واكنش مسوولان استاني ميراث فرهنگي به خبر مربوط به تخريب سنگ‌نگاره‌هاي دهتل
چند روزي است تصاويري نگران‌كننده توسط يكي از اهالي دهتل در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شده است؛ تصاويري كه شكستن و رها شدن سنگ‌ها را در محوطه باستاني دهتل نشان مي‌دهد. به سراغ مسوولان استاني و متوليان ميراث فرهنگي در هرمزگان رفتيم تا در خصوص اين تصاوير توضيحاتي را ارايه كنند.
دهتل به زودي ثبت ملي خواهد شد
اشكان مختاري
معاون ميراث فرهنگي هرمزگان
معاون ميراث فرهنگي استان هرمزگان معتقد است تنها دليل از بين رفتن و آسيب ديدن سنگ‌نگاره‌ها عوامل انساني نيستند و در بعضي مواقع عوامل طبيعي موجب تخريب سنگ‌ها شده‌اند: «آثار تاريخي دو گونه روند تخريبي دارند، يكي روند تخريبي طبيعي است كه باد و باران و عوارض طبيعي باعث تخريب آثار مي‌شوند. قسمت ديگري كه خطرناك هم هست، تخريب‌هاي انساني است. آن بخش از نقوش موجود در محوطه دهتل كه تخريب شده مربوط به سال‌هاي پيش است و مربوط به راه‌سازي است كه پنج سال پيش در قسمت‌هاي بالايي دهتل انجام شده است براي ساخت مسير‌هاي محلي كه براي آبادي‌هاي بالاي دهتل بوده است.»
مختاري در خصوص عدم ثبت اين محوطه ارزشمند در فهرست آثار ملي هم مي‌گويد: «ما در اداره ميراث فرهنگي استان پرونده ثبتي نقوش دهتل را آماده كرده‌ايم، با توجه به اينكه تعداد نقوش زياد است و قدمتگذاري دقيق هم انجام نشده و محوطه گسترده است، بايد علاوه بر ثبت محوطه، حريم آن هم مشخص شود و قطعا اين موضوع محدوديت‌هايي براي اهالي دهتل ايجاد خواهد كرد. همين موضوع باعث شد كه با وجود اينكه اين پرونده در شوراي ثبت استان مطرح و تاييد هم شد، اما ما مقداري با وسواس بيشتري با اين موضوع برخورد مي‌كنيم كه حق مردم منطقه ضايع نشود. يكي از اهداف سازمان ميراث فرهنگي اين است كه اين موضوع را تفهيم كند كه حافظان اصلي ميراث فرهنگي، مردم هستند. خوشبختانه مردم روستاي دهتل و شوراي روستا و انجمن دوستداران ميراث فرهنگي بسيار فعال هستند و تعامل خوبي هم با ما دارند. از طرفي براي اينكه كنش و واكنشي در محل ايجاد نشود، وسواس بيشتري به خرج داده‌ايم كه مردم به آثار تاريخي به عنوان يك محدوديت نگاه نكنند، بلكه محوطه دهتل را به عنوان عنصري ببينند كه باعث توسعه روستا و منطقه مي‌شود. به همين خاطر تيمي را آماده كرده‌ايم كه در روزهاي آينده در جهت اديت نهايي پرونده و نقشه‌برداري نهايي انجام شود، در منطقه مستقر خواهند شد. كارشناساني هم از دانشگاه‌هاي شيراز و تهران در تيم هستند و اميدواريم كه پرونده ثبتي اين منطقه با دقت بيشتري به شوراي ثبت ميراث فرهنگي كشور ارسال شود. تلاش‌مان اين است كه تا پايان دي ماه اين اتفاق بيفتد. اما ثبت ملي محوطه، گام اول كار ما است.
صرفا ثبت كردن محوطه تاريخي دهتل علاج كار نيست. برنامه ما اين است كه بعد از ثبت ملي، برنامه پژوهشي بسيار جامعي را اجرا كنيم و سعي‌مان اين است كه با دانشگاه‌هاي معتبر كشور قراردادي را منعقد كنيم و پژوهش و مستند نگاري كامل نقوش دهتل را انجام دهيم. اين اتفاق باعث مي‌شود كه اگر بر اثر سهل‌انگاري بعضي مردم به صورت غير عمدي اتفاقي براي اين نقوش بيفتد يا بر اثر بلاياي طبيعي اين آثار از بين برود، مستندات مربوط به آثار وجود داشته باشد. ما اين برنامه را به جد دنبال خواهيم كرد و اميدواريم تا پايان سال 96 بحث ثبت و تعيين عرصه و حريم دهتل پايان پيدا كند.
مختاري در مورد ديدگاه فعالان ميراث فرهنگي منطقه در خصوص تعيين دقيق قدمت آثار نيز مي‌گويد: «از نگاه ميراث فرهنگي قدمت آثار تفاوتي ندارد، اينكه اثري متعلق به 10 هزار سال پيش باشد يا 100 سال پيش، تغييري در انديشه سازمان ميراث فرهنگي براي حفظ و نگهداري اين آثار ندارد. بحث ثبت محوطه دهتل هم از جانب سازمان ميراث فرهنگي كاملا پذيرفته شده است و دهتل به زودي ثبت ملي خواهد شد و تفاوتي ندارد كه چقدر قدمت دارد. ما به دليل اينكه تعدادي از دوستان انجمن دوستداران ميراث فرهنگي روي اين موضوع حساسيت داشتند و براي اينكه اين حساسيت برطرف شود، تصميم گرفتيم تيم كارشناسان را به منطقه اعزام كنيم تا قبل از ثبت حوزه به صورت دقيق روي سنگ‌نگاره‌ها مطالعه كنند. اما بايد به اين نكته هم توجه شود كه تاريخ‌گذاري به اين سادگي نيست كه ما قدمت يك اثر را تعيين كنيم، سعي مي‌كنيم متقن‌ترين تاريخ را براي آثاري كه در دهتل وجود دارد تعيين كنيم و در سنوات آينده اين موضوع را به صورت كلي و با توجه به آزمايش‌هايي كه روي نقوش دهتل انجام خواهد شد و جنس مصالحي كه در دهتل وجود دارد، بررسي خواهيم كرد.» مختاري همچنين در خصوص تصاوير منتشر شده در فضاي مجازي هم مي‌گويد: «تصاويري كه در فضاي مجازي منتشر شده اين تصور را ايجاد مي‌كند كه چند اثر تاريخي محدود در آن منطقه وجود دارد كه همه از بين رفته است در صورتي كه اين‌طور نيست، بيش از چندصد اثر وجود دارد كه اگر از نزديك مشاهده كنيد متوجه خواهيد شد كه برخي از اين آثار بر اثر عبور ماشين در محوطه آسيب ديده‌اند يا بر اثر سرما و گرماي هوا كه يك عارضه طبيعي است، از بين رفته است. شكستن سنگ بر اثر سرد شدن و گرم شدن هوا يك اتفاق طبيعي است.»