تخفيف‌هاي ويژه سفر به تركيه باوجود حملات تروريستي در اين كشور
شب پر حادثه گردشگران ايراني در تركيه
صداي فردي كه با زبان فارسي در تصاويري مغشوش از يك ويديو مدام فرياد مي‌زند: «بنشينيد». اين ويديو و خبرهاي بعدي كه در خصوص كشته و زخمي شدن چند ايراني در حادثه انفجار سه‌شنبه شب استانبول، ايراني‌ها را حسابي نگران كرده بود. سه‌شنبه شب گذشته حوالي ساعت 12 خبر تيراندازي و انفجار در قسمت پروازهاي ورودي فرودگاه آتاتورك استانبول تبديل به خبر اول رسانه‌هاي دنيا شد. اين نخستين بار نبود كه استانبول زير پاي تروريست‌ها مي‌لرزيد، اما نخستين بار بود كه نقطه‌اي استراتژيك و حساس مثل فرودگاه هدف قرار گرفته بود و قربانيان اين حمله هم غالبا مسافران بودند، در بين كشته‌شدگان از مليت‌هاي مختلف عربستان، سودان، اوكراين و همچنين ايران ديده مي‌شد. هر چند آمارهاي غير رسمي در شبكه‌هاي مجازي خبر از كشته شدن چند ايراني مي‌دادند، حسن قشقاوي، معاون پارلماني و كنسولي و امور ايرانيان خارج از كشور در وزارت خارجه ايران اعلام كرد در انفجار فرودگاه استانبول يك ايراني كشته و پنج نفر ديگر مجروح شده‌اند كه حال يكي از آنها وخيم است. ظاهرا دو نفر از پنج مجروح اين حادثه تورليدرهايي هستند كه براي هدايت تور از ايران به تركيه رفته بودند.
انفجار استانبول در حالي اتفاق افتاد كه تعداد زيادي از ايراني‌ها در قالب تورهاي مختلف به عنوان مسافر در اين شهر و شهرهاي ديگر تركيه حضور داشتند. آمارهايي كه اخيرا توسط منابع رسمي اعلام شده‌اند، نشان مي‌دهد تعداد ايراني‌هايي كه شهرهاي مختلف تركيه را به عنوان مقصد انتخاب مي‌كنند، بعد از حملات تروريستي نه تنها كاهش نداشته بلكه با يك درصد افزايش روبه‌رو بوده. اين روند افزايش و استقبال مسافران از آفرهايي كه آژانس‌هاي مسافرتي براي تورهاي تركيه دارند، تا جايي پيش رفت كه دستمايه طنازي كاربران شبكه‌هاي اجتماعي شد، كساني كه تنها معيارشان براي انتخاب مقصد سفر قيمت ارزان تورهاست و به هيچ كدام از فاكتورهاي مهم ديگر از جمله امنيت و كيفيت خدمات توجهي نمي‌كنند. هر چند كه به گفته فعالان حوزه گردشگري، حملات توريستي در تركيه تنها يك هفته روي بازار تورهاي اين كشور تاثير مي‌گذارد و بعد از آن مجددا اوضاع به همان روال سابق بر مي‌گردد. ضمن اينكه در حال حاضر جشنواره‌هاي خريد مختلف در تركيه در حال برگزاري است و در سال‌هاي گذشته اين ايام يكي از شلوغ‌ترين فصل‌ها براي فعالان گردشگري اين كشور بود، اما امسال ظاهرا تنها اهالي خاورميانه جرات سفر به اين كشور كه در ماه‌هاي گذشته چندين بار هدف حملات تروريستي شده است را دارند. طبق اعلام يكي از مسافراني كه در شب حادثه در استانبول حضور داشت، روز گذشته جو استانبول به‌شدت امنيتي بود اما با اين حال حضور ايراني‌ها در ميدان تقسيم و خيابان استقلال مانند قبل به چشم