ورود 2هواپيماي پسابرجامي به ناوگان هما

 گروه اقتصادي| در راستاي انعقاد قرارداد خريد هواپيماهاي جديد از غول‌هاي دنيا امروز دو فروند هواپيماي ATR ايتاليا وارد آسمان ايران خواهند شد تا به تعداد هواپيماهاي پسابرجامي ايران افزوده شود.
 بعد از انعقاد قرارداد بويينگ و ايرباس بود كه مديران ATR با مسوولان هوايي ايران قرارداد خريد20 فروند هواپيماي 70 نفره ATR را امضا كردند تا در كنار نوسازي ناوگان هواپيمايي ايران، جاي خالي براي هواپيماهاي كم ظرفيت و براي پروازهاي محلي خالي نماند. ماجرايي كه اگرچه موجب مي‌شد ناوگان فرسوده هوايي ايران نوسازي شود اما انتقاداتي هم به آن وارد مي‌كردند و عنوان مي‌شد. پيش از اين در ارديبهشت ما سال جاري چهار فروند هواپيماي ATR و در مهر ماه نيز دو فروند ديگر از اين نوع هواپيما در فرودگاه مهرآباد به زمين نشسته و وارد خطوط هوايي ايران شده است.
به اين ترتيب با توجه به هواپيماهاي پسابرجامي كه تاكنون وارد ناوگان هوايي ايران شده‌اند 11 فروند هواپيما وارد ناوگان هوايي ايران شده‌اند كه از اين تعداد با احتساب دو فروند ATR جديد 6 هواپيماي ATR در كنار يك فروند ايرباس ۳۲۱ و دو فروند ايرباس ۳۳۰ به ايران تحويل داده شده است. روندي كه بنا به گفته اصغر فخريه كاشان ادامه خواهد داشت.
منابع خبري در توضيح هواپيماهاي خريداري شده عنوان مي‌كنند كه هواپيماهاي ATR 72 از جمله هواپيماهاي دو موتوره ميان‌برد به حساب مي‌آيند. اين هواپيما كاربردهاي مختلفي دارد و مي‌توان از آن براي جابه‌جايي مسافر و حمل بار و حتي به عنوان يك هواپيماي خصوصي استفاده كرد. بنا به گزارشي كه خبرگزاري مهر درباره هواپيماهاي تازه خريداري شده از ATR منتشر شده است مدل ART 72-600 كه اكنون در اختيار ايران اير قرار دارد از جمله محصولات جديد خانواده ATR به حساب مي‌آيد كه توليد آنها از سال ۲۰۰۹ شروع شده و ظرفيت آنها به ۷۸ مسافر مي‌رسد.
طبق قراردادهايي كه ايران اير يا بهتر است بگويم مسوولان ايراني با غول‌هاي هواپيماساز دنيا منعقد كرده‌اند در زمان‌هاي مقرر 100 فروند ايرباس، 80 فروند بويينگ و 20 فروند ATR به فراخور زماني تحويل ايران خواهد شد.
با آنكه قرارداد ايران اير با ATR، آخرين آن از اين ۳ قرارداد مهم محسوب مي‌شد، اما تنها قراردادي بود كه مسوولان اين شركت هواپيماسازي فرانسوي- ايتاليايي به آن پايبندند و تقريبا بر اساس قول و قرارهاي نهايي شده ميان مسوولان دو شركت، كار در حال انجام است.
خبرگزاري مهر در مورد دو هواپيماي جديد اعلام كرده است كه، سازمان هواپيمايي كشوري از صدور گواهينامه ثبت و اجازه پرواز دو فروند هواپيماي ديگر از نوع۶۰۰-۷۲ ATR متعلق به شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران خبر داده است.
