ترك جبهه جنگ و پناه گرفتن در ميان مردم
ابوبكر بغدادي موصل را رها كرد
گروه جهان| حلقه بر داعش در موصل تنگ شده است اما از ابوبكر بغدادي مردي كه دو سال پيش در مسجد بزرگ اين شهر ادعاي خلافت كرده بود خبري نيست. رويترز روز گذشته در گزارشي نوشت كه بغدادي فرماندهان خود را رها و جنگ در موصل را به آنها واگذار كرده است و خود در بيابان مخفي شده است. براساس اين گزارش بغدادي عطاي جنگ را به لقاي آن بخشيده است تا جان خود را نجات دهد. سال 2014 بود كه پس از پيشروي نيروهاي داعش در شمال عراق، ابوبكر بغدادي خود را خليفه جهان اسلام خواند و موصل را به مقر فرماندهي و حكمراني خود انتخاب كرد. درحال حاضر هيچ خبري از بغدادي نيست و همين مساله سرويس‌هاي اطلاعاتي را به تكاپو انداخته است. به گفته مقام‌هاي اطلاعاتي امريكايي و عراقي، نبود ارتباط رسمي ميان اعضاي داعش و سرحلقه آنها كه بغدادي است و همچنين شكست‌هاي مداوم داعش در موصل و از دست رفتن زمين‌هاي بيشتر اين گمانه‌زني را تقويت مي‌كند كه بغدادي موصل را ترك كرده است. بغدادي به ندرت از سيستم‌هاي اطلاعاتي استفاده مي‌كرد كه امكان رديابي آن وجود داشته باشد و براي ممانعت از رديابي در 24 ساعت بارها و بارها جابه‌جا مي‌شد. برخي منابع آشنا به رفت و آمدهاي بغدادي مي‌گويند كه وي احتمالا در روستاهاي بياباني و در ميان سكنه پنهان شده است به جاي آنكه در شهر و در ميان جنگجوهاي خود باشد. داعش در اوج روزهاي خلافت خود در محدوده‌اي كه چندميليون نفر را شامل مي‌شد از شمال سوريه و محدوده رودهاي دجله و فرات تا دره‌هاي حومه بغداد حكمراني داشت. پنج ماه پيش بود كه نيروهاي عراقي تحت حمايت ايالات متحده تلاش خود براي بازپس‌گيري موصل را آغاز كردند. موصل پنج برابر هر شهر ديگري بود كه داعش تاكنون بر آن سيطره يافته بود. برنامه ارتش و نيروهاي امنيتي براي آزادسازي داعش در چند ماه اخير با كندي‌هايي روبه‌رو شده است و دليل آن هم پنهان شدن نيروهاي داعش در بافت جمعيتي شهر است. در ژانويه بود كه 100 هزار نيروي عراقي شرق موصل را پس گرفتند و فرماندهان نيز عمليات‌هايي را براي آزادسازي دجله و نيمه غربي از ماه گذشته آغاز كردند. پيشرفت‌هاي ارتش عراق از آن زمان از نوعي ثبات برخوردار بوده است و نيروهاي ائتلاف مي‌گويند كه پيروزي ارتش ديگر يك امر اجتناب‌ناپذير است و اين شكست مي‌تواند خلافت داعش در عراق را با شكست‌هايي همراه كند. منابع اطلاعاتي در چندماه اخير از كاهش چشمگير حضور نيروهاي داعش در شبكه‌هاي اجتماعي خبر داده‌اند و همچنين گزارش‌ها حاكي از اين است كه بغدادي و حلقه پيراموني وي بسيار منزوي شده‌اند. بغدادي نيز از اوايل ماه نوامبر هيچ گونه سخنراني ويديويي نداشته است و آخرين فيلم منتشر شده از وي هم به دو هفته پس از آغاز نبرد موصل بازمي‌گردد. وي در آن زمان از طرفداران خود خواست كه با كافران بجنگند و از خون آنها رودخانه راه بيندازند. از زمان آغاز عمليات موصل، دومينويي از حملات انتحاري در مكان‌هاي مختلف سوريه و عراق آغاز شده است اما هيچ گونه تمركزي از سوي شورشيان بر موصل كه مقر آنها به حساب مي‌آمد، وجود نداشته است. نه بغدادي و نه هيچ كدام از نزديكان وي هيچ گونه موضع‌گيري درخصوص سقوط شرق موصل از ماه ژانويه نداشته‌اند. همزمان حضور اين گروه در تلگرام نيز كه از آن به عنوان سكويي براي اعلام نظرها و انتشار سخنراني‌هاي خود استفاده مي‌كردند نيز بسيار محدود شده و تقريبا از بين رفته است. همزمان نيروهاي اطلاعاتي ائتلاف هم مي‌گويند كه حضور اين گروه و فعاليت‌هايش در توييتر از سال 2014 تاكنون 45 درصد كاهش يافته است و حدود 360 هزار حساب توييتري متعلق به اين گروه كاملا منحل شده‌اند و حساب‌هاي جديد نيز پس از دو روز از بين مي‌روند.
