بهشتي به نام كتابخانه
ديبا داودي
آيا حاضريد براي فرصت مطالعه چهارساعته كتاب در كتابخانه‌اي بيش از چهارصد هزارتومان پول بپردازيد؟ در سن‌پترزبورگ هستند كساني كه به مركز تازه‌تاسيس «كاپلا» مراجعه كنند و در لوكس‌ترين مكان ممكن به تورق كتاب‌هاي منحصربه‌فردي كه امكان دسترسي به آنها در هر كجاي ديگر ممكن نيست بپردازند. كاپلا كتابخانه‌اي تماشايي با تجهيزات رفاهي شگفت‌آور در مركز سن‌پترزبورگ است كه بهاي بليت ورودي آن در حال حاضر 100 يورو است. اين در حالي است كه مردمان روسيه مي‌توانند بدون پرداخت هيچ هزينه‌اي از كتابخانه‌هاي شهرهاي مختلف كشورشان بهره ببرند. اما نكته‌اي كه گنجينه اين كتابخانه را از ديگر همتايان متمايز مي‌كند وجود كتاب‌هايي است كه عموما توسط انتشارات «آلفارت» منتشر شده‌اند و هر نسخه از كتاب‌ها چيزي در حدود 400 تا 700 يورو قيمت دارند و بين قرن‌هاي شانزدهم تا نوزدهم ميلادي نگاشته شده‌اند. مدير پروژه اين موسسه در مصاحبه‌اي گفته است: «بيشتر كساني كه تا به حال به كتابخانه ما مراجعه كرده‌اند مورخان، دانشمندان يا مجموعه‌داران بوده‌اند.»
واكنش‌ها بعد از افتتاح اين كتابخانه متفاوت بود. عده‌اي بهاي ورودي اين كتابخانه را با بهاي بليت كنسرت‌ها يا اپرا‌ها مقايسه كردند و اذعان داشتند پرداخت چنين رقمي در مقايسه با داده اطلاعاتي ويژه‌اي كه به دست مي‌آيد منصفانه به نظر مي‌رسد و عده‌اي ديگر ماهيت كاپلا را زير سوال بردند چراكه به زعم آنها اين كار تعريف كتابخانه را در اذهان عمومي دستخوش تغيير خواهد كرد و ممكن است اقشاري كه توانايي پرداخت اين هزينه را ندارند اما به آن كتاب‌ها علاقه‌مند هستند را با چالش‌هاي روحي و مالي مواجه كند. عده‌اي ديگر وجود تجهيزات رفاهي، مبلمان آنچناني، چراغ‌هاي مطالعه و شمع‌هاي گرانقيمت را زير سوال بردند و كتابخانه كاپلا را با موزه و شوروم‌هاي لوكس مقايسه كردند. اما به هرجهت اين كتابخانه بي‌فروغ نيست و با جمله‌اي معروف از خورخه لوئيس بورخس به كار خود ادامه مي‌دهد: «هميشه اين طور تصور كرده‌ام كه بهشت بايد جايي همچون كتابخانه باشد.»