دوئل جهان با امريكاي جديد
اجلاس گروه بيست از فردا با نخستين ديدار پوتين - ترامپ آغاز مي‌شود
ميثم سليماني
اجلاس گروه 20 در روزهاي جمعه و شنبه در هامبورگ آلمان برگزار مي‌شود و در آن رهبران 20كشور صنعتي جهان گرد هم خواهند آمد تا در خصوص مهم‌ترين مسائل حال حاضر جهان ديدار و گفت‌وگو كنند. اجلاسي كه مي‌تواند پر از ديدارهاي رسمي و غيررسمي ميان رهبران كشورهاي عضو باشد و مسائل متعددي در آن مطرح شود. از مهم‌ترين اتفاق‌هاي اين اجلاس ديدار دونالد ترامپ با ولادمير پوتين در روز جمعه است. نشست امسال شاهد حضور اعضاي جديدي است كه چهره اين نشست را نسبت به سال گذشته تغيير داده است. حضور افرادي همچون دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري امريكا و امانوئل ماكرون، رييس‌جمهوري جديد فرانسه. قطعا هر دو چهره جديدي از كشور خود در اين اجلاس به نمايش خواهند گذاشت. به خصوص حضور دونالد ترامپ دستور كار نشست را به‌شدت تحت‌الشعاع قرار داده زيرا عملكرد و رفتار او طي ماه‌هاي گذشته نگراني‌هاي جدي را از شرايط و آينده امريكا به وجود آورده است. اين 20 كشور كه اتحاديه اروپا را نيز شامل مي‌شود عملا 85 درصد توليد ناخالص ملي جهان را در اختيار دارند و تصميم‌ها و نوع رويكرد اين كشورها مي‌تواند بر شرايط اقتصادي و سياسي جهان تاثيرگذار باشد.
ترامپ در تيررس مركل
آلمان و انگلا مركل صدراعظم اين كشور به عنوان ميزبان اين نشست دستور كارهاي متفاوتي را براي آن تعريف كرده است. اما از اصلي‌ترين دستورالعمل‌ها كه احتمالا با دونالد ترامپ وارد چالش خواهد شد در خصوص تغييرات اقليمي است و مركل نيز اين موضوع را در اصلي‌ترين دستور كار خود قرار داده است. كشورهاي عضو گروه20 انرژي‌هاي فسيلي چهار برابر بيش از سوخت‌هاي غيرفسيلي و انرژي‌هاي تجديدپذير سرمايه‌گذاري مي‌كنند. پيش از نشست در هامبورگ نيز آنگلا مركل گفت كه تغييرات آب و هوايي در قلب دستور كار نشست خواهد بود. اما مشكل اينجاست كه دولت جديد ايالات متحده به اين چالش اعتقادي ندارد. دونالد ترامپ خود را از توافقنامه پاريس بيرون كشيد و مجدد روي سوخت‌هاي فسيلي سرمايه‌گذاري خود را آغاز كرد و در حال بازگشايي معادن زغال‌سنگ است. اما دانشمندان محاسبه كرده‌اند كه براي جلوگيري از گرم شدن كره زمين زير 2 درجه سانتيگراد بايد اكثر ذخاير سوخت فسيلي بايد در زمين نگهداري شوند و نياز به يك تغيير عمده در سرمايه‌گذاري در بحث انرژي وجود دارد. به گزارش گاردين، يك سازمان غيردولتي آماري را منتشر كرده كه كشورهاي عضو گروه20 در سال‌هاي 2015 – 2013 حدود 8/71 ميليارد دلار از بودجه عمومي خود را بر پروژه‌هاي سوخت فسيلي سرمايه‌گذاري كرده‌اند و در طرف مقابل تنها 7/18 ميليارد دلار براي انرژي‌هاي تجديدپذير سرمايه‌گذاري كردند. ژاپن بيشترين ميزان را به اين موضوع اختصاص داده كه شش برابر بيش از انرژي‌هاي تجديدپذير سرمايه‌گذاري كرده است. چين نيز سعي كرده در طول سال‌هاي گذشته استفاده از زغال‌سنگ را كاهش دهد. ولي با اين وجود نسبت سرمايه‌گذاري‌هاي اين كشور در دو زمينه متفاوت است. اما آلمان به عنوان رهبري اين روند به حساب مي‌آيد. اين كشور توانسته تا حد زيادي سرمايه‌گذاري روي سوخت فسيلي و انرژي‌هاي تجديدپذير را نزديك كند. مركل روشن ساخته كه حتما در اجلاس تغييرات آب و هوايي را با جديت دنبال خواهد كرد. او گفت از آنجايي كه تصميم ايالات متحده در راستاي ترك موافقتنامه آب و هوايي پاريس است ما بيشتر مصمم هستيم تا اين توافقنامه را به سمت موفقيت پيش ببريم. او تاكيد كرد كه ما با اين چالش جدي مواجه هستيم و ما نمي‌توانيم منتظر بمانيم تا هر فردي در كره زمين با اثبات علمي اين موضوع متقاعد شود. از طرفي خبرها حاكي از اين است كه چالش‌هاي آلمان با ايالات متحده به حدي بالا گرفته كه حتي آنگلا مركل در كارزارهاي تبليغاتي خود ديگر از امريكا به‌عنوان كشور دوست ياد نمي‌كند بلكه آن را شريك خود مي‌نامد. از طرفي شرايط به حدي چالش‌برانگيز شده كه اكنون دونالد ترامپ با هرچيزي كه مخالفت مي‌كند اروپايي‌ها و به خصوص آلمان بيشتر مصمم مي‌شوند تا آن را اجرايي كنند. از همين رو پيش‌بيني مي‌شود اجلاس پيش روي گروه 20 شاهد اتفاقات جالب توجهي شود كه به راحتي نمي‌توان از آن عبور كرد.
