ماه نوامبر؛ انتخابات پارلماني و رياستي
در كردستان عراق
در حالي كه اقدامات دولت مركزي عراق و كشورهاي مجاور از جمله تركيه روز به روز عليه منطقه كردستان عراق بيشتر ميشود، كميسارياي عالي مستقل انتخابات و همهپرسي در كردستان اعلام كرد كه اربيل تصميم دارد در اوايل ماه نوامبر انتخابات رياستي و انتخابات پارلماني كردستان را برگزار كند.
روز سه شنبه شبكه كُرد زبان رووادو وابسته به حزب دموكراتيك كردستان به نقل از «هندرين محمد»، رييس كميسارياي عالي كردستان عراق اعلام كرد كه همه اقدامات لازم براي برگزاري انتخابات پارلماني و رياستي در كردستان عراق از حالا آغاز شده است. اين مسوول كُرد اعلام كرده كه احزاب سياسي براي تشكيل ائتلافهاي خود براي مشاركت در انتخابات پارلماني كردستان در قالب اين ائتلافها بايد از روز 3 اكتبر تا 6 اكتبر ائتلافهاي خود را مشخص كرده و پيش از پايان مهلت سه روزه ائتلافهاي خود را به كميسارياي عالي انتخابات كردستان معرفي كنند. وي تاكيد كرد كه تبليغات انتخاباتي هم از 15 اكتبر آغاز خواهد شد و به دليل كمبود وقت، زمان اين اقدامات تغييري نميكند و تمديد نخواهد شد. مسعود بارزاني در سال 2005 به عنوان نخستين رييس منطقه كردستان عراق از طريق شوراي كردستان عراق انتخاب شده بود تا اينكه در انتخاباتي كه در 25 جولاي سال 2009 برگزار شده بود موفق شد تا 70درصد آرا را به دست بياورد و به اين ترتيب براي دومين دوره پياپي به عنوان رييس منطقه كردستان انتخاب شد. در پايان دوره رياستش در سال 2013و با وجود اينكه بر اساس قانون كردستان كسي حق ندارد بعد از دو دوره مجددا رياست كردستان عراق را به دست بگيرد، دوره رياست بارزاني بر منطقه كردستان بر اساس تصميم مجلس شوراي حقوقي مركزي اقليم يك دوره دوساله ديگر يعني تا سال 2015 تمديد شد، اين اقدام به دليل اختلافات سياسي كه وجود داشت منجر به بروز شكافهاي سياسي متعدد در داخل بدنه جريانهاي سياسي كُرد عراقي شد تا اينكه قرار شد پارلمان جلسهاي تشكيل داده و دامنه اختيارات مسعود بارزاني را كم كند اما به دليل اينكه جلسه به حد نصاب نرسيده بود، اين جلسه هم برگزار نشد. بعد از پايان دوره دو ساله رياست بارزاني او باز هم به كنار رفتن از قدرت تن نداد و به صورت غيرقانوني به مدت دو سال ديگر رياست خود را بر منطقه كردستان ادامه داد و در اين مدت نيز فعاليت پارلمان كردستان متوقف شده بود. انتخاب رييس منطقه كردستان يكي از چالشهاي سياسي اين اقليم به شمار ميرود زيرا در حالي كه اتحاديه ميهني كردستان به رياست جلال طالباني معتقد به نظام پارلماني يعني انتخاب رييس دولت از طريق برگزاري انتخابات پارلماني و مشخص شدن رييس دولت يا همان نخستوزير در زير سقف پارلمان است، حزب بارزاني به انتخاب رييس منطقه از طريق برگزاري انتخابات مستقيم معتقد است. اما به گفته كارشناسان سياسي نظام حاكم در منطقه كردستان عراق بيش از اينكه نظامي دموكراتيك باشد، سيستم رياستي، قبيلهاي و خانوادگي است. يك خانواده يعني خانواده بارزاني در راس قدرت سياسي اين منطقه قرار گرفته است و همين مساله دليل اصلي بسياري از شكافهاي داخلي سياسي در اين منطقه به شمار ميرود به عنوان مثال جنبش گوران كردستان يكي از مخالفان اصلي اين روش به شمار ميرود و بارها اعلام كرده كه اجازه نخواهد داد ساختار دموكراتيك حكومت در منطقه كردستان عراق به نمونهاي از حاكميت در كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس كه به صورت خانوادگي اداره ميشود تغيير ماهيت دهد. اما برگزاري انتخابات رياستي و پارلماني در كردستان عراق بعد از برگزاري همهپرسي جنجالي جدايي از عراق در اين منطقه، ميتواند گام بعدي بارزاني براي برنامهريزي براي جدايي كردستان از عراق و تجزيه اين كشور باشد.
آن هم در شرايطي كه هيچ كدام از همسايگان عراق با اقدامات اخير كردستان موافق نيستند و در شرايطي كه پارلمان عراق تحريمهاي متعددي عليه كردستان اعمال كرده، همسايگان عراق هم با بغداد همسو شدهاند. در همين راستا رجب طيب اردوغان، رييسجمهوري تركيه در اظهارات اخيرش از تصميم آنكارا براي اعمال تحريمهاي بيشتر عليه اقليم كردستان عراق خبر داده است. رييسجمهور تركيه گفته: در حال حاضر هم تحريمهايي را در شمال عراق اجرا ميكنيم اما اگر آنها سر عقل نيايند، تحريمها را از اين هم بيشتر ميكنيم. اردوغان در ادامه اظهارات خود كه در ديدار هفتگي با جمعي از نمايندگان پارلمان تركيه بوده، گفت: هر اتفاقي كه در عراق و سوريه رخ دهد، از ما جدا نيست. آنها با مسائل داخلي ما ارتباط مستقيم دارند. اما آيا در شرايطي كه ظاهرا اربيل بدون توجه به هشدارهاي بينالمللي قدم در راهي براي تشكيل دولت مستقل كردستان برداشته است اين منطقه قابليت تبديل شدن به كشوري مستقل را دارد؟ محمد رضا عباس، نويسنده و خبرنگار عراقي ميگويد كه كردستان عراق از سال 1991 تقريبا از دولت مركزي جدا بوده است با اين حال نتوانسته در طول اين مدت زمان نسبتا طولاني با وجود ثبات امنيتي كه در اين منطقه وجود داشته وابستگي بودجه خود به نفت را كاهش دهد يا كمتر كند.