واشنگتن بار ديگر مسكو را محكوم كرد
تلاش‌هاي دقيقه 90 اوباما عليه روسيه
جمهوريخواهان به پوتين نزديك‌تر مي‌شوند
ميثم سليماني
دولت باراك اوباما در روزهاي پاياني عمر كاري‌اش تمام تلاش خود را به كار بسته تا بتواند ميراث دولت خود را پا برجا بگذارد و براي هر تغيير در اين سياست‌ها براي دولت دونالد ترامپ هزينه‌تراشي كند. ايالات متحده در آخرين تحريم‌هاي خود عليه روسيه تعدادي بازرگان و شركت روسي را در خصوص الحاق كريمه به روسيه و بحران شرق اوكراين تحريم كرد. اين اقدامات در حالي رخ مي‌دهد كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري منتخب امريكا به‌شدت مخالف اين سياست‌ها است و در دوره رقابت‌هاي انتخاباتي رفتارها و گفتارهاي باراك اوباما در قبال روسيه را مورد انتقاد قرار داد و در طرف مقابل از ولاديمير پوتين رييس‌جمهوري روسيه تمجيد كرد.
با اين حال ركس تيلرسون، نامزد پست وزارت خارجه ايالات متحده امريكا و مديرعامل كنوني شركت نفتي اكسون موبيل نيز كه رابطه نزديكي با روسيه دارد در طول سال‌هاي گذشته سعي كرده جلوي هرگونه تحريم را بگيرد. گفتني است تحريم‌ها عليه روسيه زماني آغاز شد كه پس از آغاز بحران اوكراين در سال 2014 روسيه كريمه را ضميمه خود كرد و از شورشيان جدايي‌طلب در شرق اوكراين نيز حمايت كرد و پس از آن نيز امريكا با همراهي اتحاديه اروپا تحريم‌هاي جدي را نسبت به مسكو اعمال كردند.
دولت باراك اوباما، تحريم‌هاي روسيه را بخشي از ميراث خود براي جلوگيري از زياده‌خواهي روسيه مي‌داند با روي كار آمدن دونالد ترامپ به خطر خواهد افتاد و تمام اين تحريم‌ها مي‌تواند با يك فرمان اجرايي رييس‌جمهور برداشته شود. با اين وجود در بيانيه‌اي كه وزارت خزانه‌داري ايالات متحده منتشر كرد، هفت تاجر روسي را كه شش نفر آنها در بانك‌هاي روسيه يا وابسته به مديريت اين بانك‌ها بودند را تحريم كرده است. همچنين وزارت خزانه‌داري بانك روسيه را كه يك بانك شخصي براي مقامات فدراسيون روسيه بود و دو شركت وابسته به آن را نيز تحريم كرد.
از جمله افراد جديدي كه در ليست تحريم قرار گرفتند كيريل كوالچوك است كه به گفته رسانه‌هاي روسي برادرزاده يوري كوالچوك است كه يك سهامدار عمده بانك روسيه به شمار مي‌آيد. ايالات متحده يوري كوالچوك را در سال 2014تحريم كرده بود كه او يكي از مشاوران نزديك پوتين و بانكدار شخصي او به شمار مي‌آيد.
همچنين وزارت خزانه‌داري امريكا دو شركت روسيه كه گفته مي‌شود در حال سرمايه‌گذاري چند ميليارد دلاري در كريمه هستند و به پوتين كمك مي‌كنند را نيز تحريم كرد. بيانيه وزارت خزانه‌داري امريكا، تمام افراد و شركت‌هاي امريكايي را از برخورد با مردم و شركت‌هاي مورد تحريم قرار گرفته منع كرده است.
