واكنش اروپا مواضع ترامپ درباره برجام را نرم‌تر كرد
ترس از سياست‌هاي امريكا در قبال روسيه و بي‌اثر شدن تحريم‌هاي اروپا بر روسيه در نتيجه تغيير سياست‌هاي امريكا تا چه اندازه مي‌تواند اروپايي‌ها را به سمت تنش‌زدايي از رابطه با مسكو پيش ببرد؟
كار اروپا و امريكا روابط‌شان بهبود يابد، آنها حتما به سمت تنش‌زدايي خواهند رفت. برخي از تحريم‌ها عليه روسيه از جانب امريكا تحميلي بود و برخي هم براي مديريت مسكو. وقتي آنها ببينند واشنگتن به مسكو نزديك شده، اروپا هم به ناچار مجبور به نزديكي مي‌شود. وقتي آنها ببينند ترامپ ديگر آن حساسيت‌هاي قبلي را درباره اروپا ندارد، اروپا سعي مي‌كند مشكل امنيتي خود را با دوستي بيشتر با روسيه حل كند. البته به نظر من، روس‌ها نيز از اين كار استقبال مي‌كنند چون به اروپا نياز دارند. بيش از 50 درصد صادرات آنها نفت و گاز است كه عمده خريدارش اروپايي‌ها هستند. صنايع روسيه پس از فروپاشي شوروي، اروپايي شده است. در دوران ترامپ، شرايط خوبي براي روسيه براي بازي كردن ميان اروپا و امريكا به دست آمده و آنها بزرگ‌ترين برنده اين مسابقه هستند.
گفته شده كه در نشست رسمي و
از پيش تعيين‌شده وزراي امور خارجه روز دوشنبه قرار است اعضاي اتحاديه اروپايي با صدور بيانيه‌اي بر لزوم تداوم اجراي برجام تاكيد كنند. پيش‌بيني شما از عملكرد احتمالي اتحاديه اروپايي در صورت تشديد تحريم‌هاي ايران از سوي امريكا چيست؟
آنچه اهميت دارد، آن است كه ايران بهانه‌اي به طرف غربي ندهد و تاكيدش بر اجراي بي‌نقض و كامل برجام باشد. اگر ايران بهانه‌اي در اين راستا ندهد، به هيچ‌وجه ديگر ميان اروپا و امريكا درباره ايران تفاهم و اجماعي شكل نخواهد گرفت. اوباما با سياست توجه به اروپا و آن‌هم با تلاش‌هاي بسيار توانست اروپا را به اجراي تحريم‌ها قانع كند. اروپا هم بزرگ‌ترين ضرر را با اجراي تحريم‌ها نسبت به ايران متحمل شد لذا به هيچ‌وجه راضي نيست تا دوباره نسبت به ايران ضرر كند و اگر ما هم بهانه‌اي ندهيم با امريكا همراهي نخواهد كرد. فرض كنيم امريكا تحريمي را هم اعمال كرد و برجام را ديگر اجرا نكرد. سخت‌گيري‌ها هم بيشتر شد. پاسخ ايران بازگشت به گذشته و افزايش سانتريفيوژهاست. اروپا و امريكا چه كار خواهند كرد؟ مي‌خواهند حمله كنند؟ اين كار اصلا شدني نيست. منطقه هم‌اينك بي‌ثبات است و حمله به ايران به اين بي‌ثباتي دامنه و شدت بيشتري مي‌بخشد و اروپا بزرگ‌ترين زيان را در اين باره خواهد ديد. اينكه اتحاديه اروپايي نمي‌خواهد برجام از بين برود، به همين خاطر است زيرا با از بين رفتن برجام، فرصت همكاري با ايران در مسائل منطقه‌اي هم از بين خواهد رفت. اگر امريكا هم بخواهد كار ويژه‌اي عليه ايران بكند، فشارهاي يكجانبه‌اي همانند تحريم‌هاي دوران رياست‌جمهوري بيل كلينتون خواهد بود كه اروپا با آنها همراهي نمي‌كند.
