كارگردانان سينماي ايران به رييس‌جمهور نامه نوشتند
با شما همراه شديم اما اين روزها نگرانيم
گروه ادب و هنر| طي دو هفته گذشته حلقه توقيف براي سينماي ايران تنگ‌تر شد. طوري كه فيلم «خانه پدري» ساخته كيانوش عياري كه قرار بود در گروه سينمايي هنر و تجربه به صورت محدود (تنها در چهار سالن) اكران شود پس از يك روز نمايش، آن هم تنها يك سالن از پرده پايين آمد. اتفاق مذكور حكايت از بي‌اعتباري پروانه نمايش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دارد. بي‌اعتباري كه نتيجه‌اش براي اهالي سينما هشدار است و واكنش طبيعي به اين هشدار، نگراني است. مفهومي كه مخالفان دولت در حوزه‌هاي غيرفرهنگ آن را تعبير به دلواپسي مي‌كنند و به حكم دلواپسي به مواضعي از بدنه دولت هجوم مي‌برند كه مستحكم نيست. حال دلواپسي اصولگرايان براي سينماگران تبديل به دلنگراني شده است از اين رو به جاي نامه نوشتن براي وزير ارشاد و معاونت سينمايي ترجيح دادند تا مستقيما به رييس‌جمهور نامه بنويسند و از ايشان بخواهند تا در جهت روشن شدن وضعيت قطعي سينماي ايران اقدام كنند. در متن اين نامه خطاب به حسن روحاني آمده است:
رياست محترم جمهوري اسلامي ايران
برآنيم تا درمسير رسيدن به اعتدال فرهنگي برعهدمان با شما بمانيم. . كمتر از دوسال پيش، برآمدن شما از انتخابات رياست‌جمهوري، همراه با حمايت حداكثري اهل هنر، اميد گشايش را به خصوص در ما سينماگران برانگيخت. با شما همراه شديم و همراه مانديم... اما اين روزها نگرانيم... نگران امنيت صنف و حرفهِ‌مان كه از جوانب مختلف گرفتار هجمه گروه‌هاي قليلي شده است كه ديدگاه‌هاي سليقه‌اي‌شان را قانون مي‌شمارند و نگاه‌هاي متفاوت ازخود را برنمي‌تابند و براي اهالي سينما، با وجود رعايت همه چارچوب‌هاي قانوني، هرروز سد و غائله‌يي در راه ارتباط با مخاطبين حرفه فراهم مي‌كنند. موج فراگير احساس عدم امنيت حرفه‌يي را در اقشار مختلف همكاران‌مان مي‌بينيم و نگرانيم چرا كه خطر تبديل تدبير و همراهي را به بي‌عملي و بي‌تفاوتي و اميد گشايش فرهنگي را به يأس و انفعال و گم كردن مسيرِ تعالي، در گذشته و دراين مسير مشترك، به تجربه دريافته‌ايم.
جناب آقاي رييس‌جمهور
ما نگرانيم، چراكه مي‌بينيم وعده‌هاي گشايش و تساهل و اميد به آينده، در باور اهالي سينما، غالباً به درهاي بسته و سدهاي نهاده در راهي ختم شده كه روز به روز گسترده‌تر و قطورتر مي‌شوند و نمايندگان عالي و مباشران محترم و قانوني شما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي - اگر نگوييم رضايتمندانه - در برابر اين هجمه‌ها به دفعات سر و شانه خم كرده‌اند.
در حفظ حقوق حرفه‌يي‌مان به مرجعيت نهاد متولي فرهنگ كشور در مهم‌ترين پايگاه‌هاي قانوني ميان ما و شما، يعني شوراهاي پروانه ساخت و نمايش، پاي‌بنديم... اما نگرانيم، چراكه قريب به اتفاق اهالي سينما را بيشتر از مسوولان عالي ذيربط درگير حفظ اعتبار و اقتدار اين نهادها، درمقابل سليقه‌هاي سياسي نشسته برجاي قانون مي‌بينيم. و شاهديم كه تزلزل، دوگانگي بيان و عمل و تسليم‌هاي مكرر مسوولان عالي فرهنگي راه را بر بي‌هويتي و بي‌اعتباري اين نهادهاي قانوني گشوده‌تر كرده و باعث شده هر روز مدعي جديدي، با نقاب دلسوزي و وابستگي به حوزه‌ها و سازمان‌ها و سليقه‌هاي قدرتمند و آشكار و پنهان قدرت‌هاي در سايه، برافزودن بندي جديد بر دست و پاي سينماي ايران، اهتمام ورزد.