نخستين رويارويي ترامپ و پوتين
ترامپ پيش از حضور در نشست گروه20 ابتدا به لهستان رفت و با مقام‌هاي اين كشور ديدار و گفت‌وگو كرد. او پس از اين سفر به هامبورگ مي‌رود تا در نشست دو روزه حاضر شود. دو روزي كه پر است از دستوركارهاي متعدد و همچنين ديدارهاي مختلف با رهبران ديگر كشورهاي جهان؛ دونالد ترامپ در اين سفر با آنگلا مركل صدراعظم آلمان، ترزا مي‌نخست وزير بريتانيا، شي‌جين پينگ رييس‌جمهور چين و تعدادي ديگر از رهبران كشورهاي مختلف ديدار مي‌كند. اما مهم‌ترين ديدار او روز جمعه با ولاديمير پوتين است. نخستين ديداري كه دو رهبر رو‌در‌روي يكديگر قرار مي‌گيرند و بايد در خصوص مسائل مهمي با يكديگر گفت‌وگو كنند. زماني كه دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا پيروز شد در تاريخ نهم نوامبر در دوماي روسيه مورد تشويق قرار گرفت. زيرا روس‌ها بسيار اميدوار بودند با روي كار آمدن ترامپ در بسياري از سياست‌هاي امريكا عليه روسيه بازنگري خواهد شد، اما با مطرح شدن دخالت روسيه در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا شرايط روابط ميان دو كشور حتي بدتر از گذشته شد به نحوي كه اميدها نسبت به بهبود روابط بسيار كمرنگ‌تر از گذشته شده است. در حال حاضر مسكو بر اين باور است كه با شروع به كار ترامپ اين رابطه بدتر شده است. همچنين تنش‌ها ميان روسيه و امريكا بر سر سوريه نيز بدتر از گذشته شده است و تحريم‌هاي متعدد عليه روسيه نيز كماكان پابرجاست. مسكو اميدوار است كه در ديدار روز جمعه بتواند به پيشرفت قابل توجهي در بهبود روابط دو كشور دست پيدا كنند. ديميتري ترنين، مدير مركز مسكو در كارنگي به واشنگتن‌پست مي‌گويد: براي ايجاد يك آينده قابل پيش‌بيني مهم‌ترين موضوع جلوگيري از هرگونه برخورد مستقيمي است كه منجر به جنگ شود. اكنون بحث اين است كه چه مباحثي در مذاكرات ميان دوطرف مطرح مي‌شود. در بحث كره شمالي، چين و روسيه موضع خود را روشن كرده‌اند و توقف برنامه‌هاي بالستيكي كره شمالي را منوط به پايان مانورهاي نظامي مشترك كره و امريكا كرده‌اند. همچنين احتمال دارد اين موضوع از سمت روسيه مطرح شود كه در صورت عدم حل اختلافات درخصوص انتخابات، ممكن است اقدام باراك اوباما را تلافي كند كه در اواخر سال گذشته 35 ديپلمات روس را از امريكا اخراج كرد اما روسيه منتظر ماند تا ترامپ بر مسند امور قرار گيرد. آن‌گونه كه ديميتري پسكوف، سخنگوي كرملين روز دوشنبه اعلام كرد و گفت كه صبر روسيه رو به پايان است. اما موضوعاتي همچون به رسميت شناختن پيوستن كرميه به روسيه، لغو تحريم‌هاي امريكا، رها كردن امريكا از تغيير رژيم و كاهش حمايت از ناتو و حوزه نفوذ آن در اوكراين موجب شده تا مسائل لاينحل زيادي ميان دو طرف باقي بماند. حتي در روزهاي خوشبينانه پس از انتخابات، كرملين نسبت به از بين رفتن سال بي‌اعتمادي ابراز ترديد كرده بود و انتظار نداشت تمام آنها بلافاصله حل شود. اما شايد هيچ كس نيز انتظار نداشت كه روابط سياسي ميان دو طرف تا اين حد شكننده و بحران عميق‌تر از گذشته شود. بسياري از كارشناسان معتقدند كه حتي اگر ترامپ هم بخواهد پيشرفتي در رابطه صورت گيرد، سياست او در داخل امريكا اين اجازه را به او نخواهد داد. يوري روگولوف، متخصص تاريخ ايالات متحده در دانشگاه مسكو به واشنگتن پست مي‌گويد: موضوع روسيه و ترامپ تبديل يه يك سندرم سمي شده است. هرچيزي كه او مي‌گويد چه خوب و چه بد، عليه او استفاده خواهد شد. كرملين اما به نظر مي‌رسد انتظارات را كاهش داده است. پسكوف سخنگوي پوتين روز چهارشنبه گفت: اين نخستين جلسه بين دو رييس‌جمهور است. همين موضوع مهم‌ترين اتفاق اين جلسه است و انتظار مي‌رود كه يك گفت‌وگوي كاري انجام شود. با اين وجود سياستگذاران روسي اميدوارند كه به يك موفقيت حداقلي در اين نشست دست پيدا كنند.