از افلاطون تا دولت مدرن
برجام و پس از برجام
شايد در طول ماه‌هاي گذشته هيچ اصطلاحي به اندازه «برجام» در ادبيات سياسي كشور ما به كار نرفته است. اين امر خود نشان‌دهنده اهميت بسيار زياد اين توافق نزد نخبگان و مردم است. همچنين ايران پس از برجام، موضوع بحث‌ها، سخنراني‌ها و نوشته‌هاي زيادي شده است و اين پرسش كه «در ايران پس از برجام چه بايد كرد؟» ذهن همه را به خود معطوف و مشغول كرده است.
سيدكاظم موسوي بجنوردي با تاليف كتابي با عنوان «ايران پس از برجام» به بررسي جوانب مختلف برنامه جامع اقدام مشترك پرداخته است. مهم‌ترين مباحث مطرح شده در اين كتاب را مسائلي نظير استفاده از خرد جمعي در رسيدن به توافق، مشورت دولت با مراجع تقليد، ضرورت بازتعريف منافع ملي، اصلاح نظام بانكي و آماري، كاستن حجم دولت و كارآمد ساختن آن، تعديل انتظارات مردم و پاسخ مناسب به آن، ايجاد روابط سياسي بامحوريت استراتژي موازنه مثبت و... تشكيل مي‌دهند.
دولت جديد در قرون ميانه
«يك مورخ برجسته قرون وسطي به محققان علوم سياسي آنچه را كه ايشان بايد بدانند در كتابي كوتاه و خواندني مي‌گويد. » اين نخستين پاراگراف از مقدمه‌اي است كه ويليام جردن، استاد علوم سياسي دانشگاه ويرجينيا بر ويرايش دوم كتاب «تاريخ دولت مدرن در قرون وسطي» نوشته است. منظور او از مورخ برجسته نيز كسي نبود جز ژوزف استرير نويسنده اين كتاب. استرير در اين كتاب به مقايسه تجربه ملت‌ها به ويژه انگليس و فرانسه پرداخته است كه از ميان اين مقايسه‌هاي تطبيقي در واقع رازي جذاب را شناسايي كرده است. اينكه چگونه شيوه‌هاي تازه حكومت كه قبلا سابقه نداشتند شامل نهادهاي مبتني بر نمايندگي و... در سراسر جهان گسترش يافتند؟
لذت خوانش افلاطون
مساله پايه‌اي اين كتاب چگونگي خوانش ديالوگ‌هاي افلاطون به عنوان فيلسوفي است كه همه‌چيز را به نوشتار در قالب قلم و صفحه نمي‌سپارد و انديشه خود را فراسوي آنها مي‌داند. در اين صورت خوانش نوشتار – ديالوگ‌ها به مثابه آثار مكتوب انديشه‌اي كه نمي‌خواهد خود را تماما به نوشتار بسپارد در شكل امروزين آن براي اين فيلسوف- نويسنده مساله‌اي اساسي است و نيازمند بحث در باب يافتن شيوه مناسب خوانش متن وي است. در ارتباط با اين مساله تاماس سلزاك افلاطون‌پژوه و استاد دانشگاه توبينگن آلمان سعي كرده عمدتا محورهاي اصلي نظرات خود را در مواجهه و مباحثه با شلايرماخر و پيروان وي به صورت فشرده و غالبا كوتاه مطرح و ارايه كند. هدف اصلي كتاب «خوانش افلاطون» درگيري و مباحثه مفصل با روش رومانتيك تفسير افلاطون چنانكه به وسيله كساني مانند شلايرماخر ايجاد شده نيست بلكه هدف دسترسي به تفسيري از نوشتار افلاطون است كه در مواجهه با نقد او از نوشتار در ديالوگ فايدروس بتواند تاب بياورد. لذت خوانش افلاطون، فرد هرآنچه نداند نمي‌بيند، افلاطون براي چه كسي مي‌نويسد، تئوري قديمي تفسير، طنز، اسطوره و... از جمله مهم‌ترين مباحث مطروحه در اين كتاب است. «خوانش افلاطون» اثر تاماس الكساندر سلزاك اخيرا با ترجمه عباس جمالي و به همت نشر نگاه معاصر روانه بازار كتاب شده است.
