آشفتگي پيش از همه‌پرسي
نماينده پارلمان عراق در پاسخ به «اعتماد»: مردم كردستان تاوان حماقت‌هاي بارزاني را مي‌دهند
يسرا بخاخ
روز شنبه نخستين مرحله از همه‌پرسي جدايي كردستان عراق در خارج از اين كشور اجرا شد، صندوق‌هاي همه‌پرسي در چين ميزبان نخستين آراي شهروندان كُرد عراقي بود. در حالي كه با پافشاري‌هاي مسعود بارزاني، رييس منطقه كردستان عراق، اميدها براي لغو همه‌پرسي كردستان كمتر مي‌شود برخي گزارش‌ها حكايت از موافقت كردستان عراق با به تعويق انداختن همه‌پرسي داشته است. در همين راستا بافل طالباني، پسر جلال طالباني رهبر حزب اتحاديه مهيني كردستان از پذيرش تعويق همه‌پرسي خبر داده بود. وي در صفحه فيسبوك خود تاكيد كرد كه كردستان عراق تصميم گرفته تا همه‌پرسي را به وقت ديگري موكول كرده و طرح بين‌المللي ارايه شده از سوي امريكا و سازمان ملل در اين خصوص را بپذيرد. اما حزب دموكرات كردستان با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد كه همه‌پرسي در تاريخ خود يعني روز دوشنبه 25 سپتامبر برگزار خواهد شد. كميسارياي عالي انتخابات و همه‌پرسي كردستان هم اعلام كرد كه اظهارات بافل طالباني واقعيت ندارد و انتخابات در موعد مورد نظر برگزار مي‌شود. در حالي كه برخي گزارش‌ها حكايت از بگومگوي كلامي در جلسه اتحاديه ميهني كردستان عراق در خصوص برگزاري همه‌پرسي دارد، رسانه‌هاي عراقي از هك شدن صفحه فيسبوك بافل طالباني خبر مي‌دهند. با اين حال مركز هماهنگي اين حزب در نشستي خبري اعلام كرده كه برگزاري همه‌پرسي در شرايط فعلي در استان كركوك و مناطق مورد مناقشه مناسب به نظر نمي‌رسد و به شكست همه‌پرسي در اين منطقه منجر خواهد شد. از سوي ديگر هياتي از كردستان عراق روز شنبه در بغداد با فواد معصوم رييس‌جمهور عراق گفت‌وگو كرد. هوشيار زيباري يكي از مشاوران ارشد مسعود بارزاني رييس منطقه كردستان عراق به رويترز گفته كه اين هيات بنا دارد تا ساز و كار برگزاري همه‌پرسي را با بغداد در ميان بگذارد. وي تاكيد كرده كه اين رايزني‌ها به معناي تعليق همه‌پرسي نيست بلكه همه‌پرسي در زمان خود برگزار خواهد شد و مذاكرات قبل و بعد از برگزاري همه‌پرسي با بغداد ادامه خواهد داشت. در ادامه واكنش‌هاي بين‌المللي هم بن علي ييلدريم، نخست‌وزير تركيه با لحن تندي اعلام كرده كه دولت تركيه بارها به مسعود بارزاني رييس منطقه كردستان عراق هشدار داده كه از برگزاري همه‌پرسي صرف‌نظر كند اما او اين موضوع را درك نكرده است و افزود: ما به بارزاني گفتيم كه در مسير غلطي پا گذاشته‌اي و با اين اقدام نه تنها خودت بلكه اقليت‌هاي موجود در شمال عراق را هم نابود خواهي كرد اما ظاهرا او اين زبان ما را نمي‌فهمد و به همين دليل به همان زباني كه مي‌فهمد اين موضوع را به او تفهيم مي‌كنيم. او در پاسخ به سوال يك خبرنگار در خصوص احتمال دخالت نظامي تركيه در شمال عراق در صورت برگزاري همه‌پرسي گفت: بدون شك، گزينه‌هاي متعددي مطرح است كه اقتصادي، امنيتي و سياسي است و هركدام از اين گزينه‌ها در پي تحولات اين ماجرا مورد استفاده قرار خواهد گرفت. «عثمان الغانمي»، فرمانده ستاد مشترك ارتش عراق روز شنبه براي ديدار با «خلوصي آكار»، فرمانده ستاد مشترك ارتش تركيه وارد آنكارا شده است. الغانمي مورد استقبال رسمي همتاي خود قرار گرفته و در ديدار مشترك آكار و الغانمي علاوه بر موضوع همه‌پرسي كه قرار است يك روز ديگر برگزار شود تدابيري كه آنكارا و بغداد براي جلوگيري از تجزيه عراق لازم مي‌دانند را مورد بررسي قرار دادند. اين ديدار در حالي صورت مي‌گيرد كه پارلمان تركيه مساله ارايه مجوز به ارتش اين كشور براي اقدام نظامي عليه كردستان عراق را مورد بررسي قرار مي‌دهد. رابرت فورد هم در يادداشتي اختصاصي براي روزنامه الشرق‌الاوسط در خصوص تحولات كردستان نوشته كه براي كُردهاي عراق موضع تركيه كه بزرگ‌ترين شريك تجاري اربيل به شمار مي‌رود از اهميت بالايي برخوردار است. به گفته او علاوه بر شراكت تجاري حضور نظامي نيروهاي تركيه در شمال عراق براي اربيل از وعده‌هاي توخالي امريكا به كردستان مهم‌تر است. آخرين سفير امريكا در سوريه كه سابقه حضور چندساله در عراق و مشاركت در نگارش قانون اساسي اين كشور بعد از سقوط صدام را دارد، مي‌گويد در مساله كردستان كه از حساسيت بالايي برخوردار است بايد همه در اظهارنظرها و سخناني كه بر زبان مي‌آورند نهايت دقت را داشته باشند و از تحريك و تهديد ديگري پرهيز كنند.
