دستوركارهاي جديد فرماندهي ارتش پاكستان

سه‌شنبه هفته گذشته ژنرال راحيل شريف، فرمانده ارتش سابق در مراسمي كه در مقر ارتش در راولپندي برگزار شد سكان ارتش پاكستان را به ژنرال قمر باجوا تحويل داد. با نگاهي اجمالي به عملكرد ژنرال راحيل شريف مشاهده مي‌شود كه وي در داخل پاكستان با نگاهي يكسان در برخورد با گروه‌هاي تروريستي مختلف  توانست بر موضوع تمايز ميان تروريست خوب و تروريست بد مهر باطل بزند. شايان ذكر است گروه‌هاي تروريستي همچون لشگر جهنگوي، تحريك طالبان پاكستان و شاخه نظامي حزب جنبش قومي متحده (MQM) درطول حداقل 16 سال گذشته در بسياري از رويدادهاي تلخ اين كشور فعال‌مايشاء بودند. برخي تحليل گران مسائل پاكستان مدعي هستند ژنرال راحيل شريف تلاش بسياري كرد تا در ارتباط با افغانستان، طالبان اين كشور را پاي ميز مذاكره بكشاند اما نتيجه اقدامات او در اين خصوص به ويژه از نظر دولت افغانستان بسيار نااميدكننده بود و ژنرال راحيل شريف درشرايطي بازنشسته شد كه روابط پاكستان با افغانستان به پايين‌ترين سطح خود رسيد. همچنين سياست هندي ژنرال راحيل شريف نيز نتوانست قاعده بازي با حاصل جمع جبري صفر را بشكند و روابط پاكستان با هند را متحول كند. با اين حال دريك ارزيابي واقع‌بينانه به نظر مي‌رسد عملكرد ژنرال راحيل شريف در دو حوزه به طور مشخص براي پاكستان و سروسامان دادن به اوضاع عمومي داخلي اين كشور دستاوردهاي محسوسي داشته است: مبارزه با تروريسم و اجراي برنامه ملي اقدام موسوم به NAP و سروسامان دادن به اوضاع ايالت سند به خصوص كاهش خشونت‌هاي سياسي و اجتماعي شهر كراچي و خاتمه دادن به فعاليت‌‌هاي خشونت‌بار شاخه نظامي حزب جنبش قومي متحده (MQM) . از سوي ديگر ژنرال قمر باجوا، فرمانده جديد ارتش پاكستان نيز در نخستين بيانيه خود خاطرنشان كرد كه اوضاع در خط كنترل مرزي موسوم به LOC به زودي بهبود خواهد يافت. وي تصريح كرد مسووليت سنگيني به وي محول شده است. فرمانده جديد ارتش پاكستان از رسانه‌هاي جمعي خواست تا روحيه ارتش را بالا برده و از سخنان نااميدكننده اجتناب كنند. همچنين زبير محمود حيات، جايگزين ژنرال راشد محمود، رييس ستاد مشترك ارتش شد. به باور تحليلگران محلي، خروجي اين جايگزيني‌ها بايد به هماهنگي سياسي- نظامي و استحكام دموكراسي منجر شود. گفتني است در ارتباط با نقش آفريني نهاد ارتش در صحنه سياسي پاكستان، همواره دو ديدگاه كلي وجود داشته است: راستگرايان و چپگرايان.
راستگرايان| طرفدار نقش‌آفريني هرچه بيشتر ارتش درصحنه سياسي اين كشور هستند. از اين رو طرفداران اين نگرش با توجه به عملكرد متفاوت و متمايز ژنرال راحيل شريف نسبت به اسلافش در حوزه افكار عمومي بر موضوع ضرورت تمديد دوره فرماندهي وي دامن مي‌زدند.
چپگرايان| طرفداران اين نگرش به طور عمده بر ضرورت تفكيك بخش نظامي از بخش سياسي حاكميت تاكيد داشته و بر عدم دخالت ارتش در حوزه‌هايي مانند روابط خارجي اصرار دارند. چپگرايان همچنين معتقدند ارتش بايد صرفا به نقش‌آفريني در حوزه حرفه‌اي خود بپردازد و راز ثبات سياسي در پاكستان را روابط متوازن ميان دولت مركزي و نهاد ارتش مي‌دانند. به باورآنان هرگونه اختلال دراين عرصه مي‌تواند نظام سياسي دموكراسي در پاكستان را با مشكل و خطر مواجه سازد. از سوي ديگر هم راستگرايان و هم چپگرايان موضوعاتي مانند تروريسم و افراط‌گرايي، تهديدات هند، انجام عمليات پاك‌سازي اشرار سياسي و اجتماعي در كراچي، روابط با افغانستان و امريكا، تنظيم روابط نظاميان و غيرنظاميان را از جمله مولفه‌هاي پيش روي فرمانده جديد ارتش پاكستان ارزيابي كرده‌اند. در عين حال موضوعي كه به نظر مي‌رسد از نظر چپگرايان بسيار مهم تلقي شده است اين است كه بخش عمده‌اي از مشكلات پيش روي پاكستان به‌دليل كاركرد و روايت غالب ارتش در همه عرصه‌هاي اين كشور است و تا اين وضعيت اصلاح نشود، مشكلات موجود حل نخواهد شد. از نظر چپگرايان ظرفيت‌هاي ارتش و نقش‌آفريني اين نهاد نظامي بايد در راستاي تقويت دموكراسي در پاكستان باشد. اين در شرايطي است كه به باور اين تحليلگران، ارتش، در طي حداقل سه دهه گذشته به طور مستقيم يا غيرمستقيم در اداره دولت مركزي نقش‌آفريني كرده است. در اين چارچوب، تروريسم، افراط‌گرايي، فرقه‌گرايي، دموكراسي شكننده، روابط خارجي ضعيف و انزواي منطقه‌اي محصول چنين شرايطي است كه نقش ارتش در آن كاملا واضح و روشن است. بر اين اساس چپگرايان عمده‌ترين وظيفه فرمانده جديد ارتش را كمك به تغيير اين نگرش عمومي دانسته‌اند كه در طول سه دهه گذشته در جامعه و ساختار سياسي اين كشور تعميق يافته است.