دالان تنگ خروج براي بريتانيا

ميثم سليماني

 در بزرگ‌ترين بلوك تجاري جهان، يعني اتحاديه اروپا بنا نبود كشوري خارج شود تا ماده 50 ليسبون رسما اجرايي شود. اما در نشست سران اتحاديه اروپا در عرض تنها چند دقيقه موضوع مذاكرات براي خروج بريتانيا رسما تاييد شد تا تمامي اعضا يك صدا براي اين اتفاق دست بزنند. حالا بايد طرفين انتظارات يكديگر را در خصوص خروج برآورده سازند به خصوص بريتانيا كه به نظر مي‌رسد اصرار دارد تا قبل از هرگونه مذاكره يكسري خواسته‌هاي خود را به كرسي بنشاند. اما بايد پذيرفت همان‌گونه كه ورود به اتحاديه اروپا پيش‌شرط‌هاي سختي دارد شايد شرايط براي خروج از آن سخت‌تر و پيچيده‌تر از ورود باشد. حالا اين اتفاق براي نخستين بار براي اتحاديه در حال رخ دادن است و آن هم خروج كشوري از اين اتحاديه است. اتحاديه اروپا در تلاش است تا اطمينان حاصل كند كه منافع خود را در شرايط خروج بريتانيا از اتحاديه حفظ كند و روابط خود با اين كشور را تنظيم كند. حالا پس از موافقت با شرايط جدايي بريتانيا از اتحاديه مذاكرات سخت پيش روي دو طرف قرار دارد كه شرايط و آينده روابط ميان دو طرف را تنظيم مي‌كند. آنگلا مركل در نشست سران اتحاديه اروپا گفت: اينجا هيچكس در برابر انگلستان قرار نگرفته است. مردم انگليس يك تصميم گرفته‌اند و ما بايد به خواست آنها احترام بگذاريم. اما در حال حاضر 27 كشور باقيمانده براي مذاكره با انگلستان بايد يك صدا باشند.  اكنون در حالي كليد آغاز مذاكرات درخصوص خروج بريتانيا از اتحاديه خورده است كه ترزا مي‌، نخست‌وزير اين كشور در راستاي تقويت موضع خود در برابر اتحاديه اروپا دست به برگزاري انتخابات زودهنگام در اين كشور زده است. از سوي ديگر به نظر مي‌رسد نخستين دستور كار ميان طرفين تضمين حقوق 3 ميليون نفر از شهروندان اتحاديه اروپا است كه در بريتانيا زندگي مي‌كنند. همچنين طرفين بايد در خصوص حل و فصل مالي حدود 40 ميليارد يورو ميان يكديگر مذاكره كنند. از طرفي اين نگراني در خصوص نزديكي ايرلند شمالي و جنوبي وجود دارد كه با توجه به حضور ايرلند جنوبي در اتحاديه و هم مرزي با بريتانيا شرايط ميان دو طرف چگونه رقم خواهد خورد و موضوع اسكاتلند نيز كه قصد جدايي از بريتانيا را دارد نيز بسيار حساس‌تر از گذشته شده است.
همچنين به نظر مي‌رسد كه اتحاديه اروپا قصد دارد تا موضع محكمي را در برابر بريتانيا اتخاذ كند تا اجازه جاه طلبي و تفكرات غير واقعي به بريتانيا در خصوص خروج را ندهد. مركل و همتايان او در اتحاديه اروپا نيز در بروكسل نشان دادند كه به عنوان يك اتحاد واحد در برابر بريتانيا ايستاده‌اند. آنها قصد دارند كه اين پيام را به لندن مخابره كنند كه آنها خروج را كنترل نمي‌كنند. نخست‌وزير لوكزامبورگ در مصاحبه با بلومبرگ عنوان كرد كه انگلستان بايد با واقعيت موجود مواجه شود. اكنون اين مذاكره‌اي براي حل مبلغي بين 40 تا 60ميليارد يورو است. بريتانيا ديگر نمي‌تواند از منفعت‌هاي اتحاديه برخوردار شود چرا كه ديگر عضو آن نيست. وي افزود: واقعيت اين است كه آنها خود انتخاب كردند كه از اتحاديه خارج شوند.
ژان كلود يونكر، رييس كميسيون اروپا خطاب به خبرنگاران گفت، به نظر مي‌رسد كه بريتانيا نمي‌داند عملا چه اتفاقي در حال رخ دادن است. اشاره او به آخرين مذاكرات با بريتانيا در خصوص آينده ارتباط با اتحاديه بود كه بريتانيا قصد دارد مذاكرات موافقتنامه تجاري خود با اروپا را همزمان با مذاكرات خروج دنبال كند. اما يونكر تاكيد كرد كه اين اتفاق نخواهد افتاد. وي افزود: من گاهي تصور مي‌كنم دوستان بريتانيايي ما مشكلات پيش رو را دست‌كم مي‌گيرند و نمي‌دانند در اين خصوص اشكالات فني وجود دارد.