گفته مي‌شود كه فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي پيشنهاداتي درباره لزوم «استقلال بيشتر» اروپا از امريكا را به كشورهاي عضو ارايه داده و آنها در حال بحث در اين باره هستند كه يكي از مسائل مهم پيشنهادات مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي، توانايي اقدام مستقل اروپا بدون رضايت يا كمك امريكا است. آيا اتحاديه اروپاي فعلي براي اتخاذ چنين تصميم واحدي اتحاد و انسجام كافي را دارد؟
جدايي اروپا و امريكا عملي نيست. در مناسبات ميان اروپا و امريكا در دو فاكتور دخالت دارد: يكي مسائل اقتصادي است. همكاري اقتصادي ميان طرفين بالا‌ست. فارغ از اروپا و امريكا، قطب اقتصادي ديگري در شرق آسيا وجود دارد كه اگر خللي در همكاري ميان اتحاديه اروپايي و امريكا ايجاد شود، آن قطب مي‌تواند تا حدي كمبودهاي ايجاد شده در روابط تجاري ميان اروپا و امريكا را پر كند، هم براي اروپا و هم براي امريكا؛ هرچند كه امريكا گفته است كه مي‌خواهد با قدرت اقتصادي چين مقابله كند و قصد كنترل را دارد و به داخل تاكيد دارد. مساله ديگر مشترك ميان اروپا و امريكا، مسائل امنيتي است كه اروپا در اين باره ديگر جايگزيني براي امريكا ندارد. در حال حاضر، اروپايي‌ها آمادگي ندارند امنيت‌شان را تامين كنند به ويژه با وجود روسيه پوتين. شايد اگر روسيه امروز مانند روسيه دو، سه دهه گذشته بود، مي‌توانستيم بگوييم اروپا با تهديد جدي روبه‌رو نيست ولي رويكرد روسيه در سوريه، گرجستان و اوكراين، اروپايي‌ها خود را براي گام چهارم مسكو آماده كرده‌اند. اتحاديه اروپايي نمي‌تواند امنيتش را خود تامين كند. اروپا در چند دهه اخير با دو مساله جدي روبه‌رو بوده است: نخست در بالكان كه اروپا نتوانست آن را حل كند و فاجعه‌اي در آنجا رخ داد و در آخرالامر امريكايي‌ها مجبور به مداخله براي جمع كردن اوضاع شدند. مساله دوم، اتفاقات رخ داده ذيل جنبش بهار عربي بود كه در كنار اروپا رخ داد و تبعات آن را اروپا متحمل شد. بنابراين اروپايي‌ها امكان استقلال ندارند و به همين خاطر، در اين باره نيازمند امريكا هستند و مجبور هستند هزينه آن را هم بدهند.
جدايي احتمالي و هرچند در ظاهر اروپا از امريكا چه تاثيري مي‌تواند بر روند مبارزه مشترك با گروه‌هاي تروريستي نظير داعش داشته باشد؟
من فرض جدايي ميان امريكا و اروپا را ندارم. ممكن است مناسبات اقتصادي كاهش يابد ولي همكاري‌هاي امنيتي نه و اروپا امتيازهاي بيشتري به امريكا خواهد داد. با اين وجود، اگر اين كار صورت بگيرد، قطعا همكاري‌هاي اطلاعاتي ميان اعضاي اتحاديه بيشتر مي‌شود، سياست‌هاي مهاجرتي سخت‌تر خواهد شد، جناح‌هاي راست افراطي تقويت مي‌شوند. كنترل مهاجران نيز بيشتر مي‌شود. البته اروپا مي‌تواند در مبارزه با تروريسم، همكاري‌هايش را با كشورهاي خاورميانه همانند ايران بيشتر كند. فشارهايش
هم به عربستان به عنوان منبع تروريسم بيشتر خواهد شد. البته در اين باره اختلافات دروني هم ايجاد خواهد شد مثلا فرانسه به خاطر منافع مالي در رابطه با عربستان حاضر نيست اين كار را بكند ولي ممكن است آلمان و اروپاي شمالي اين كار بكنند.