گفتني است ايالات متحده 26 شركت وابسته به بانك كشاورزي روسيه و شركت گاز تواتك را مورد تحريم قرار داد كه از سال 2014 اين دو موسسه در تحريم قرار گرفتند. ايالات متحده به‌شدت ارتباط با اين شركت‌ها را محدود كرده و خريد و فروش‌ها و وصول بدهي‌ها نيز به سختي صورت مي‌گيرد. نواتك، بزرگ‌ترين توليد‌كننده گاز غير دولتي روسيه است. مديرعامل و سهامدار عمده آن لئونيد ميكلسون يكي از ثروتمند‌ترين مردان روسيه است.
سرگئي ريابكوف، معاون وزارت امور خارجه به خبرگزاري تاس روسيه گفت: تحريم‌هاي خصمانه ايالات متحده عليه روسيه در زمان خروج باراك اوباما، با پاسخ جدي از سوي مسكو همراه خواهد شد. وي ادامه داد، ما در زمان و مكان مناسب به اين اقدامات پاسخ خواهيم داد. با اين حال روسيه بسيار اميدوار است تا تحت پوشش دولت دونالد ترامپ تحريم‌هاي عليه اين كشور كاسته شود.
جان كربي، سخنگوي وزارت امورخارجه ايالات متحده در يك كنفرانس خبري عنوان كرد كه تحريم‌ها ربطي به دوره انتقالي و روزهاي پاياني دولت باراك اوباما نداشت. وي افزود اين تصميم توسط وزارت خزانه‌داري اتخاذ شده و ربطي به زمان آن ندارد. وي افزود تمام اين تحريم‌ها مربوط به شركت‌ها و افرادي است كه در كريمه و شرق اوكراين با دولت روسيه همكاري داشتند. اين حركت ايالات متحده يك روز پس از آن صورت گرفت كه اتحاديه اروپا تحريم‌هاي انرژي و مالي خود عليه روسيه را تا اواسط 2017 تمديد كرد.
گفتني است، پس از پيروزي دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا و ستايش متقابل ميان پوتين و ترامپ، اميدها در روسيه براي كاهش تحريم‌هاي غرب عليه اين كشور بيشتر شده است و همچنين سرمايه‌گذاران براي حضور در روسيه نيز ترغيب نشان داده‌اند. كارشناسان معتقدند كه سقوط يا تضعيف تحريم‌ها توسط دونالد ترامپ عليه روسيه مي‌تواند موضع و عزم اروپا نسبت به تحريم‌ها عليه روسيه را تضعيف كند. والنتينا ماتوينكو، رييس پارلمان روسيه در يك كنفرانس خبري گفت: ورود ترامپ، به كاخ سفيد موجب شرايط بهتر براي ايالات متحده در روابط با روسيه مي‌شود. ماتوينكو كه يكي از متحدان نزديك پوتين به شمار مي‌آيد، به خبرنگاران گفت كه مطمئن است كه تحريم‌هاي غرب عليه روسيه در سال 2017 كاسته يا برداشته خواهد شد. با اين حال بسياري ممكن است در ابتداي رياست‌جمهوري خود تلاشي براي كاهش محدويت‌ها عليه روسيه انجام ندهد و كمي صبر مي‌كند تا جلوي ماجراجويي‌هاي نظامي كرملين گرفته شود.
