فرهنگ و هنر قرباني اول مسائل سياسي است

توهين نشريه يالثارات به اندازه‌اي براي جامعه هنري سنگين تمام شده كه لغو مجوز اين نشريه هم نتوانست از ناراحتي و تاسف اهالي سينما كم كند. در اين ميان هر كس اعتراض خود را با شكل و شمايل خاصي به اين اهانت نشان داد. عده‌اي از هنرمندان در صفحات شخصي خود در اعتراض به اين حركت مطالبي منتشر كردند و عده‌اي هم ترجيح دادند مطلب توهين آميز را بارها بازنشر كنند.
با اين همه اما اقدام شوراي مركزي كانون كارگردانان سينماي ايران در نوع خود جالب و قابل توجه بود. قرار بود سه‌شنبه 12 مردادماه هفتمين جشن كانون كارگردانان سينماي ايران با نام و ياد عباس كيارستمي در ايوان شمس برگزار شود، اما درست يك روز مانده به برگزاري جشن، شوراي مركزي در بيانيه‌اي اعلام كرد به دليل هتك حرمت و توهين به هنرمندان كشور و با ياد كيارستمي، اين جشن لغو مي‌شود.
بسياري معتقدند اعتراض كارگردانان مي‌توانست به نوع ديگري به گوش مخالفان برسد. مثلا اينكه جشن برگزار شود و كارگردانان بزرگ سينماي ايران در اين شب اعتراض‌شان را به صورت زنده به اين بي‌حرمتي‌ها نشان دهند، اما محمد علي سجادي، سخنگوي كانون كارگردانان سينماي ايران و همكارانش در شوراي مركزي به گونه ديگري فكر مي‌كنند. سجادي در گفت‌وگو با «اعتماد» در اين رابطه توضيح داد: «حتما مي‌شد نوع ديگري هم به اين مساله نگاه و اعتراض كرد اما كانون كارگردانان سينماي ايران اين شيوه را براي اعتراض به اتفاقات اخير سينما انتخاب كرده است.»
اين كارگردان سينما توهين نشريه يالثارات را تنها دليل لغو جشن كانون كارگردانان نمي‌داند: «واقعيت اين است كه مساله فقط توهين اخير نشريه يالثارات به هنرمندان و نظر دادن درباره پوشش آنها نيست، اگرچه اين مساله بهانه‌اي براي نمايش اعتراض ما شد اما مساله ما بر سر انديشه سيستماتيك و تهاجمي‌اي است كه سال‌ها در اين مملكت جريان دارد و براي خودش اين حق را قايل است كه بر اساس تفكرات خود همه كساني را كه خلاف آنها فكر مي‌كنند، به رنگ خودشان در آورند، وگرنه عقايد هركسي مربوط به خودشان است و ما هم حق داريم مثل هرفرد يا جرياني تفكر خودمان را داشته باشيم.»
سجادي معتقد است اتفاقاتي كه اخيرا در سينما و فرهنگ افتاده انساني، مدني و برمبناي جمهوريت نيست و قرار نيست عده‌اي حق داشته باشند آن طور كه مي‌خواهند زندگي كنند و كساني را كه مانند آنها نيستند متهم كنند.
اما در سال‌هاي اخير واژه‌هايي وارد ادبيات ما شده كه پيش از اين در فرهنگ ايراني جايي نداشته است. اين ادبيات را عده اندكي از مردم به كار مي‌برند و اصرار دارند كه آن را به ديگر بخش‌هاي جامعه تسري دهند. به گفته سجادي تفكري كه امروز به صورت گسترده‌ شاهد آن هستيم نتيجه بازي‌هاي سياسي سال‌هاي اخير است و متاسفانه سينما و هنر قرباني درجه يك آن است. دوستاني كه اينچنين از نوع پوشش هنرمندان و ژست‌هاي‌شان عصباني شده و اعتراض و توهين مي‌كنند، چه طور درباره اين همه اختلاس و فشارهاي اقتصادي بسياري كه از سوي همفكران‌شان بر همه تحميل مي‌شود چيزي نمي‌گويند؟!
اما جشن كانون كارگردانان سينماي ايران از جمله جشن‌هاي مهم و تاثيرگذار عرصه هنر است؛ جشني كه هر سال گروهي از هنرمندان براي برگزاري آن لحظه شماري مي‌كنند و مي‌تواند لحظه‌هاي خوبي را خلق كند. سجادي يكي از مهم‌ترين انگيزه‌هاي لغو اين جشن را امنيت هنرمندان و مصون ماندن آنها از هر گونه توهين و افترا دانست: «برگزاري اين مراسم طبيعي‌ترين حق ما است و دلمان نمي‌خواهد فضايي ايجاد شود كه نتوانيم به راحتي جشن‌هاي اينچنيني را برگزار كنيم. همان طور كه ما حق نداريم اعتراضي به هيچ مراسم يا گروهي داشته باشيم كه بر مبناي قانون حركت مي‌كند، آنها هم نبايد توهيني كنند. در جشن كانون كارگردانان امسال قرار بود درباره عباس كيارستمي، سينماي او و جايگاه سينماي امروز ايران در گسترش فرهنگ و ارزش‌هاي جامعه ايران حرف بزنيم و متاسفيم كه با وجود اين اتفاقات و هزينه‌اي كه كرده بوديم، اين اتفاق نيفتاد. ما به اندازه كافي در شرايط نا امن شغلي و كاري به سر مي‌بريم و از اين بابت تهديد مي‌شويم، دليلي ندارد مسائل اينچنيني ما را تهديد كند.»
سخنگوي كانون كارگردانان اشاره‌اي هم به ديگر مشكلات حوزه فرهنگ و هنر داشت. او معتقد است كه ضربه به حوزه فرهنگ و هنر تنها به سينما مربوط نمي‌شود و در بخش‌هاي ديگر هم به چشم مي‌خورد: «اين جريان سيستماتيك در شهرستان‌ها پر رنگ‌تر دنبال مي‌شود و در بخش‌هاي مختلف هنر از جمله برگزاري كنسرت‌ها و انتشار كتاب‌ها هم به چشم مي‌خورد. كنسرت‌ها را به راحتي لغو مي‌كنند و جلوي انتشار كتاب‌ها را مي‌گيرند. علت اصلي اين مشكلات رخنه كردن مسائل سياسي در تمام ابعاد زندگي ما است و ما متاسفانه فرهنگ و هنر را قرباني سياست مي‌كنيم. البته دولت هم فرهنگ را از سبدش كنار گذاشته و عده‌اي از اين فرصت استفاده مي‌كنند و سراغ هنر مي‌آيند.»
حالا كه وضعيت سينماي ايران پس از سال‌ها بي‌ثباتي، آرامش نسبي را تجربه مي‌كند، به نظر مي‌رسد عده‌اي براي برهم زدن اين آرامش تمام همت خود را به كار گرفته‌اند. در اين شرايط اما هنرمندان بيشتر از مسوولان فرهنگي دست به كار شده‌اند و از حرفه و هويت‌شان صيانت مي‌كنند. در ادامه بايد ديد اين مقابله تا كجا ادامه پيدا مي‌كند و طرف مقابل چه زماني پرچم سفيدش را بالا خواهد برد.