رييس‌جمهور امريكا در جمع رهبران آسيا و اقيانوس آرام به جهاني‌سازي حمله كرد
ترامپ عليه چندجانبه‌گرايي
گروه جهان| در روزي كه شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين، خود را به عنوان رهبري مدافع جهاني‌سازي و چندجانبه‌گرايي اقتصادي معرفي كرد، دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا پشت تريبون اجلاس اپك قرار گرفت تا يك بار ديگر شعار «اول امريكا» را كه شعار انتخاباتي‌اش بود سر دهد. ترامپ كه روز جمعه در نشست رهبران سازمان همكاري‌هاي اقتصادي آسيا و اقيانوس آرام (APEC) سخنراني مي‌كرد، گفت: «ديگر اجازه نخواهيم داد كه كشورهاي خارجي ايالات متحده امريكا را استثمار كنند. من همواره امريكا را در صدر اولويت‌هايم قرار مي‌دهم و انتظار دارم هر كسي در اين همايش هست هم كشور خودش را در اولويت قرار دهد.» ترامپ در عين حال تاكيد كرد كه امريكا تحت رهبري او وارد توافق‌هاي چند جانبه نخواهد شد و فقط قراردادهاي دو جانبه را امضا خواهد كرد. ترامپ تاكيد كرد: «كاري كه ما ديگر انجام نمي‌دهيم اين است كه وارد توافق‌هاي بزرگي شويم كه دست و پاي‌مان را مي‌بندد و استقلال ما را فدا مي‌كند.» او تاكيد كرد كه براي «تجارت سودآور ميان كشورها» از طريق قراردادهاي دوجانبه اقدام خواهد كرد.
يك روز قبل از اين سخنراني، دونالد ترامپ در سخنان خود در پكن، به دليل كسري تراز تجاري امريكا و چين، روساي جمهور پيشين امريكا را مورد انتقاد قرار داده و گفته بود «عدم توازن تجاري ميان دو كشور باعث شده است كه مشاغل، كارخانه‌ها و مجموعه صنعت از خاك ايالات متحده امريكا خارج شوند.»
پيام ترامپ در جمع رهبران كشورهايي مطرح مي‌شد كه غالب آنها در مذاكرات پيمان «شراكت دوسوي اقيانوس آرام (TPP)» شركت داشتند. رييس‌جمهور امريكا در نخستين روزهاي حضورش در كاخ سفيد با امضاي فرمان اجرايي امريكا را از مذاكرات اين پيمان خارج كرده‌بود. هرچند امريكا از مذاكرات اين پيمان خارج شده است، اما 11 كشور ديگر همچنان مذاكرات براي رسيدن به توافق نهايي را ادامه مي‌دهند. به نوشته نيويورك‌تايمز چنين موضوعي نشان مي‌دهد كه تا چه اندازه امريكا از نقش رهبري خود در اقتصاد جهاني و اجلاس‌هايي مانند اپك خارج شده است. ترامپ در عين حال ادعا كرد كه امريكا مجبور شده است موانع تجاري خود را به دليل اين قراردادها كاهش دهد، در حالي كه دولت‌هاي ديگر چنين كاري نمي‌كنند. رييس‌جمهور امريكا سازمان تجارت جهاني را مسوول رفتار غيرمنصفانه با كشورش ناميد.
يك روز بعد از سفر ترامپ به پكن و اظهارات ستايش‌آميزي كه نسبت به چيني‌ها در اين سفر بيان كرد، به نظر مي‌رسد كه هدف اصلي انتقادهاي امريكا، بزرگ‌ترين رقيبش در عرصه اقتصاد جهاني يعني چين باشد. او در سخنانش كشورهايي را كه «صنايع‌شان را با برنامه‌هاي دولتي اداره مي‌كنند و كسب و كارشان متعلق به دولت است» مورد انتقاد قرار داد و گفت اين كشورها اقداماتي مانند «دامپينگ، يارانه به كالاهاي خاص، دستكاري در ارزش برابر پول ملي و سياست‌هاي صنعتي تجاوزكارانه» انجام مي‌دهند. او در طول تبليغات انتخاباتي‌اش بارها همين اتهامات را به چين وارد كرده‌بود و حتي يك‌بار در جمع هوادارانش گفته‌بود كه چين با چنين اقداماتي به اقتصاد امريكا «تجاوز» مي‌كند. اما اين‌بار ترامپ مانند سخنان يك روز پيش از آن در پكن، تكرار كرد نمي‌خواهد چيني‌ها يا هيچ كشور ديگري را ملامت كند. او در پكن هم گفته‌بود كه «بهره بردن چين از ضعف‌هاي امريكا به دليل عملكرد ضعيف روساي جمهوري قبلي امريكا بود.»
