شرحي نظام مند از فلسفه نيچه
هر كه آثار نيچه را خوانده و به شرحهاي برجسته فلسفه او نظري افكنده باشد، بيگمان با چندين ايده اساسي مواجه ميشود كه فهم و ارزيابي آنها تلاشي طاقت سوز ميطلبند. البته در سنت فلسفه آلماني كم نيستند متفكراني كه فهم و شرح نظام فلسفي آنها به طرزي فراگير و همهجانبه نه تنها دشوار بلكه گاه حتي غيرممكن به نظر ميرسد. اما اين دشواري در مورد انديشه نيچه دوچندان ميشود، زيرا وي نه كوشيد و نه مايل بود انديشهاي نظاممند به دست دهد. با اين وجود، خواننده فلسفه نيچه خواهان فهم است و فهم، همواره نوعي نظم و نظاممندي ميطلبد. بنابراين، اگر بر آن باشيم كه در نهايت او را بفهميم حتيالمقدور بايد شرحي نظاممند از فلسفهاش به دست دهيم و نهاماس، در اين اثر كوشيده است چنين شرحي از فلسفه نيچه به دست دهد. اين كتاب حاصل كار نويسندهاي برآمده از سنت نيچهپژوهي در امريكا است. تفسير نهاماس در اين كتاب، آموزه «بازگشت جاودان» را نوعي آزمون فكري لحاظ ميكند و نه نظريهاي جهانشناسانه يا كيهان شناسانه. وي به ويژه دلمشغول ارايه تفسيري از فلسفه نيچه است كه در آن، به وجود نظام فكري منسجمي در نزد نيچه اذعان شده و تلاش ميشود ايدههاي اساسي او، از جمله بازگشت جاودان، خواست قدرت، ابرانسان، اخلاق بردگان و اخلاق والاتباران، كينهتوزي و نظاير آنها در نظام فكري منسجمي ساخته و پرداخته شوند.
يكي از مباحث عمدهاي كه نهاماس در كتاب حاضر بر آن تاكيد ميكند و نتايجي براي تفسير مختار خويش برميكشد، «زيباييشناسيگرايي» نيچه است. نهاماس بر اين عقيده است كه نيچه به جهان به مثابه متن ادبي مينگرد و براي رسيدن به ديدگاههاي خويش درباره جهان و اشيا و حتي انسانها، نخست ايدهها و اصولي را از ادبيات و آفرينش آثار ادبي برميگيرد و سپس آنها را به ديدگاههاي مزبور تعميم ميدهد. او در تاييد رابطه ميان ادبيات و جهان نزد نيچه، متذكر ميشود كه شباهتي ميان اين دو وجود دارد: همان طور كه ميتوان آثار ادبي را از جنبههاي متفاوتي نگريست و تفسير كرد، آن هم به شيوههايي متقابلا ناسازگار و به يك اندازه درست، به همين ترتيب ميتوان جهان را نيز به انحاي گوناگون و از منظرهاي گوناگون تفسير كرد، بيآنكه ناسازگاري و تعارض تفسيرها موجب نادرست بودن آنها شود. الكساندر نهاماس از سال 1990 در دانشگاه پرينستون به تدريس در زمينههاي علوم انساني، فلسفه و ادبيات تطبيقي مشغول است و مشخصا افلاطون و نيچه و فلسفه هنر درس ميدهد.