با وجود آنكه بر اساس قراردادهاي ايران اير با بويينگ، ايرباس و‌اي تي آر، قرار بود خود هواپيماسازان خريد اين هواپيماها را فاينانس كنند، اما تاكنون همه اين ۱۱ فروند هواپيما به صورت نقدي و از محل صندوق توسعه ملي خريداري شده‌اند؛ اما از آنجايي كه مبلغ ۳۲۰ ميليون دلاري كه در دولت يازدهم براي خريد هواپيما از محل صندوق توسعه ملي به پايان رسيده و هما و وزارت راه و شهرسازي هنوز از يافتن فاينانسور براي خريد باقي مانده هواپيماها عاجز است، معلوم نيست سرنوشت بقيه هواپيماهاي برجامي به كجا خواهد رسيد و ايرباس و بويينگ چگونه به تعهدات خود در قبال ايران عمل مي‌كنند.
با اين حال، بسياري از كارشناسان بر اين باورند با آنكه صنعت هوانوردي ايران، به‌شدت با مشكل كمبود ناوگان روبه‌رو است و از سوي ديگر به دليل آنكه بسياري از فرودگاه‌هاي كشور، بدون كارشناسي و مطالعه هم از نظر جانمايي، هم از نظر بازاريابي در آينده و هم از نظر طراحي در ساخت، احداث شده‌اند، نياز به ناوگان گسترده هواپيماهاي كوتاه برد و پروازهاي منطقه‌اي داريم كه در نتيجه خريد هواپيماهايي از نوع ‌اي‌تي‌آر را توجيه مي‌كند، اما معتقدند كه اين كار وظيفه هما نيست و هواپيمايي ملي و تحت پرچم كه قرار است تابلوي صنعت هوانوردي كشور باشد، بايد به سمت خريد هواپيماهاي ميان برد و دوربرد حركت كرده تا هم نياز داخل به ناوگان پروازهاي بين‌المللي را تامين كند و هم رفته رفته به ايرلاين هاب منطقه براي انجام پروازهاي دوربرد
و جهاني تبديل شود و بخش مهمي از بازار هوانوردي تجاري كشورهاي منطقه را نيز در اختيار بگيرد. برخي كارشناسان صنعت هوانوردي بر اين باورند كه اگرچه اقدام هما مبني بر راه‌اندازي فرودگاه‌هاي مناطق محروم كه تاكنون هيچ فعاليت و عايدي براي شهروندان اين شهرهاي كوچك (مانند بندر لنگه در جنوب يا كلاله در شمال كشور) نداشته، اقدام قابل تحسيني است، اما بر اين اعتقاد نيز هستند كه متوليان صنعت هوانوردي كشور بايد، استراتژي روشني در اين خصوص داشته و ساير ايرلاين‌هايي كه با هزينه‌هايي به مراتب پايين‌تر از هزينه‌هاي جاري هما اداره مي‌شوند، مديريت پروازهاي منطقه‌اي و محلي را بر عهده بگيرند و هما به اجراي رسالت اصلي خود مشغول شود.
عليرضا منظري، معاون سابق هوانوردي سازمان هواپيمايي كشوري نيز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با تاكيد بر اينكه بايد براي حمل و نقل هوايي كشور راهبرد تعيين و اجرا كنيم، گفت: در حال حاضر اين راهبرد وجود ندارد و مسوولان اين صنعت نيز، هيچ استراتژي‌اي براي ايجاد هماهنگي ميان شركت‌هاي هواپيمايي خصوصي با ايران‌اير به عنوان تنها ايرلاين دولتي ندارند؛ از همين رو است كه متولي توسعه و اجراي استراتژي پروازهاي محلي معلوم نيست.