فيلسوف مسلمان به روايت حكيم مسيحي
«ابن رشد» نوشته‌اي كوتاه و مختصر درباره زندگي و انديشه اين فيلسوف بزرگ جهان اسلام است. اين كتاب يكي از مجموعه كتاب‌هاي تاليف شده توسط يوحنا قمير در حوزه آشنايي با فلاسفه مسلمان است. ابن رشد از جمله فلاسفه بزرگ اسلامي است كه انديشه‌هايش بيش از آنكه در سرزمين‌هاي اسلامي اثرگذار باشد در جهان غرب درخشيده و بسياري از فلاسفه آن بلاد را تحت تاثير خود قرار داده است. «ابن رشد» نوشته يوحنا قمير است كه به تازگي با ترجمه آن به قلم ياسين شكراني به فارسي ترجمه و توسط نشر «كتاب پارسه» روانه بازار كتاب شده است. يوحنا قمير (2006- 1910ميلادي) انديشمندي مسيحي و لبناني است. او از بنيانگذاران نهضت فرهنگي عربي و پل ارتباط تفكر شرق و غرب به حساب مي‌آيد. وي با نثري روان و انتخاب گزيده‌اي از متون، درصدد است تا هم نياز مخاطبان عمومي را برآورده و هم نظر متخصصان اين حوزه را جلب كند. از جمله مهم‌ترين مباحث مطرح شده در كتاب «ابن رشد» مي‌توان به شرح حال ابن رشد، آثار او و فلسفه‌اش، فسلفه و شريعت، نظر شرع نسبت به فلسفه چيست؟، تاويل چيست؟، ظاهر شرع يا ايمان عوام، برهان حشويه، برهان اشاعره، برهان صوفيه، دليل اختراع، قضا و قدر، معجزه، وحي، شريعت و برهان، غايت شريعت، سلطه تقليد و... اشاره كرد.
زندگي و زمانه مامون عباسي
بنا به روايتي تاريخي هارون‌الرشيد بر سر اين مساله كه چه كسي وارث مطلق تاج و تختش باشد سخت در عذاب بود. در وقايع نامه سده چهارم هجري قمري او به طور خيال‌انگيزي گفته است كه مامون را ترجيح مي‌دهد. از او نقل است كه در جايي گفته است: «اگر مامون را منصوب كنم خشم خاندان را برخواهم انگيخت. اگر امين را منصوب كنم پيروانم به من آسيب خواهند رساند. مامون به دلايلي زيادي در ميان خلفاي عباسي از اهميت بسيار بالايي برخوردار است.
مادر ايراني او، نحوه به قدرت رسيدنش، و نوع سياست‌ورزي‌اش از او چهره‌اي خاص و مرموز در ميان ساير خلفاي عباسي ساخته است. كتاب «مامون» نوشته مايكل كوپرسون آخرين تحقيقي است كه در مورد وي منتشر شده است. اين كتاب با قلم هاشم بناءپور به تازگي از سوي نشر نگاه معاصر روانه بازار كتاب شده است. حمله مامون به هرم، خليفه عالم، ظهور عباسيان، ميراث ايران، جنگ داخلي، تسخير بغداد، توسل به مسلمانان ايران، واكنش اهل سنت متقدم، سياست وارونه، بازگشت مامون به بغداد، نهضت ترجمه، پيشرفت‌هايي در رياضي، كتاب الحيل، مرگ مامون، محنه پس از مامون و... از مهم‌ترين مباحثي هستند كه در اين كتاب به آنها پرداخته شده است.