دولت زيربار شروط بارزاني نمي‌رود
حنان الفتلاوي، نماينده پارلمان عراق از بابل و رييس فراكسيون اراده در مجلس عراق و عضو كميته روابط خارجه در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد در پاسخ به سوالي در خصوص دلايل برگزاري همه‌پرسي كردستان در شرايط و زمانبدي فعلي در عراق گفت: بارزاني فكر مي‌كند حالا كه نبرد با داعش به پايان خود نزديك شده و نيروهاي عراقي موفق شدند كه در اين نبرد پيروز باشند، او مي‌تواند معادلات منطقه را تغيير داده و به همين دليل بارزاني مي‌خواهد از وضعيت فعلي و بي‌نظمي اداري موجود در مناطق مورد مناقشه و درگير بودن دولت با مساله آزادسازي اراضي عراقي كه هنوز تحت اشغال داعش هستند سوءاستفاده كند و به اين ترتيب با حمايت علني و بي‌سابقه اسراييل مي‌خواهد از تنگناي اختلافات داخلي كُردها در منطقه كردستان خارج شده و آن را به اختلافاتي قوميتي تبديل كند؛ زيرا او مشروعيت خود را در منطقه كردستان از دست داده است و همه اين اقدامات باعث مي‌شود تا ديكتاتور اربيل براي اينكه بار ديگر به رأس قدرت بازگردد مساله همه‌پرسي را مطرح كند. فتلاوي درباره دلايل واقعي همه‌پرسي هم گفت كه تجزيه عراق و منطقه يكي از اصلي‌ترين دلايل تلاش بارزاني براي برگزاري همه‌پرسي جدايي كردستان است و اسراييل و عربستان هم در حمايت از اقدامات او كمپين‌هاي تبليغاتي در فضاي مجازي به راه انداخته‌اند.
رييس فراكسيون اراده پارلمان عراق در خصوص هم‌پيمان شدن حزب اتحاديه ميهني با حزب بارزاني در مساله همه‌پرسي نيز گفت كه نمي‌داند دلايل اصلي اين شراكت چيست اما مي‌داند كه شكاف‌هاي داخلي در اتحاديه ميهني كردستان باعث شده تا موضع اين حزب با بارزاني هماهنگ شود و شايد هم از ترس چنددستگي بيشتر يا وعده‌هاي بارزاني براي واگذاري منابع طبيعي استان كركوك به اتحاديه ميهني و به حاشيه راندن ديگر احزاب كُردي است كه اين حزب با حزب بارزاني همسو شده است. فتلاوي در پاسخ به سوال «اعتماد» درباره اينكه نظر مردم عراق در مساله همه‌پرسي كردستان از عراق چيست، گفت: نظر مردم عراق از طريق مخالفت پارلمان كشور با مساله همه‌پرسي كاملا روشن است علاوه بر آن بخش زيادي از روشنفكران و جوانان عراقي در فضاي مجازي مخالفت خود را با اين اقدام اعلام كرده‌اند و در كنار مردم، دولت عراق هم با تجزيه عراق مخالف است. فتلاوي در خصوص مخالفت بارزاني با حكم دادگاه فدرال عراق كه به تعويق همه‌پرسي راي داده بود نيز گفت كه دليل مخالفت بارزاني با حكم دادگاه اين است كه او عليه دولت مركزي شورش كرده است و به همين دليل دولت مي‌تواند از هر اقدامي عليه او استفاده كند. فتلاوي تاكيد كرد كه دولت عراق زير بار پيش‌شرط‌هاي بارزاني براي به تعويق انداختن همه‌پرسي كردستان نخواهد رفت و افزود: تاوان حماقت‌ها و ديوانگي ديكتاتور كوچك (بارزاني) را مردم كردستان پرداخـت خواهنـد كرد.