صحنه‌آرايي به نفع روحاني
رسول منتجب‌نيا
قائم‌مقام دبيركل حزب اعتماد ملي
انتخابات رياست‌جمهوري دوازدهم در راه است. تعدادي از چهره‌هاي دو جناح كه در اين دوره ثبت‌نام كردند، انگيزه موفقيت در انتخابات را نداشتند چرا كه اميدي نداشتند. اين چهره‌ها بيشتر به اميد تضعيف و تخريب آراي روحاني وارد صحنه انتخابات شدند. از ميان تمامي كانديداهاي رياست‌جمهوري اكنون 6 نفر به تاييد شوراي نگهبان رسيده‌اند. آقاي روحاني كانديداي اصلي جناح اصلاح‌طلب و اعتدالگرا است و آقاي جهانگيري، معاون اول دولت يازدهم به هيچ عنوان براي رقابت با روحاني به ميدان انتخابات نيامده است. تنها براي تقويت آقاي روحاني و براي روز مبادا ثبت‌نام كرده است. لذا كانديداتوري آقاي جهانگيري هيچ گونه خطري براي آقاي روحاني به شمار نمي‌آيد بلكه وجود ايشان موجب تقويت و تاييد روحاني و به سبب اطمينان است. آقاي مهندس هاشمي طبا چهره‌اي است كه سبقه اصلاح‌طلبي دارد و در دوره‌هاي مختلف با آقايان هاشمي و خاتمي كار كرده است. ليكن به لحاظ اينكه آقاي هاشمي طبا در سال‌هاي اخير در صحنه سياست حضور كمرنگي داشته و آشنايي نسبت به او در جامعه اندك است، راي چندان بالايي نخواهد داشت. همچنين در مناظرات هم بعيد است توان اين را داشته باشد كه از طريق مناظره آراي افكار عمومي را جلب كند. ايشان شخصيت بلندي است و ممكن است فكر بلندي داشته باشد اما در مقابل آقاي روحاني و رقبا توفيق چنداني را به دست نخواهد آورد. در حال حاضر مهم‌ترين كانديداي اصلاح‌طلب، آقاي روحاني است. جريان اصولگرا با 3 نامزد انتخاباتي يعني آقايان رييسي ، قاليباف و ميرسليم با آقاي روحاني رقابت مي‌كنند. آقاي ميرسليم با وجود سابقه طولاني‌اي كه در بخش‌هاي مختلف و سطح وزارت دارد، چهره‌اي معروف و آشنا با افكار عمومي نيست.
جاذبه‌هايي كه بايد افكار عمومي را جلب كند، كمتر در آقاي ميرسليم پيدا مي‌شود. با وجود اينكه شخصيت معتبري نيز هست. اگر حزب موتلفه پاي حرفش باشد و آقاي ميرسليم همچنان در صحنه بماند، آراي چندان زيادي را به خود جلب نخواهد كرد و در انتخابات تعيين‌كننده نخواهد بود. احتمال كناره‌گيري آقاي قاليباف به نفع رييسي بالا است، چرا كه قاليباف تجربه‌هاي شكست گذشته را دارد و در دو دوره انتخاباتي شكست خورده است. اين در حالي است كه بحث‌هاي اخير مطرح نبوده است. موضوع املاك نجومي خواه‌ناخواه ضربه‌اي بر حيثيت آقاي قاليباف وارد كرد و او در موضوع حادثه پلاسكو نيز زير سوال رفته است. از اين رو به نظر مي‌رسد كه افكار عمومي ذهنيت چندان مثبتي نسبت به قاليباف نداشته باشد. او در دو دوره انتخاباتي رقابت كرده و در اين راستا هزينه‌هاي سنگيني را صرف كرده است. اگر او در صحنه بماند، بعيد است كه راي اول جناح اصولگرا را به دست آورد. حتي اين احتمال نيز وجود دارد كه با وعده و توافق‌هايي، آقاي قاليباف به نفع رييسي كناره‌گيري كند. آقاي ابراهيم رييسي اما چهره اصلي جناح اصولگرا است. اصولگرايان از آن جهت انتخابش كرده‌اند كه تصور مي‌كنند، مي‌تواند آراي مردم را به سمت خود جذب كند. از جهتي به اين دليل كه او چهره‌اي، سيد است، او را با سيد محمد خاتمي مقايسه مي‌كنند كه در سال 76 عده‌اي به دليل سيادتش به او راي دادند. از طرف ديگر آقاي رييسي چهره مورد توجه و اعتماد نظام است و از قديم در سمت‌هاي قضايي كار كرده و هنوز نيز ارتباط دارد.
همچنين به لحاظ اينكه او توليت آستان قدس را دارد امتيازات مثبتي از نظر تحليلگران اصولگرا دارد. با اين حال آقاي رييسي اين پتانسيل و ظرفيت را ندارد كه افكار عمومي را به نفع خود تحريك و آرا را جذب كند.
صرف سيادت دليل بر جذب آرا خواهد بود. رييس دولت اصلاحات نه فقط به لحاظ سيد بودن بلكه به سبب فاكتور‌هاي ديگري كه داشت آراي بالايي را جلب كرد. چهره خندانش، نظريه‌هاي به روزش، افكار مترقي‌اش و پشتوانه‌هاي مردمي و تحول‌خواهي كه داشت، دليل آن بود. ضمنا درصد قابل توجهي از آراي خاتمي راي سلبي نسبت به سياست‌هاي موجود بود. رييس دولت اصلاحات حرف جديد مي‌زد و سياست‌هاي قبلي را قبول نداشت. با اين حال چنين پتانسيلي در آقاي رييسي وجود ندارد. او در جريان مناظرات بايد از تصميمات قوه قضاييه دفاع كند. در مجموع او محبوبيت و جذابيت چنداني در بين افكار عمومي ندارد. از سويي آقاي رييسي چند سال قاضي بوده و چهره‌اي جدي داشته است كه بتواند با متهمان برخورد كند. از چنين فردي نمي‌توان چهره‌اي خندان در اذهان عموم ساخت. علاوه بر اينها رييسي نمي‌تواند شعارهايي اصلاح‌طلبانه و مردمي كه از مطالبات مردم است، بيان كند. آقاي رييسي تنها مي‌تواند نسبت به دولت موضع انتقادي اتخاذ كند و نسبت به قوه قضاييه و نهادهاي ديگر حتي مجلس شوراي اسلامي چندان نمي‌تواند منتقد باشد. در مقابل آقاي روحاني با شعارهاي به روز به عرصه انتخابات آمده است.
همچنين شرايط رقابت‌ها به گونه‌اي است كه آراي خاموش يا خاكستري وارد صحنه مي‌شود. آراي خاكستري حاضر نمي‌شود كه آقاي رييسي، رييس‌جمهور كشور شود. از اين رو پاي صندوق‌هاي راي مي‌آيند و به روحاني راي مي‌دهند كه رايي سلبي خواهد بود. اين امر موجب مي‌شود كه آراي آقاي روحاني بالا برود. اميد است كه آراي آقاي روحاني در اين دوره از انتخابات از دوره قبل بيشتر باشد.