همراهي دلسوزانه اهالي سينما در دوران تصدي مسوولان جديد فرهنگي، گواه برآن بوده و هست كه ما و شما، چشم‌انداز مشتركي داريم كه درسايه قانون اساسي چاره‌يي جز اهتمام به تنوع و تكثر در پيمودن مسير رو به تعالي فرهنگي كشور و ملت‌مان نداريم. مي‌خواهيم دراين راه بمانيم، اما از سيطره سليقه‌ها و قدرت‌هاي پنهان و آشكاري كه بازگشت دوران تك‌صدايي را در سر مي‌پرورانند، و از عدم قاطعيت همراهان شما در مبارزه با اين مهم نگرانيم.
رييس‌جمهور محترم
گفته‌هاي موجز و روشن جنابعالي در رابطه با هنر و هنرمند و نقش دولت در تحكيم رابطه فرهنگي و حفظ امنيت صنفي هنرمندان از يادمان نرفته و نخواهد رفت و محترمانه مي‌خواهيم كه مسير مشترك‌مان را با تكيه و عمل به آنها هموار كنيد. چراكه ادامه وضعيت موجود و تداوم نشانه‌هاي عدم توجه قانوني و كافي به امنيت شغلي و اقتصادي اهالي سينما، خطر برآمدن شكافي را دراين مسير مي‌دهد كه ادامه همراهي و هم رأيي را با مشكل روبه‌رو خواهد كرد.
موفقيت جنابعالي را در انجام مسووليت‌هاي پيش رو از خداوند متعال خواستاريم.
عقب‌نشيني ديگر جايز نيست
عليرضا رئيسيان
هرگونه واكنشي از سوي نهادهاي صنفي در جهت احقاق حقوق اعضا از وظايف ذاتي هر نهاد صنفي است كه «خانه سينما» نيز از اين قاعده مستثني نيست و نامه هفته گذشته «خانه سينما» و «كانون كارگردانان» جدا از اين وظيفه ذاتي نهادهاي صنفي نيست. حال سوال اينجاست كه اين نامه‌نگاري چرا آنقدر دير صورت گرفته است. اين نامه‌نگاري‌ها مي‌توانستند دو سال پيش كه حوزه هنري شروع به تحريم اكران برخي فيلم‌ها كرد، صورت بگيرد. برخي از مديران خانه سينما در همان زمان نه اعتراضي به شيوه اكران حوزه هنري داشتند و نه نامه‌يي نوشتند. در حال حاضر نيز كه نامه‌نگاري‌هايي صورت مي‌گيرد دوگانگي در لحن نامه‌ها وجود دارد كه معلوم نيست در اين نامه‌ها اعتراض به دولت وجود دارد يا حمايت از دولت. با نگاهي به عملكرد دولت دكتر حسن روحاني به نظر مي‌رسد كه فرهنگ در اين دولت رتبه خوبي ندارد و از اولويت‌هاي اصلي دولت تدبير و اميد محسوب نمي‌شود بلكه ديپلماسي روابط بين‌المللي و اقتصاد، جزو اولويت‌هاي اصلي است. تمركز بر امور بين‌المللي و اقتصادي سبب غفلت دولت از توسعه اجتماعي شده است، همان اتفاقي كه در دوران رياست جمهوري سيدمحمد خاتمي نيز رخ داد. منظور از توسعه اجتماعي گسترش آموزش و پرورش آحاد جامعه به معناي ارتقاي كيفيت زندگي است و اين روش و رويكرد تنها مربوط به وزارت آموزش و پرورش نمي‌شود، بلكه وزارتخانه‌هايي همچون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و وزارت ورزش و جوانان را شامل مي‌شود. اين دو وزارتخانه مديريتي محافظه‌كار دارند كه در لحظه لزوم، تصميم و واكنش موثري ندارند و چنين عملكردي از سوي اين وزارتخانه‌ها آسيبش به بدنه دولت بازخواهد گشت. وضعيت موجود سينماي ايران چالشي جدي براي دولت تدبير و اميد است و دولت بايد موضع خود را در عرصه عمومي جامعه روشن كند. چرا كه هر چه دولت عقب‌نشيني بيشتري در حوزه فرهنگ داشته باشد، مشخصا در حوزه سينما، در بلندمدت نتيجه‌يي جز سينمايي خنثي و دولتي عايد نخواهد شد. سينمايي كه رابطه‌اش روزبه‌روز با تماشاگرش كمتر و كمتر مي‌شود.