به نوشته نيويورك‌تايمز، حمله امريكا به اقتصاد جهاني، ممكن است آنگونه كه مقامات كاخ سفيد توضيح مي‌دهند، زمينه‌سازي براي اهداف جديد او باشد كه خواهان ايجاد قرارداد جديدي با عنوان «تجارت آزاد اقيانوس هند و آرام» است. بر اساس اين برنامه كه نخستين بار از سوي ژاپني‌ها پيشنهاد شده است و افرادي مانند ركس تيلرسون در دولت امريكا از آن حمايت مي‌كنند، براي مقابله با نقش روز افزون چين در اقتصاد جهاني، به جاي درگير شدن در توافقي بزرگ با 12 كشور مانند TPP، يك نظام تجارت آزاد با كشورهاي به اعتقاد امريكا «آزاد و دموكراتيك» منطقه يعني ژاپن، استراليا و هندوستان ايجاد شود.
بلافاصله بعد از آنكه ترامپ سخنراني خود را پايان داد، نوبت به شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين رسيد تا اظهارات كاملا مخالف اظهارات رييس‌جمهور امريكا به زبان بياورد. شي جين‌پينگ خود را به عنوان مدافع ابتكارات جهاني و چندجانبه نشان داد و از پيمان‌هايي مانند پيمان آب و هوايي پاريس حمايت كرد. دونالد ترامپ، درست مانند مذاكرات TPP با امضاي فرمان اجرايي امريكا را از پيمان آب و هوايي پاريس نيز خارج كرده‌بود. رييس‌جمهور چين در عين حال گفت: «جهاني‌سازي يك روند بازگشت‌ناپذير است» و تاكيد كرد كه چين از پيمان‌هاي تجارت آزاد در منطقه آسيا و اقيانوس آرام حمايت خواهد كرد.
خوش و بش سرپايي ترامپ و پوتين
هرچند از يك هفته پيش مقامات كرملين از نشست روساي جمهور امريكا و روسيه خبر مي‌دادند، صبح روز جمعه، پيش از آغاز اجلاس اپك در دا نانگ ويتنام، سخنگوي كاخ سفيد، سارا هاكبي سندرز در جمع خبرنگاران تاكيد كرد كه قرار نيست گفت‌وگويي رسمي و دوجانبه ميان دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا و ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه صورت بگيرد. او به خبرنگاران گفت كه به دليل «اختلال برنامه‌ريزي‌هاي دو طرف» قرار نيست نشست رسمي انجام شود. در برابر اين سخنان ديميتري پسكوف، سخنگوي كاخ كرملين هم گفت: «سيگنال‌هاي متناقضي از سوي طرف مقابل ديده مي‌شود، هنوز به درستي به نتيجه نرسيده‌ايم.» سخنگويان دو طرف با اين حال تاكيد كردند كه هر دو رييس‌جمهور در اجلاس حضور دارند و هيچ بعيد نيست كه با يكديگر روبه‌رو شوند و خوش‌و‌بشي داشته‌باشند. اين پيش‌بيني نهايتا پيش از ضيافت شام رهبران حاضر در نشست عملي شد و پوتين و ترامپ براي عكس دستجمعي رهبران با لباس ويتنامي در كنار هم قرار گرفتند و همانجا با يكديگر دست دادند. به نوشته خبرگزاري آسوشيتدپرس، روسيه و امريكا بر روي توافقي در زمينه سوريه با يكديگر همكاري مي‌كنند. بر اساس اين همكاري‌ها قرار است آينده سوريه بعد از شكست گروه داعش توسط دو قدرت جهاني مورد توافق قرار گيرد. اپك نخستين اجلاس از چندين نشستي است كه قرار بود كه دونالد ترامپ در سفر 13 روزه‌اش به آسيا در آن شركت كند. در طول يك هفته گذشته ترامپ از سه كشور ژاپن، كره جنوبي و چين بازديد كرده‌بود و در آنها با سران كشورها به گفت‌وگو نشست.