دستور ترامپ نمي‌تواند ادامه‌دار باشد
سيدعلي خرم
استاد حقوق بين‌الملل دانشگاه
جهان در آغاز مشاهده دستورات خارج از قاعده دونالد ترامپ در زمينه‌هاي سياسي، اقتصادي، نظامي و حتي فرهنگي است. نظرات و تجارب بشري سال‌ها روي هم انباشته شد تا حاصل آن به صورت كنوانسيون‌هاي ديپلماتيك و كنسولي 1960 و 1961 مبتلور شد و از آن پس، كشورهاي مختلف جهان راه بازگشايي روابط ديپلماتيك با يكديگر را پيمودند كه باعث گسترش روابط تجاري و توريستي و در نهايت، موجب رشد و توسعه همه كشورها و ايجاد همدلي ميان دولت‌ها شد.
در اين راستا، همه كشورها درصدد كاهش دادن و ساده كردن مقررات ورود و خروج توريست‌ها، بازرگانان و دانشمندان به كشورهاي‌شان برآمدند تا زمينه جذب انواع مهارت‌ها و ارز خارجي را فراهم كنند. تنها استثنايي كه در اين باره جهان قايل است، موضوع تروريسم و اقدامات ضدامنيتي اتباع خارجي به شمار مي‌رود.
آنچه ترامپ بدون محاسبه و بدون ارايه دليل، مبناي ايجاد احتمالي محدوديت صدور ويزا براي اتباع ايراني قرار داده است، همان نگراني‌هاي امنيتي است كه در مورد ايرانيان، نه صادق است و نه مصداقي دارد. اگر اوج تروريسم در جهان و از جمله در امريكا را حادثه 11 سپتامبر سال 2011 با حمله به برج‌هاي دوقلو در نيويورك بدانيم، هم ايران و هم شهروندان ايراني، هيچ نقشي در آن اعمال تروريستي نداشته‌اند در حالي كه نام برخي از كشورهاي خاورميانه همانند عربستان سعودي، در حد حكومت و اتباع آن كشورها در گزارش‌هاي محرمانه كنگره امريكا آمده است. از آن پس هم در هيچ كدام از اقدامات تروريستي حادث در امريكا و اروپا، هيچگاه نام ايرانيان در حلقه تروريست‌ها قرار نداشته است.
از سوي ديگر، ايران در صف نخست مقابله نظامي با داعش و ساير گروه‌هاي تروريستي در عراق و سوريه است و توانسته در شكست و نابودي آن گروه‌ها نقشي مهم و برجسته ايفا كند؛ پس نه ايرانيان نقشي در اعمال تروريستي داشته‌اند و نه حكومت جمهوري اسلامي ايران ترديدي به خود راه داده تا در جبهه مستحكم مبارزات ضدتروريستي، تزلزل و خدشه‌اي وارد شود.
بنابراين دستور احتمالي ترامپ براي ايجاد محدوديت در صدور ويزا و ورود ايرانيان به امريكا، كاملا جنبه احساسي و ضدايراني دارد وگرنه هيچ دليل امنيتي براي اتخاذ اين تصميم وجود ندارد. با اين وجود، اگر ترامپ بخواهد اين تصميم را عملياتي كرده و دستور اجراي آن را صادر كند، آن دستور آثار منفي براي ايرانيان و بيشتر از آن براي جامعه امريكا در پي خواهد داشت.
ايرانيان اقليتي ثروتمند، تحصيلكرده و فرهيخته در امريكا هستند كه نارضايتي آنها مي‌تواند آثار سوء سياسي و اقتصادي و اجتماعي در جامعه امريكا ايجاد كند. در ميان اقليت ايراني مقيم در امريكا، برخي از آنها در مناصب سياسي، برخي از دانشمندان درجه يك ناسا و برخي سرمايه‌گذاران بزرگي در امريكا هستند كه در اقتصاد و صنايع امريكا نقش‌آفرين بوده و اغلب آنها با خانواده‌هاي خود در ايران در تماس بوده و رفت‌وآمد دارند.
بي‌شك اين تصميم نامناسب، اين اقليت چند ميليوني را دچار نارضايتي و ناراحتي مي‌كند و نمي‌تواند ادامه‌دار باشد. همچنين ميان ايران و امريكا، آنقدر تجارت و روابط اقتصادي وجود ندارد و هنوز آنقدر توريست‌هاي دو كشور به كشورهاي مقابل سفر نمي‌كنند كه موضوع محدوديت ويزا، آنها را دچار دردسر كند ولي اين تصميم در هر شرايطي، غيرمنطقي به حساب مي‌آيد كه نه در عالم سياست بهره‌اي دارد و نه در روابط مردم ايران و امريكا گام مثبتي محسوب مي‌شود. ولي چه مي‌شود كرد كه اين تصميمات متعلق به دونالد ترامپي است كه اقداماتي عجيب و غريب و غيرمنطقي دارد. بايد نشست و منتظر ماند و نتايج اقدامات او را نظاره كرد.