هرگز بيهوده قلم نمي‌زد
جمال ميرصادقي
امروز بسيار غمزدهام. پيش از اين درباره ويژگي‌هاي داستان‌هاي علي اشرف درويشان در كتاب نويسندگان تاثيرگذار ايران نوشته‌ام اما در اين مجال كه اين اندازه غمزدهام، تنها مي‌توانم درباره او به بيان اين نكات بسنده كنم: علي اشرف درويشيان نويسنده‌اي بود با فضيلت و شجاع كه بيشتر آثارش از ميان مردم برخاسته بود. او مخاطبش را خودش
انتخاب كرده بود.
درحالي كه بسياري از نويسندگان، شيوه‌اي معكوس دارند و بيشتر به مخاطب و خوشامد او توجه مي‌كنند. اما درويشيان تلاش مي‌كرد داستان‌هايش را به گونه‌اي بنويسد كه براي عموم مردم قابل درك و دريافت باشد نه اينكه با به كار‌گيري تكنيك‌هاي دشوار و ساختارهاي پيچيده، تحسين و ستايش مخاطبان خاص را برانگيزد. او در قيد و بند اين مسائل نبود و به همين دليل آثارش بيشتر معنايي بود و نه ساختاري و تكنيكي.
نويسنده‌اي نبود كه تنها در قيد و بند امور فني داستان باشد يا مانند برخي نويسندگان ديگر نبود كه بيشتر به آثار نويسندگان خارجي توجه دارند و عموما نويسندگان فرانسوي را مد نظر قرار مي‌دهند؛ نويسندگاني كه بشريت در آثارشان جايي ندارد و انسان و مسائلش را ناديده مي‌گيرند، درويشيان هرگز چنين نويسنده‌اي نبود. او انسان‌گرا بود و به همه ابعاد زندگي بشر توجه داشت و حال، درگذشت نويسنده‌اي با اين ويژگي‌ها مايه
تاسف است.
علي اشرف درويشيان نويسنده‌اي متعهد بود و در كارهايش تعهد انساني و رسالت را رعايت مي‌كرد و به توده‌هاي مردم توجه داشت. او نمي‌نوشت تنها به اين دليل كه نوشته باشد و هرگز بيهوده قلم نمي‌زد. شجاع بود، چون از مردم مي‌نوشت و از واقعيات روزگار و مسائل اجتماعي. و هزينه شجاعت و مردم‌گرايي‌اش را هم داد و در دوره شاه بارها روانه زندان شد.
يادم مي‌آيد در يكي از شب‌هاي بخارا كه دوستان لطف داشتند و براي من برنامه‌اي را برگزار كردند، علي اشرف درويشيان با چه سختي و مشقتي همراه همسرش به برنامه آمد و لطف كرد و درباره من سخن گفت.
بعد از پايان برنامه با هم گپ و گفتي داشتيم و او اندوهگين بود و گله مي‌كرد كه برخي از نويسندگان، آثارش را قبول ندارند و به او گفتم هرگز بابت اين موضوع غمگين نباش! چرا كه داستان‌هاي تو مي‌مانند و مردم همچنان آنها را مي‌خوانند ولي آن نويسندگان با گذر زمان مي‌روند و آنچه پايدار و ماندني است، انسان است.
بازي‌هاي تكنيكي و فني داستان‌نويسي هرگز ماندگار نيستند چراكه در هر دوره‌اي تكنيك نوشتن تغيير مي‌كند و ساختار داستان‌ها عوض مي‌شود اما چيزي كه همواره ماندگار است، انسان است؛ با تمام ويژگي‌هايش، دغدغه‌هايش و خوشي‌ها و ناخوشي‌هايش و آثار علي اشرف درويشيان هم به همين اعتبار پايدار است و جايگاهش در ادبيات ما ماندني است.