درحال حاضر نيروهاي عراقي با حمايت و كمك‌هاي مستشاري نيروهاي امريكايي به نزديكي مسجدي رسيده‌اند كه بغدادي دو سال پيش در آن اعلام خلافت كرده بود. بيش از 6 هزار شبه نظامي كه باقي مانده بودند تا از شهر دفاع كنند، كشته شده‌اند و فرماندهان امريكايي نيز مي‌گويند كه نبرد براي بازپس‌گيري كامل موصل در فازهاي آخر به سر مي‌برد. يك فرمانده امريكايي در اين خصوص به رويترز مي‌گويد: بازي تمام شده است. برخي از نيروهاي داعش تلاش مي‌كنند شهر را ترك كنند. آنهايي كه در شهر باقي مانده‌اند نيز نبرد بسيار سختي را پشت سر مي‌گذارند. حمله‌هاي هوايي عملا محل استقرار آنها را هدف قرار داده است و نبرد به شرايط تن‌به‌تن رسيده است.
هرچند از دست رفتن موصل به خلافت داعش به خصوص از بعد زميني صدمات بسياري وارد كرده است اما مقام‌هاي اطلاعاتي امريكايي و عراقي مي‌گويند كه پيش‌بيني مي‌كنند گروه به فعاليت‌هاي زيرزميني روي آورد و همان فعاليت‌هاي شبه نظامي را ادامه دهد كه پس از حمله امريكا به عراق از سوي گروه‌هاي تروريستي مشابه دنبال مي‌شد. در حالي كه گفته مي‌شود بغدادي به فرماندهان خود دستور داده كه از موصل به رقه در سوريه حمله كنند اما كارشناسان مسائل نظامي مي‌گويند كه با سقوط رقه در سوريه نيز ديگر از خليفه‌گري داعش خبري نخواهد بود. داعش در سوريه در سه ماه اخير نيز با عقب‌نشيني‌هايي روبه‌رو شده است و از سه ناحيه مورد حمله قرار گرفته است: گروه‌هاي مسلح عرب و كرد مورد حمايت امريكا، ارتش سوريه كه مورد حمايت روسيه است و شبه‌نظاميان سوري كه از حمايت تركيه برخوردار هستند.
روبرت جونز، از فرماندهان ارشد در حملات نيروهاي ائتلاف در اين خصوص مي‌گويد: شكست داعش يك امر اجتناب ناپذير است و تنها به زمان بيشتري نياز دارد.
آخرين خبر رسمي از حضور بغدادي به 13 فوريه بازمي‌گردد كه در جريان آن جنگنده‌هاي اف 16 عراقي خانه‌اي را هدف قرار دادند كه گفته مي‌شد وي در آن به همراه فرماندهانش حضور دارد. برخي از منابع مي‌گويند كه احتمالا وي در مناطق روستايي مامن گزيده است كه اهل سنت هستند و با وي آشنايي از قبل دارند و به همين دليل بغدادي و چند عضو همراه وي مشكل چنداني در تهيه آذوقه و سوخت نخواهند داشت. در چنين مناطقي مردم معمولا اقدام به جاسوسي نمي‌كنند چرا كه ريسك لو رفتن آنها بسيار بالا خواهد بود. دولت امريكا نيروهاي ويژه‌اي را براي تعقيب بغدادي تعيين كرده است و تمام نهادهاي اطلاعاتي و امنيتي امريكا درگير تلاش براي يافتن او هستند. از سوي ديگر ماهواره‌هاي جاسوسي چند كشور اطراف نيز به كمك عراق براي شناسايي محل حضور بغدادي آمده‌اند. رويترز در ادامه نوشته است كه بغدادي از نحوه هدف قرار گرفتن اسامه بن لادن در سال 2011 توسط نيروهاي ويژه امريكايي درس آموخته است و به همين دليل بر يك منبع اطلاعاتي اطمينان نمي‌كند. وي حتي در جريان سفرهايش بارها و بارها خودروي خود را عوض مي‌كند. به گفته منابع، بيش از 40 عضو ارشد داعش در جريان حملات هوايي جان خود را از دست داده‌اند اما پيش‌بيني‌ها حاكي از اين است كه حتي با مرگ بغدادي نيز داعش ادامه پيدا خواهد كرد.