دل نگراني‌هاي صنفي
همايون اسعديان٭
متاسفانه وضعيت نابسامان موجود سينماي ايران و شرايط پيراموني‌اش علت نگارش اين نامه از سوي كانون كارگردانان است. ما مي‌خواستيم با نگارش اين نامه نسبت دولت تدبير و اميد با اين وضعيت را روشن كنيم. اتفاقات اخير همچون عدم اكران « خانه پدري» و موارد مشابه در نگارش متن اين نامه تاثير داشته است. فكر مي‌كنيم چنين اقداماتي از سوي نهادهاي صنفي سينمايي مي‌تواند موثر باشد و علاوه بر اين نگارش چنين نامه‌هايي مي‌تواند بر باب گفت‌وگو و تعامل با مسوولان فرهنگي صحه بگذارد. از طرف ديگر بيش از هر چيز نگارش اين نامه‌ها بيانگر دل نگراني جدي و عميق خانه سينما و مشخصا «كانون كارگردانان» نسبت به شرايط سينماي ايران است. مطمئن هستيم نامه مذكور مورد توجه رييس‌جمهور قرار خواهد گرفت و سبب‌ساز رويكرد‌هاي موثر براي خروج از بحران‌هاي فعلي خواهد شد.
٭نايب رييس كانون كارگردانان خانه سينما
آنها كه بذر نااميدي مي‌پاشند
مازيار ميري٭
آنچه براي اهالي سينماي اهميت دارد، امنيت شغلي است. اما عده‌يي به دليل شرايط سياسي، فرهنگ و سينما را بهانه قرار مي‌دهند تا هم به امنيت شغلي سينماگران خدشه وارد كنند و هم با ناكارآمد جلوه دادن دولت «تدبير و اميد» بذر نااميدي را در ميان اهالي فرهنگ، مشخصا سينماگران بپاشند. اما اين مخالفان بايد بدانند كه سينماگران سياست پيشه نيستند و آنچه مي‌خواهند آرامش است براي بروز خلاقيت و هنرشان؛ با اين حال مخالفان دولت «تدبير و اميد» از هيچ سنگ‌اندازي و مخالفتي فروگذار نمي‌كنند تا اعتماد اهالي فرهنگ سلب شود و در نتيجه اميدشان نااميد شود. متاسفانه ظاهرا قرار است عده‌يي فراتر از قانون عمل كنند و اعتبار و وجاهت قانون و مواد قانوني را زير سوال ببرند. وقتي طبق قانون، پروانه ساخت و پروانه نمايش صادر مي‌شود، هيچ فرد و نهادي نبايد فراقانوني عمل كند و مانع ساخت و اكران فيلمي خارج از روال قانوني شود. عده‌يي مي‌خواهند ديدگاه و سليقه شخصي شان را بالاتر از قانون قرار دهند و فكر مي‌كنند نظر آنان بر قانون ارجح است. اما سينماگران ما همچنان به راي خود به رييس دولت تدبير و اميد پايبند هستند و با اين اعمال نااميد نمي‌شوند و مي‌دانند رييس‌جمهور نيز در تلاش است تا وعده‌هايش به تمام قشرهاي مردم به بار نشيند.
٭ عضو هيات مديره خانه سينما