وي داشتن پروازهاي محلي و فعال نگه داشتن فرودگاه‌هاي كوچك و مناطق محروم كشور را لازم و ضروري خواند و افزود: اما مجري اين سياست نيز بايد مشخص شود؛ ضمن اينكه لازم تعيين شود كه آيا هما بايد به اين سمت برود يا ساير شركت‌هاي هواپيمايي خصوصي و كوچك بايد اين امر را به عهده بگيرند. ايران اير بايد پاسخگو باشد كه در ماه‌هاي گذشته كه‌ اي‌تي‌آرها در فرودگاه‌هاي كشور فعال بوده‌اند، آيا درآمدي نصيب اين شركت كرده‌اند يا خير؟ آيا استفاده از‌اي تي آر در ناوگان ايرلاين بزرگ و با زيرساخت قوي، بهره ور بوده يا نه؟
منظري، استراتژي اصلي هما را توسعه پروازهاي بين‌المللي دانست و گفت: اين در حالي است كه اين شركت در سال‌هاي اخير، به سمت توسعه پروازهاي محلي و كوتاه برد تغيير استراتژي داده است. در حالي كه اجراي اين راهبرد بر عهده ساير ايرلاين‌ها است و اگر‌اي تي آرها را به اين شركت مي‌دادند شايد در آنجا كارآمدي بيشتري داشت.
تحويل ۱۴ هواپيماي ATR ديگر به ايران
تا ۲ سال آينده
 در همين حال پيش از اين و در مهر ماه ميلكو راپوليبا، معاون فروش شركت ATR در خاورميانه با اشاره به تحويل ۶ فروند هواپيماي ATR به ايران، با بيان اينكه مجوز افك براي فروش هواپيمايي ATR  در ايران تا سال ۲۰۱۸ اعتبار دارد، گفت: بنابراين ما براي تحويل همه 20 فروند هواپيما، دو سال ديگر فرصت داريم.
وي با بيان اينكه خانواده هواپيماهاي ATR براي پرواز در سراسر دنيا طراحي شده است، اظهارداشت: اميدواريم شاهد ادامه عمليات پروازي هواپيماي ATR در ايران باشيم. تاكنون از زمان انعقاد قرارداد فروش 20 فروند هواپيماي ATR به ايران اير، 6 فروند هواپيما تحويل داده شده است و تحويل هواپيماهاي ديگر هم انجام مي‌شود.
معاون فروش شركت ATR در خاورميانه، گفته بود: ما متعهد به همكاري‌هاي دوجانبه با ايران‌اير هستيم و از اين قرارداد پشتيباني مي‌كنيم و مي‌توانيم همكاري خود را با ايران اير توسعه دهيم. همكاري با ايران اير تا تحويل تمام هواپيماها ادامه خواهد داشت، اطمينان مي‌دهم كه خانواده ايران اير بعد از 4 ماه استفاده از اين هواپيماها، اشتياق براي تحويل ساير ناوگان خود را داشته باشد.
وي با بيان اينكه هنگام ورود نخستين سري از هواپيماهاي ATR هم اعلام كرديم كه اين شركت خود را متعهد به پشتيباني مي‌داند، گفت: همچنان متعهد مانده‌ايم و به دنبال گسترش برنامه همكاري خود با ايران هستيم.
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا با خروج امريكا از برجام، تعهدات شما در قبال قرارداد با ايران اير ادامه پيدا مي‌كند، گفته بود: ما از ابتدا با چالش مجوز افك مواجه بوديم و مطمئن هستيم كه پارامترهاي شفافي وجود دارد و مي‌دانيم چطور بر اساس پارامتر حركت كنيم.
معاون بازرگاني ATR با تاكيد بر اينكه برجام موارد شفاف و روشني درباره مجوزهاي افك دارد، اظهار داشت: در حال حاضر ريسك در اين قرارداد وجود دارد اما اطمينان داريم تا حد ممكن بتوانيم تحويل هواپيماها را ادامه دهيم. با آگاهي تمام از تصميمات مقامات امريكايي ما مجبور هستيم از زواياي مختلف به اين قرارداد نگاه كنيم؛ مراحل مختلفي در اخذ اين تصميمات وجود دارد و ما از فرصت فعلي براي تحويل هواپيماها استفاده خواهيم كرد.
