يزد نماد صلح بين پيروان اديان مختلف
امير ترقي‌نژاد
فعال ميراث فرهنگي يزد
بعد از بازديد ارزياب يونسكو از بافت تاريخي و انتشار اين خبر كه كارشناس ايكوموس ايراداتي را مطرح كرده است، نگراني‌هايي در مردم شكل گرفت و اين نگراني كاملا مشهود بود. مردم در ايراداتي كه براي پرونده ثبت جهاني مطرح شد، متوليان و مديران شهري را مقصر مي‌دانند.
در سال‌هاي گذشته مردم به واقع همكاري خوبي با ميراث فرهنگي و مديران شهري داشتند كه به صورت خودجوش و در قالب تشكل‌ها و انجمن‌هاي غيردولتي و دوستداران ميراث فرهنگي بوده است. اما در بعضي موارد خطاهايي از برخي از مديران و متوليان شهري ديده مي‌شود كه اين نگراني‌ها را تشديد مي‌كند. وقتي باغ جهاني دولت‌آباد را داريم، وقتي تعرض‌هايي به حريم اين باغ صورت مي‌گيرد، يا در مواقعي كه تعداد گردشگران افزايش پيدا مي‌كند، مانند ايام نوروز، در عوض فعاليت‌هاي فرهنگي در اين باغ فعاليت‌هاي تجاري سطح پايين (فروش پيتزا و پفك) در يك اثر ثبت جهاني صورت مي‌گيرد. يا زماني كه شهداي گرانقدري را كه براي مردم يزد عزيز هستند، در ميدان تاريخي اميرچخماق به خاك مي‌سپاريم كه جنجال‌آفرين هم مي‌شود، اين در حالي است كه در كنار اين ميدان تكيه و مسجد و حسينيه بسيار وجود دارد، اما با اصرار بي‌مورد اين كار را در عرصه ميدان اميرچخماق انجام مي‌دهيم، بايد منتظر باشيم كه يونسكو در ثبت جهاني اين اثر ترديد كند.
اثري كه در دهه 40 به ثبت ملي رسيده است اما ضوابط عرصه و حريم در مورد ثبت ملي آن رعايت نشده است. خيابان تاريخي قيام كه راه مواصلاتي بدنه تاريخي يزد است و قلب بافت تاريخي يزد محسوب مي‌شود و جايي است كه در آن بازار و تكيه و ابنيه تاريخي يزد قرار گرفته است، وقتي متوليان شهري با مصوبات چند عضو ناكاربلد شوراي شهر اين خيابان را به بهانه ساخت پياده‌راه تخريب مي‌كند و بعد در پي انتقاد بازاريان تغييراتي ايجاد مي‌كنند و اقدامات تخريبي در اين خيابان هر روز وجه تازه‌اي پيدا مي‌كند، مشخص است كه يونسكو نمي‌تواند اين موارد را ناديده بگيرد.
وقتي ما به عنوان فعالان اجتماعي و ميراث فرهنگي با مردم صحبت مي‌كنيم، مي‌بينيم كه خيلي ناراحت بودند از اينكه ممكن است يزد ثبت جهاني نشود. مردم يزد دنبال رونق اقتصادي‌شان بعد از ثبت جهاني يزد نيستند. بيشتر اين اميدواري را دارند كه با ثبت جهاني اين شهر، يزد بيشتر به جهانيان معرفي شود. يزد تنها آثار تاريخي منحصر به فرد ندارد، اين شهر نماد صلح است. مردم يزد خودشان را نماد اصلاح‌طلبي مي‌دانند. اين حرف بي‌اساس نيست. وقتي وارد خيابان مسجد جامع كبير يزد مي‌شويد، در اين خيابان، مسجد جامع كبير يزد در فاصله 10 متري آب انبار تاريخي كليميان يزد قرار گرفته است. در پشت همين مسجد جامع سه كنيسه تاريخي قرار دارد. اين نشان مي‌دهد در اين منطقه هم مسلمان زندگي مي‌كند و هم كليمي در كنار اين دو گروه زرتشتيان هم زندگي مي‌كنند. هرگز بين اين مردم جنگ و دعوايي شكل نگرفته و همواره در طول تاريخ در صلح و دوستي كنار هم زندگي مي‌كنند. بيان اين ويژگي‌ها در يونسكو توانست تصوير ايران را در عرصه جهاني تغيير دهد. مردم يزد دنبال معرفي فرهنگ سياسي و اجتماعي و فرهنگ شهر يزد در سطح جهان هستند نه دنبال رونق اقتصادي ناشي از ورود گردشگران، كه البته اين موضوع هم مي‌تواند مورد توجه باشد اما اولويت اصلي اين مردم نيست.
مردم يزد خانه‌هاي تاريخي‌شان را به برج‌سازان نمي‌فروشند و با تمام مشكلاتي كه دارند زندگي در خانه‌هاي تاريخي در بافت تاريخي را به زندگي در خانه‌هاي مدرن ترجيح مي‌دهند. تلاش‌هايي كه براي تخليه خانه‌هاي اطراف امامزاده براي توسعه امامزاده صورت گرفت، با ايستادگي مردم براي حفظ بافت تاريخي مواجه شد. مردم حاضر نشدند خانه‌هاي‌شان را با زمين و خانه و مبالغ هنگفتي كه به آنها پيشنهاد شده بود را در ازاي تخريب بافت تاريخي معامله كنند. مردم در اين موضوع با دوستداران ميراث فرهنگي همراه شدند و موفق شدند مانع اتفاقي شوند كه در بسياري از شهرها در حال وقوع است و متاسفانه بافت تاريخي شهرها به بهانه‌هاي مختلف تخريب مي‌شود. مردم يزد آگاهند و به اهميت و ارزش تاريخي شهر خود پي برده‌اند.