1- اسمش آدِم دوداست. دودا قصري قديمي در منطقه آلباني است. آدم در پريزرن دومين شهر مهم كشور كوزوو متولد شده است. اين كشور هشت سال پيش از صربستان جدا شد و اعلام استقلال كرد. آدِم متاهل و 54 ساله است. كار اصلي او فروش لباس زنانه است. لباسهايي كه از استانبول ميخرد و در پريزرن ميفروشد، اما چرخ زندگياش با اين كار نميچرخد. در واقع مردم در كوزوو نميتوانند براي لباس هزينه زيادي كنند به همين خاطر آدِم بخشي از درآمد خود را از رانندگي به دست ميآورد. او دوست دارد بداند حقوق يك ماه كارمند در ايران چقدر است و ميگويد حقوق كارمندان در بهترين حالت در كشور كوزوو در ماه 200 يوروست، پولي كه نميتواند پاسخگوي هزينههاي زندگي مردم باشد.
2- همسر آدِم در دانشگاه زبان آلماني تدريس ميكند، او در مخارج زندگي سهيم است اما به دليل كافي نبودن حقوقش در طراحي و خريد و فروش لباس عروس نيز فعاليت ميكند. آدم سه فرزند دارد. دختر بزرگش 26 ساله و دانشجوي رشته داروسازي است، يك پسر 23 ساله به نام خضر دارد كه نام پدرش را روي او گذاشته است، خضر فيلمبردار مجالس عروسي و از درآمدش راضي است. فرزند سوم آدم دختري 11 ساله است به نام آرنا. آدم و همسرش دو فرزند ميخواستند اما خدا يك دختر هم به آنها داد و به خاطر شكرگزاري نامش را آرنا به معني «وقتي كه خيلي خوشحالي» گذاشتند. فرزند سوم اين زوج زندگي آنها را از غم و ناراحتي نجات داده است.
3- آدِم نام خودش را اين گونه معني ميكند: «نخستين انسان و پيغمبري است كه به زمين آمده» و همين حرف كافي است كه متوجه شوم او مسلمان است. در پريزرن 90 درصد مردم مسلمان هستند. اين در حالي است كه شهر بسيار زنده است و مردم از شهرهاي مختلف كوزوو براي شادي و تفريح به پريزرن ميآيند.
آدم از زمان جدا نشدن پريزرن از صربستان ميگويد، از اينكه آن روزها مردم در رفاه به سر ميبردند و بعد از 40 روز كار ميتوانستند 10 روز تفريح كنند و سفر به كشورهاي ديگر برايشان امكانپذير بود.
با همه اين سختيها او از استقلال كشورش راضي است و تنها نگرانياش اين است كه كوزوو جزو اتحاديه اروپا نيست. او اميدوار است با پيوستن كشورش به اتحاديه اروپا امكان كار كردن فرزندانش در كشورهاي ديگر ايجاد شود. بزرگترين سوال او وضعيت كار و درآمد در ايران است.
اين سوالات پي در پي نشان ميدهد او دغدغه مالي دارد و از اينكه 80 ميليون نفر ميتوانند در ايران زندگي كنند، تعجب ميكند.
4- پريزرن اما با تمام نگرانيها و دغدغههايي كه آدم از آنها حرف ميزند، شهر زندهاي است. مردم تابستانها تا نيمههاي شب در خيابانهاي منتهي به ميدان اصلي شهر به نام شادِروان حضور دارند و تفريح ميكنند. آنها معمولا بهترين لباسهايشان را براي گذراندن اوقات خوش به تن ميكنند و با همه مشكلاتي كه دارند، خوشحالند. البته كوزوو هنوز كشور شناختهشدهاي نيست كه بتواند در جذب توريست موفق باشد. هتلهاي اين كشور نيز هنوز آمادگي حضور توريستهاي مختلف از ساير نقاط جهان را ندارند اما آدم اميدوار است اين اتفاق به زودي رخ دهد.
5- شبي كه من به پريزرن رسيدم، مردم شادي و پايكوبي ميكردند. آدم گفت آن شب بانوي 21 ساله كوزوويي توانسته بود در رقابتهاي جودوي المپيك، نخستين مدال طلاي تاريخ اين كشور را به دست بياورد و كسب اين مدال ميتواند به معرفي اين كشور به مردم جهان كمك كند.
6- از دوران عثماني بناهاي مختلفي چون مساجد، حمامهاي قديمي و كليساها در پريزرن به جاي مانده است. اين شهر پر از كفاشيها و خياطيهاي قديمي است اما مشتري چنداني ندارد. آدم ميگويد اگر توريست به كوزوو رفت و آمد كند، حتما مشتري اين لباسها ميشود. غذاهاي كوزوو نيز اغلب با گوشت است و به گفته آدم، مردم عاشقانه دستپخت آشپزهاي شهر را دوست دارند. معروفترين اين غذاها كوفته و كباب است كه با سبزيهاي معطر درست ميشود.
7- آدم دودا معتقد است تركيه نقش اساسي در كوزوو و بزرگترين سفارت را در پريزرن دارد و پرچم آن در همه جاي شهر ديده ميشود. در روزهايي كه من در پريزرن بودم عروسيهاي بسياري برگزار شد، دودا ميگويد بعد از جنگ مردم كشور قدر زندگي را بيشتر ميدانند و به خاطر اينكه بودجه كمتري براي سفر به كشورهاي ديگر ندارند، در كنار هم تفريح ميكنند.
8- اكثر پروازها به كوزوو از فرودگاه استانبول انجام ميشود. مردم اين شهر براي جذب توريست بيشتر، برخورد مهربانانهاي با مسافران دارند. حتي پليس در فرودگاه محترمانه رفتار ميكند و با آرزوي داشتن سفر خوب، به استقبال مسافران ميآيد.
9- من با آدِم دودا متولد شهر پريزرن كشور كوزوو در راه رفتن به فرودگاه آشنا شدم. در تمام اين مدت جزييات بيشتري از پريزرن تعريف كرد و گفت دوست دارد روزي با خانوادهاش براي تفريح به ايران بيايد و علاوه بر تركيه يك كشور مسلمان ديگر را از نزديك ببيند. زماني كه ميخواستم از ماشين پياده شوم به من گفت كه كشور ما به توريستهايي چون تو كه با مردم حرف بزنند، بيشتر نياز دارند، او ابراز اميداوري كرد در آينده مردم ايران كشور كوزوو را بيشتر بشناسند و به اندازه تركيه براي سفر به اين كشور علاقه وجود داشته باشد.