آغاز كمپين مورد انتظار امريكا در ليبي
اوليور گايت
در تاريخ 1 آگوست ماه جاري ميلادي ايالات متحده، كمپين جديد هوايي نظامي را عليه تروريست‌هاي داعش در مقر آنها در شهر سرت ليبي آغاز كرد. اما اين به عنوان يك حركت تعجب‌آور نيست. اين اقدام در پاسخ به درخواست نخست وزير دولت ملي فايز سراج صورت گرفت كه پيش از آن اعلام كرد كه نيازي به مداخله خارجي در ليبي نيست. در واقع اين سناريو براي بسياري مورد انتظار بود. زيرا دولت ملي ليبي كه مورد حمايت سازمان ملل و غرب به شمار مي‌آيد با درخواست خود از امريكا براي حمله به ليبي عملا به مداخله نظامي عليه گروه‌هاي تروريستي در ليبي مشروعيت بخشيد. حالا كه ايالات متحده جعبه پاندورا را باز كرده ممكن است با مسائل متعددي روبه‌رو شود. چرا كه مدت زمان اين مداخله نظامي مشخص نيست. همچنين اينكه داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي به اين موضوع چگونه پاسخ مي‌دهند جاي بحث دارد و از طرفي ديگر نقش عمومي خليفه حفتر و نيروي نظامي اصلي در ليبي چه خواهد بود؟
هيچ چيز جديدي نيست
اين كاملا واضح است كه اين نخستين حمله امريكا عليه داعش در ليبي نيست. در نوزدهم فوريه امريكا يك حمله هوايي به يك اردوگاه داعش در شهر سبراته انجام داد. از سوي ديگر در چند ماه گذشته ايالات متحده نظارت خود روي داعش در ليبي را براي جمع‌آوري اطلاعات افزايش داد كه به احتمال زياد در حال آماده‌سازي براي آغاز حملات هوايي خود بوده است. در اين ميان نيروهاي ويژه ايالات متحده، در دو پايگاه اين كشور نيز مستقر شده‌اند. همچنين نيروهاي ويژه از كشورهاي ديگر نيز در اين كشور مستقر شده‌اند. با اين وجود تاكنون مارتين كوبلر فرستاده ويژه سازمان ملل در امور ليبي تنها حضور نيروهاي فرانسوي و امريكايي را در ليبي تاييد كرده است. علاوه بر اين، خبرها حاكي از آن است كه نيروهاي ويژه انگليسي در كنار گردان مصراته عليه داعش مشغول عمليات است و شگفت‌آور‌تر اينكه نيروهاي اردني نيز در اين جنگ حضور دارند. همچنين دوهفته پيش فرانسه نخستين تلفات خود را در ليبي داد و سه سرباز نيروهاي ويژه اين كشور در سقوط هليكوپتر به خاطر مشكل فني كشته شدند. توضيح دور از ذهن‌تر را نيز سخنگوي خليفه حفتر ارايه داد كه فرانسه مشغول جمع‌آوري اطلاعات در خصوص بوكوحرام بوده است كه از مالي وارد ليبي شده بودند. در هر صورت پس از اعلام مرگ سه سرباز فرانسوي اين مشكل مي‌تواند براي ايالات متحده نيز رخ بدهد. مفتي ليبي نيز اقدامات فرانسه در خاك ليبي را اعلام جنگ به گروه‌هاي جهادي مانند انصارالشريعه و القاعده دانست و فرانسه را تهديد كرد. همچنين تظاهراتي گسترده نيز در طرابلس عليه حضور فرانسه در اين كشور برگزار شد.
