردها انساني كه يك سده در آرزوي رفاه و برابري به كمونيسم و اشكال متفاوت آن اميد بسته بودند، بر باد نرفت، بلكه عصري حياتي در تاريخ جهان نيز به پايان رسيد: عصر جنگ سرد. دوراني سراسر كشمكش و اضطراب كه از بعد از جنگ جهاني آغاز شد و جهان سياست را به دو بلوك شرق و غرب و اقمار ايشان بدل كرد؛ جنگي كه اگرچه با معيارهاي كلاسيك «جنگ» محسوب نمي‌شد، اما عملا ستيز و كشمكشي بود ميان امريكاي امپرياليست در غرب و شوروي كمونيست در شرق.
در طول بيش از پنجاه سال اين دو كشور دست به تقويت نظامي خود زدند، در عرصه سياسي نمايش قدرت دادند و براي همپيمانان و كشورهاي اقماري خود كمك‌هاي نظامي ارسال كردند. كتاب جنگ سرد نوشته كرل براين جونز كه به تازگي با ترجمه بابك محقق به همت نشر جاويد منتشر شده است، مقدمه‌اي است كه با زبان ساد و روايي اين دوران را شرح مي‌كند. كتاب در سه فصل نخست به آغاز مناقشه مي‌پردازد و توضيح مي‌دهد كه استالين، همپيمان سابق غرب، به چه نحو پس از پايان جنگ جهاني دومين تلاش خود را صرف بسط نفوذ كمونيسم در كل اروپا كرد. كتاب در ادامه به سراغ تحولات جنگ سرد در سراسردنيا مي‌رود و جوانب متعدد منازعه را باز مي‌شكافد.
از جمله اين امور مي‌توان به جنگ افزارهاي هسته‌اي، مسابقه تسليحاتي، رقابت فضايي، تبليغات و جاسوسي اشاره كرد.
كرل برايان جونز نويسنده در مقدمه كوتاهي كه در آغاز كتاب نوشته مي‌گويد جنگ سرد همواره مايه سوءتفاهم بسياري افراد شده است و در عين حال به جامعه و نهادهاي غربي شكل بخشيده كه تبعات آن تا به امروز باقي مانده است. در نتيجه همين مناقشه، كامپيوتر و جنگ‌افزار و فضاپيما ساخته شده است؛ ابزارهايي كه اكنون اهميت آنها را به معناي واقعي كلمه درك نمي‌كنيم.
نهادها و سازمان‌هايي كه همچون اتحاديه اروپا و سازمان آتلانتيك شمالي (ناتو) در غرب و پيمان ورشو در شرق براي رسيدگي به امور مربوط به جنگ سرد تاسيس شد. تروريسمي كه رد پاي آشكار آن را در منازعه به قصد تضعيف و تحقير طرف مقابل در جريان جنگ سرد اتخاذ كردند. درك و فهم ميراث جنگ سرد در شناخت جهان مدرني كه امروز در آن زندگي مي‌كنيم اهميتي انكار ناشدني دارد.