مي‌خورد. فقط ساعاتي بعد از انفجار فروشگاه‌ها تعطيل شدند و خيابان‌ها خلوت بود، اما روز چهارشنبه (روز گذشته) با وجود حضور چشمگير پليس در خيابان‌ها، تردد مردم چندان تحت تاثير فضاي حاكم نبود. اين مسافر استانبول مي‌گويد كساني كه صبح چهارشنبه پرواز داشتند بلا تكليف و نگران در هتل‌هاي‌شان منتظر خبر از فرودگاه بودند. اين در حالي است كه وزارت امور خارجه تنها پس از نخستين حملات تروريستي در تركيه به ايرانيان مقيم اين كشور و مسافراني كه به آن سفر مي‌كنند هشدار داده بود كه در اماكن پرتردد و تجمعات شهري حاضر نشوند و بعد از اتفاقات سه‌شنبه شب واكنشي از جانب كنسولگري ايران در استانبول حتي در وبسايت رسمي آن ديده نشد. هرچند وزارت امور خارجه ايران لحظاتي پس از حادثه اين واقعه را محكوم كرد، اما در خصوص تامين امنيت ايراني‌هايي كه در تركيه حضور داشتند خبر يا هشداري از جانب كنسولگري ايران منتشر نشد. عده‌اي معتقدند متوليان امور بين‌المللي بايد صراحتا از مردم بخواهند تا به كشورهاي نا امن سفر نكنند، كارشناسان گردشگري و فعالان توريسم مي‌گويند وقتي تقاضا وجود دارد، ما نمي‌توانيم خدمات ارايه ندهيم. ضمن اينكه تركيه كشور همسايه ماست و ما روابط و مناسباتي با اين كشور داريم كه نمي‌توانيم صراحتا سفر به اين كشور را ممنوع كنيم. فعالان اين بخش معتقدند مردم خودشان بايد مقصد سفرشان را با در نظر گرفتن ملاحظاتي انتخاب كنند. بابك تهراني مدير فروش تورهاي آژانس قصر شيرين در خصوص وضعيت تورهاي تركيه، بعد از انفجار سه‌شنبه شب استانبول به «اعتماد» مي‌گويد: «از زماني كه اين اتفاق افتاد، مسافران تورهاي‌شان را كنسل مي‌كنند، اين‌بار اول نيست كه اين اتفاق مي‌افتد هر بار كه حملات تروريستي در تركيه اتفاق مي‌افتد تا حدود يك هفته روي بازار تاثير مي‌گذارد، اما بعد مجددا شرايط به وضعيت قبل برمي‌گردد. البته تعدادي از مسافران هم به جاي اينكه به دنبال امنيت باشند بيشتر به دنبال قيمت پايين تورها هستند، به همين دليل به همان ميزان كه ريزش داريم، از طرف ديگر هم با توجه به كاهش قيمت تورها استقبال هم داريم. اما امروز تمام كساني كه در يك هفته 10 روز آينده تور رزرو كرده بودند سفرشان را كنسل كرده‌اند.»روز گذشته بعضي آژانس‌هاي مسافرتي با تخفيف 50 درصد اقدام به تبليغ در فضاهاي مجازي كرده بودند، تا جايي كه تورهاي vip به مقصد تركيه كه قيمتي حدود يك ميلون و پانصد هزار تومان داشتند، با قيمت 900 هزار تومان ارايه مي‌شدند. تهراني در خصوص حراج تورهاي تركيه مي‌گويد: «اين موضوع طبيعي است به اين دليل كه كساني كه پرواز چارتر دارند از قبل هزينه تمام صندلي‌هاي هواپيما را پرداخت كرده‌اند، به همين دليل در هر صورت نمي‌خواهند هواپيماي‌شان خالي پرواز داشته باشد، به همين دليل حتي اگر 100 هزار تومان هم بليت را بفروشند باز براي‌شان از ضرر كردن بهتر است.»