معماي واقعي
سوال اينجاست كه آيا امريكا به دنبال همان سرنوشت فرانسه است؟ تفاوت امريكا با فرانسه در اين است كه امريكا به درخواست دولت و نيروهاي ملي ليبي براي هدف قرار دادن داعش در حال انجام عمليات ضد داعش است اما هنوز براي بسياري از مردم ليبي اين حمله هنوز هم يك مداخله خارجي محسوب مي‌شود. زيرا دولت ملي ليبي كه از سوي سازمان ملل حمايت مي‌شود هنوز نتوانسته در سراسر ليبي مشروعيت كسب كند. به خصوص در قبايل شرق كشور و همچنين براي مرد قدرتمند ليبي يعني خليفه حفتر نيز دولت هنوز به رسميت شناخته نشده است. اين جايي است كه حقيقت در آن نهفته شده، در بيشتر كشورهاي غربي و همچنين روسيه و چين به‌طور معمول از نيرويي پشتيباني مي‌كنند كه تنها نيروي قابل دوام در منطقه است ولي اكنون حفتر و نيروهاي ملي در تقابل با يكديگر قرار گرفته‌اند. در حال حاضر جنگ ميان گروه‌هاي مختلف داخلي به سمت حاد شدن پيش مي‌رود. وزير دفاع جديد ليبي اخيرا از يك اقدام تروريستي به وسيله يك خودروي بمب‌گذاري شده جان سالم به در برد در حالي كه يكي از محافظان او زخمي شد. متاسفانه انتظار مي‌رود ترورهاي سياسي در چند ماه آينده در ليبي به خصوص در برابر مقامات دولت ملي افزايش يابد. حال اين سوال باقي مي‌ماند كه وضعيت واقعي داعش در شهر سرت چگونه است؟حتي تعداد برآوردها از جنگجويان داعش در ليبي به‌طور گسترده‌اي در طول چند ماه گذشته متفاوت بود. اين رقم از دو هزار تا 10 هزار نفر متنوع بوده و در حال حاضر به نظر مي‌رسد اين رقم نصف شده است. اين عدم دقت به ما مي‌گويد كه اين بازي حدس زدن است و هيچ كس به صورت واقعي اين رقم را نمي‌داند. در هر صورت به نظر مي‌رسد آنگونه كه نيروهاي ليبي مدعي شده‌اند توانسته‌اند مناطق بيشتري را از دست داعش در كشور خارج كنند و راه‌هاي تماس به سرت را نيز در اختيار بگيرد.
تركيب اشتباهات مشابه؟
اگر اين پيروزي‌ها واقعي هستند چرا امريكا حملات هوايي را عليه داعش آغاز كرده است؟ در حالي كه شكست‌هاي نظامي داعش در شهر سرت غير قابل انكار است، اما مي‌تواند يك عقب‌نشيني تاكتيكي و زير زميني براي مبارزه و جنگ نامتقارن باشد كه شامل بمبگذاري‌هاي انتحاري و بمب‌هاي خودرويي با تاكتيكي مشابه عراق و سوريه است. از سويي ديگر داعش قطعا از حملات هوايي ايالات متحده به عنوان يك ابزار تبليغاتي براي استخدام نيروهاي خارجي به بهانه مبارزه با كافران در سرزمين‌هاي اسلامي استفاده مي‌كند. تاكنون تلاش‌هاي داعش براي استخدام نيروهاي خارجي در ليبي نااميد‌كننده بوده است. تاكنون ظاهرا تنها 20نفر در بريتانيا و تعداد انگشت‌شماري از فرانسه به داعش در ليبي پيوسته‌اند. اما اين روند ممكن است به سرعت تغيير يابد اگر داعش بخواهد اين منطقه را تبديل به محلي كانوني و استراتژيك كند. با اين وجود پس از مداخله نظامي بي‌ثمر در سال 2011 براي سرنگوني قذافي كه وضعيت فعلي را به وجود آورد، امريكا بايد مراقب پيامدهاي احتمالي اين كمپين نظامي جديد باشد، به خصوص در شرايطي كه يكي از ژنرال‌هاي ارشد امريكايي معتقد است كه استراتژي فعلي عليه داعش در ليبي معنا و كاربردي ندارد. منبع: الجزيره