در پاسخ به تصميمات نشست سران اتحاديه اروپا، ديويد ديويس، وزير خروج بريتانيا از اتحاديه اذعان كرد كه مذاكرات پيش‌رو كار بسيار سختي خواهد بود و به احتمال زياد ساختار پيچيده‌اي مقابل ما قرار دارد؛ با اين حال يك مشكل جدي كه در خصوص مذاكرات وجود دارد اين است كه در تاريخ هشتم ژوئن مردم بريتانيا بايد پاي صندوق راي بروند تا تصميم بگيرند كه آيا مي‌خواهند دوباره حزب محافظه‌كار كه اين مذاكرات را كليد زده سر كار بماند يا خير زيرا اگر در انتخابات پيش رو به ناگاه حزب كارگر پيروز ميدان شود شاهد شرايط متفاوت خواهيم بود.  با اين حال ديويس تاكيد كرد كه ما مي‌خواهيم اين مذاكرات را با روح حسن نيت و همكاري صميمانه و با هدف ايجاد مشاركت نزديك بين بريتانيا و اتحاديه اروپا پيش ببريم و اين موضوع براي هر دو طرف روشن است. وي افزود: پيش‌تر مردم اروپا به‌شدت مخالف اقدام مردم بريتانيا بودند اما اين ديدگاه در حال تضعيف شدن است.
با اين حال اتحاديه اروپا در طول هفته‌هاي گذشته شرايط را به گونه‌اي پيش برده تا هرچه بيشتر شرايط را براي خروج بريتانيا سخت كند تا به عنوان نمونه‌اي براي ساير اعضا باشد. بريتانيا از اتحاديه خواسته تا صورتحسابي از دارايي‌هاي  خود و همچنين برنامه بودجه‌اي بريتانيا را تا سال 2020 كه ارايه شده تحويل دهد تا صورت وضعيت اموال و پول‌هاي دو طرف و به‌خصوص بريتانيا در اتحاديه مشخص شود. يونكر گفت كه دو طرف در حال كاركردن در خصوص اين چارچوب هستند تا بتوانند به يك جمع‌بندي نهايي دست پيدا كنند.
اتحاديه اروپا همچنين قصد دارد تا با بريتانيا به توافق برسد كه حقوق اتباع اروپايي كه در انگلستان زندگي مي‌كنند به مانند حضور آنها در اتحاديه اروپا تضمين شود.
همچنين دو طرف در خصوص چارچوب نظارت بانكي نيز بايد به توافق برسند. به نظر مي‌رسد بناست تا در صورت تاييد بريتانيا تا سال 2019 نظارت بانكي اتحاديه اروپا براي جلوگيري از ابهام در ساختار معاملات تجاري با انگلستان كماكان ادامه پيدا كند و بر مبناي دستورالعمل‌هاي اتحاديه اروپا معاملات اجرايي شود. با اين حال اتحاديه اروپا در حال تنظيم ترتيبات انتقال مالي خروج از اتحاديه است اما به نظر مي‌رسد براي يك مدت مشخص انگلستان مجبور است كه با نظارت اتحاديه اروپا در امور بانكي كنار بيايد.
از سوي ديگر كشورهاي اتحاديه اروپا بايد به يك تصميم‌گيري برسند كه چگونه مي‌خواهند در ادامه راه با بريتانيا تجارت كنند. گفتني است تنظيم پيمان تجارت آزاد ميان كانادا و اتحاديه اروپا حدود دوازده ماه به طول انجاميد.
گفتني است بريتانيا براي تغيير دستورالعمل‌ها و پيشبرد مذاكرات خروج و ورود به مرحله مذاكرات تجاري، قدم به قدم نياز به اتفاق آراي اعضاي اتحاديه دارد كه اين موضوع جلوي پيشرفت سريعي كه بريتانيا انتظار آن را دارد، مي‌گيرد. از طرفي بريتانيا مي‌تواند سناريوي دومي را انتخاب كند كه بايد با تك‌تك كشورهاي اتحاديه وارد مذاكره براي تجارت شود كه اين موضوع وقت و زحمت زيادي را نياز دارد و شرايط را بسيار پيچيده‌تر از گذشته خواهد كرد. حال اگر بريتانيا مي‌خواهد به شرايط راحت‌تري دست پيدا كند بايد 27 رهبر اتحاديه بر سر يك چارچوب واحد در مذاكرات توافق كنند. انگلستان عملا بايد در سال 2019 رسما اتحاديه را ترك كند و مشخص نيست كه آن زمان به چارچوب واحد رسيده باشد. به نظر مي‌رسد اتحاديه اروپا قصد دارد تا اين اهرم فشار را براي خود تا پايان مذاكرات خروج حفظ كند تا بيشترين فشار را به بريتانيا وارد كند. دونالد تاسك، رييس اتحاديه اروپا گفت: ما در حال حاضر حمايت تمام 27 كشور عضو و نهادهاي اتحاديه اروپا را براي مذاكرات پشت سر خود داريم. با اين وجود يونكر تاكيد كرده است كه اين مذاكرات بسيار دشوار خواهد بود و حفظ هرچه بيشتر وحدت لازمه شرايط امروز است.