وي همچنين در پاسخ به سوال ديگري در خصوص زمان پشتيباني‌هاي فني از ايران گفت: بعد از فروش هواپيماها و تحويل كامل آنها متعهد به پشتيباني هستيم.

استفاده در فرودگاه‌هاي كم‌مسافر
همان‌طور كه پيش‌تر هم گفته شد قرار است هواپيماهاي ATR در فرودگاه‌هاي كم‌مسافر مورد استفاده قرار گيرند؛ موضوعي كه حتي فرزانه شرفبافي مديرعامل ايران‌اير هم در همان مهر ماه در زمان تحويل ATRهاي قديمي هم به آن اشاره كرده و گفته بود: هواپيماي ATR در فرودگاه‌هايي كه امكانات كمي دارند هم قابل استفاده است، در حال برنامه‌ريزي براي شبكه پرواز بين‌شهري هستيم تا از ATRها در فرودگاه‌هاي كم مسافر استفاده شود. هما پروازهاي منطقه‌اي به كشورهاي همسايه از طريق ATR‌ها را در نظر دارد كه نام آن ايران‌اير رجينال (منطقه‌اي) است.
در گزارشي كه فارس به نقل از وي منتشر كرده آورده است؛ وي در جمع خبرنگاران در حاشيه مراسم تحويل‌دهي ATRها در مهر ماه گفته بود: شبكه جديد پروازهاي منطقه‌اي ATRها در شرف طراحي است و به‌زودي پروازهاي آن هواپيماها به كشورهاي همسايه آغاز مي‌شود. ATRها توانايي پرواز به تمام كشورهاي همسايه را دارند و بخشي از پروازهاي خارجي از طريق اين هواپيماها تامين خواهد شد.
به گفته وي، اين هواپيماها براي جغرافياي ايران طراحي شده است و با حداكثر ايمني تاكنون نسبت به ضريب توليد و تعداد پرواز حداقل سوانح را دارند. بهره‌برداري از اين هواپيماها بسيار ساده است و مي‌توانند در فرودگاه‌هايي كه امكانات كمي دارند هم عملياتي شوند. در حال برنامه‌ريزي براي شبكه پرواز بين‌شهري هستيم تا از ATRها در فرودگاه‌هاي كم مسافر استفاده شود.
سرپرست ايران اير در پاسخ به سوالي در خصوص نحوه تامين مالي هواپيماي ايرباس، ATR  و بويينگ گفته بود: يك برنامه ازپيش‌تعيين‌شده براي فاينانسر هواپيما داريم. امكان تامين فاينانس هواپيماهاي ATR  از طريق منابع داخلي وجود دارد، ضمن اينكه فاينانسرهاي خارجي نيز به‌شدت علاقه‌مند به تامين مالي هستند اما ترجيح ما استفاده از فاينانسر داخلي است.
شرفبافي درخصوص تامين مالي ايرباس‌ها گفت: براي تامين فاينانسر ايرباس‌ها ترجيح مي‌دهيم كه از منابع خارجي استفاده كنيم و هم‌اكنون در حال مذاكرات بسيار فشرده با فاينانسرها هستيم. روش‌هاي خود را ارايه دادند و ما بايد روش‌هاي فاينانسرها را نهايي كنيم و تصميم خود را بگيريم.
وي در خصوص نحوه پشتيباني ATR از هواپيماهاي فروخته شده نيز گفت: ATR فقط هواپيما و بدنه را به ايران نمي‌فروشد بلكه تمام سرويس‌ها و هدلينگ‌هايي كه براي عملياتي شدن اين هواپيما لازم است را در اختيار ايران مي‌گذارد. اكنون مذاكره براي خريد 20 فروند قطعي شده و در صورت رضايت، مذاكره براي خريد 20 فروند ديگر شروع خواهد شد.