نگراني از گرمي روابط
با اين حال هر دو حزب دموكرات و جمهوريخواه نگراني‌هايي در مورد روابط تيلرسون، نامزد وزارت خارجه كه با روسيه دارند و تعدادي از جمهوريخواهان عنوان كرده‌اند كه جلوي ترامپ در مقابل نزديكي با پوتين خواهند ايستاد. حتي برخي خبرها حاكي از آن است كه جمهوريخواهان به‌شدت نگران دخالت روسيه در انتخابات شده‌اند و خواستار تحقيقات در خصوص تلاش كرملين در راستاي نفوذ به انتخابات شده‌اند و اكنون نيز به‌شدت نگران نفوذ فزاينده پوتين در دولت آينده امريكا شده‌اند. با اين حال برخي خبرها حاكي از آن است كه كنگره امريكا در حال آماده‌سازي يك نبرد بزرگ در ماه آينده در مقابل ركس تيلرسون، وزير خارجه منتخب دونالد ترامپ هستند، تا ديدگاه سياست‌هاي احتمالي اورا نسبت به روسيه به چالش بكشند. احتمالا اين جلسات چالش‌برانگيز از يازدهم ژانويه در كميته روابط خارجي آغاز خواهد شد كه مديرعاملي او بر اكسون موبيل و ارتباط وي با روسيه به چالش كشيده خواهد شد. از طرفي دموكرات‌ها در حال طراحي استراتژي‌اي هستند تا اجازه ندهد تيلرسون در اين سمت تاييد شود. آنها برنامه‌ريزي كردند تا با فشار روي تيلرسون و ارايه جزييات از رويكرد متفاوت وزير خارجه پرده بردارند. يك مقام آگاه دموكرات در سنا به واشنگتن پست گفت، اين استراتژي بسيار كامل و پرس و جوها سخت خواهد بود. دموكرات‌ها تمركز اصلي خود را بيشتر روي درگيري‌هاي احتمالي ناشي از منافع مالي تيلرسون و همچنين اقدامات غير معمول احتمالي در دوره وزارت خارجه خواهند گذاشت.
چرخش جمهوريخواهان به سمت پوتين
اما از طرفي در نظرسنجي كه يوگاو انجام داده نشان مي‌دهد كه نگاه جمهوريخواهان نسبت به پوتين در حال چرخش است. در جولاي 2014 تنها 10 درصد جمهوريخواهان پوتين را فردي مطلوب مي‌ديدند. اما اين رقم در سپتامبر 2016 به 24درصد و حالا در آخرين نظرسنجي به 37درصد رسيده كه تغييري جدي را در ميان جمهوريخواهان نشان مي‌دهد و مشخص مي‌شود كه ولاديمير پوتين از جايگاه مطلوبي در ميان جمهوريخواهان برخوردار است. در طرف مقابل تنها 17 درصد جمهوريخواهان نظري مثبت به
باراك اوباما دارند. دانا رورا باچر، نويسنده متن‌هاي سخنراني ريگان و از جمله مذاكره‌كنندگان مبارزه با تروريسم بود و حتي به او براي نقش آفريني مهم در وزارت خارجه پيشنهاد داده شد اما تصميم گرفت در كنگره به كار خود ادامه دهد در گفت‌وگو با پولتيكو مي‌گويد: بسياري از موارد منفي كه در خصوص پوتين گفته مي‌شود درست است اما بسياري از آنها نيز واقعيت ندارد. وي مي‌افزايد: ما يك طرف سكه را مي‌بينيم، ولي برخي از انتقادات عليه او نادرست است. با اين حال برخي از كارشناسان معتقدند كه اين تغيير رويكرد جمهوريخواهان به سمت پوتين و روسيه گيج‌كننده است. برخي از سناتورهاي اصلي جمهوريخواه از جمله اسكات واكر و تد كروز براي سال‌ها تلاش‌ها كردند تا اجماع جدي را عليه روسيه اعمال كنند. اما حالا به ناگاه شاهد آن هستيم كه اين جمهوريخواهان ديدگاه خود را به سمت روسيه نزديك مي‌كند. برخي معتقدند كه اقدام روسيه در راستاي كمك به انتخاب دونالد ترامپ از جمله مواردي بوده كه ديدگاه جمهوريخواهان را نسبت به روسيه تغيير داده است. لري ساباتو از دانشگاه ويرجينيا شرايط تغيير ديدگاه جمهوريخواهان را با يك ضرب‌المثل توجيه مي‌كند كه «دشمن دشمن من، دوست است» مي‌توان دريافت كه در شرايط كنوني چگونه مي‌توانند جمهوريخواهان و روسيه به يكديگر نزديك شوند.