تهراني در مورد استقبال مردم در عين نا امني تركيه از تورهايي كه به مقصد اين كشور برگزار مي‌شود، مي‌گويد: «يك عده خاصي هستند كه اين جسارت را دارند و با وجود اينكه مي‌دانند تركيه نا امن است باز هم به دليل كاهش قيمت تورها به اين كشور سفر مي‌كنند.»
محمدحسن كرماني، رييس هيات‌مديره انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرتي ايران با اشاره به اينكه آمار دقيق و منظمي از تورهاي لغو شده به مقصد تركيه نداريم، اما در شرايطي كه اكنون استانبول دارد، توقف و تغيير در برنامه برخي تورها براي چند روز، طبيعي است. در خصوص آفرهايي كه آژانس‌هاي مسافرتي براي تورهاي‌شان به مقصد تركيه داشتند به ايسنا گفت: «دو عامل روي قيمت تورهاي تركيه اثر گذاشته، نخست آنكه تعدادي از آژانس‌هاي مسافرتي به مراكز خدماتي در آن كشور تعهداتي دارند و اين حوادث كه كاهش مسافر را در پي دارد، سبب ضرر مالي مي‌شود و آنها سعي مي‌كنند با تغيير قيمت بخشي از اين زيان را جبران كنند. از سوي ديگر هتل‌هاي تركيه در قيمت‌ها تغييراتي اعمال كرده‌اند كه اين دو عامل نرخ اين محصول را تحت تاثير قرار داده است.»تهراني در مورد استقبال مسافران ايراني با وجود ناامني‌هاي اخير تركيه مي‌گويد: «تنها دليلي كه اين موضوع دارد قيمت است، بعضي از مسافران نخستين ملاكي كه براي انتخاب يك مقصد براي سفر دارند، قيمت پايين تور است، تور آنتاليا كه دو سال پيش هزينه‌اي نزديك به سه ميليون داشت الان حدود دو ميليون تومان است. در حال حاضر يك سفر داخلي مثلا به اصفهان شايد 20 تا 30 درصد ارزان‌تر از يك سفر خارجي به تركيه باشد، ضمن اينكه همه مناطق تركيه نا امن نيست، بعضي از مسافران هم اين‌طور فكر مي‌كنند كه حملات بيشتر در استانبول است و در آنتاليا و كوش آداسي و شهرهاي ديگر تهديدي وجود ندارد. اين است كه از طرفي تورهاي تركيه ريزش دارد به دليل بحث نا امني و از طرف ديگر افزايش استقبال مسافران از تورهايي با قيمت پايين را شاهديم. اما به‌طور كلي اين طبيعي است كه وقتي خبر انفجار در حساس‌ترين نقطه يك كشور كه فرودگاه است منتشر مي‌شود مسافران قيد سفر به اين كشور را بزنند. فرودگاه‌هاي هر كشور از جمله نقاط حساس و استراتژيك آن كشور هستند، وقتي كه امنيت در اين نقطه مختل مي‌شود، تاثير مستقيم روي صنعت توريسم دارد، آژانس‌هاي تركيه با قيمت‌هاي بسيار پايين خدمات مي‌دهند، ضمن اينكه بعد از اين حملات كيفيت خدمات گردشگري تركيه هم پايين آمده است. تصور كنيد اتاق‌هاي هتل‌هاي‌شان را شبي 10 تا 15 يورو به مسافران مي‌دهند، در مقايسه با قيمت‌هاي قبلي اين قيمت تقريبا رايگان است. با شرايط فعلي هم مسافران فقط مسيرشان را تغيير مي‌دهند و مقاصدي مثل دوبي و چين و مالزي را انتخاب مي‌كنند.»تصاوير و خبرهايي كه بعد از انفجار استانبول منتشر مي‌شد، خبر از انتظار مسافراني داشت كه در فرودگاه‌هاي ايران منتظر سامان گرفتن اوضاع و انجام پروازشان به تركيه بودند، بايد ديد چه فاكتوري باعث مي‌شود ايراني‌ها تا اين اندازه نسبت به نا امني مقصد سفرشان بي‌توجه باشند و اينچنين تمام معادلات را به هم بزنند.