تصميم ترامپ و نگراني از صنعت نفت ايران
از برجام قويا حمايت ميكنند اما حاضر نميشوند مانند دهه نود، قوانين بلوكهكننده اتحاديه را عليه تحريمهاي ثانويه به اجرا بگذارند. بر اساس قوانين بلوكهكننده اگر امريكا به خاطر قوانين داخلياش، شركتي از اروپا را جريمه كند، اروپا از اموال امريكايي آن خسارت را پرداخت ميكند. نتيجه چه ميشود؟ مقامات اتحاديه اروپايي مدام از تعهدشان به برجام سخن خواهند گفت اما شركتهاي اروپايي از ترس جريمه امريكا وارد ايران نميشوند. بنابراين از يك سو احتمالا ايران به خاطر حضور و حمايت اروپاييها از برجام، نميتواند از برجام خارج شود، و از ديگر سو شركتها و بانكهاي اروپايي خود خواسته، و به خاطر ترس از جريمه امريكا، معاملاتشان را با ايران گسترش نميدهند. اين البته يكي از چندين سناريو و جزو بدترين آنهاست.
3- فرصتسوزي انگار با برخي مديريتها عجين شده است. و چه خوب كه در ماجراي برجام، مسوولان اجازه ندادند تا فرصت به دست ترامپ بيفتد. رييسجمهوري كه امريكا را در بخشي از صحنه سياسي، چنان بياعتبار كرده است كه شريكان سابق ايالات متحده، امروز روبهرويش ايستادهاند. اگر بيش از دو سال براي تدوين و تاييد قراردادهاي نفتي به هدر نميرفت. اگر به جاي يكقرارداد با توتال، چند قرارداد بزرگ نفتي با شركتهاي اروپايي، روسي و چيني ميبستيم، امروز شايد اروپا، روسها و چينيها تنها با حرف جلوي ترامپ تاجر مسلك نميايستادند، بلكه اهرمهاي عمليشان را براي مقابله با ترامپ نشان ميدادند و حالا هم يكي از راهها همين است. بايد تا ميتوانيم منافع اقتصادي شركتها و كشورهاي بزرگ را با اقتصاد و صنعت نفت ايران درگير كنيم. البته به شرط استفاده حداكثري از توانمنديهاي داخلي و توسعه درست آنها. در اين مسير همه جناحهاي كشور بايد با هم همكاري كنند.
۴- اروپا در پيچ مهمي قرار گرفته است. يا بايد استقلال خود را تقديم امريكا كند يا آنچنان كه معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه هفته گذشته در چهارمين مجمع ايران و امريكا تاكيد كرد، به برجام متعهد بماند و با حمايت عملي از شركتها و بانكهاي اروپايي آن را نشان دهد. فعلا كه شواهد مسير دوم را نشان ميدهد. در همين شرايط است كه مسوولان صنعت نفت ميتوانند مذاكرات قرارداد را سريعتر پيش ببرند و يكي دو قرارداد را كه مفادش به انتها رسيده، زودتر نهايي و امضا كنند. اين حتي آزمون عملي خوبي براي اروپاييهاست كه ببينيم عملا مايلند با صنعت نفت ايران كار كنند؟ آنوقت شايد نگرانيمان كمتر شود.