واشنگتن و كابل از گفت‌وگو با طالبان عقب‌نشيني كردند
ضربه ترامپ زير ميز صلح افغانستان
شهاب شهسواري
همزمان با افزايش حملات خشونت‌آميز شبه‌نظاميان افغانستان در مناطق مختلف اين كشور به خصوص عمليات‌هاي دو هفته گذشته در كابل پايتخت افغانستان، رييس‌جمهور امريكا و بلافاصله همسو با او دولت كابل اعلام كرده‌اند كه ديگر حاضر به هيچ مذاكره‌اي با طالبان نيستند. روز دوشنبه، دونالد ترامپ كه در كاخ سفيد ميزبان نمايندگان 14 كشور عضو شوراي امنيت سازمان ملل متحد براي يك ناهار كاري بود، قبل از شروع اين جلسه در پاسخ به خبرنگاراني كه در مورد تحولات اخير افغانستان سوال كردند، گفت: «نمي‌خواهيم با طالبان مذاكره كنيم، بايد كاري را كه بايد يكسره شود، يكسره كنيم، كاري كه هيچ كس نتوانسته‌بود يكسره كند. » ترامپ تاكيد كرد: «هيچ گفت‌وگويي پيش‌بيني نمي‌كنم، فكر نمي‌كنم كه الان براي مذاكره آماده باشيم، آنها چپ و راست آدم مي‌كشند. » اظهارات اخير ترامپ با طرح پيشين او بر اساس استراتژي جديد در افغانستان كه مبني بر فشار بر طالبان براي آمدن پاي ميز مذاكره بود، كاملا متناقض است. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان در واكنش به اظهارات اخير رييس‌جمهور امريكا گفته است كه اصولا طالبان قرار نبود هيچگاه در مذاكرات با امريكا شركت كند و تحول جديدي در اين زمينه ايجاد نشده است. شاه حسين مرتضوي، سخنگوي رييس‌جمهور افغانستان هم هر چند حاضر به اظهارنظر در مورد گفته‌هاي رييس‌جمهور امريكا نشده است اما با بيان اينكه طالبان خط قرمزها را رد كرده است، تاكيد كرد دولت كابل برنامه‌اي براي گفت‌وگو با طالبان ندارد. به گزارش رويترز، مرتضوي گفته است: «طالبان با حملات اخير از خط قرمز عبور كرد و تمام بخت‌هاي ممكن براي صلح را از بين برد. از اين به بعد ما در ميدان جنگ به دنبال صلح مي‌گرديم، بايد آنها را كاملا به حاشيه برانيم.»
تناقض استراتژيك
آنچه ترامپ در ضيافت ناهار دوشنبه كاخ سفيد به خبرنگاران گفت، با تمام مواضعي كه مقام‌هاي امريكايي بعد از اعلام استراتژي جديد امريكا در افغانستان طي ماه‌هاي اخير گرفته بودند، تفاوت ماهوي داشت. اظهارات ترامپ و پس از آن اظهارنظر دولت افغانستان نشان مي‌دهد كه بعد از حملات تروريستي جديد در خاك افغانستان، اين ايده كه امكان تفوق نظامي براي طالبان بدون استفاده از ابزار گفت‌وگو و ديپلماسي وجود دارد، تقويت شده است. اظهارات ترامپ در پاسخ به خبرنگاران مبني بر امتناع گفت‌وگو با طالبان بلافاصله با تعجب تحليلگران و كارشناساني مواجه شد كه از تابستان تحولات مربوط به اجراي استراتژي جديد امريكا را دنبال كرده‌بودند. كوين بارون، خبرنگار حوزه دفاعي بلافاصله بعد انتشار اين خبر در حساب كاربري توييتر خود نوشت: «همين دو روز گذشته بود كه ما با فرمانده سنتكام، ژنرال ووتل در افغانستان بوديم و تك تك فرماندهان ارتش به ما گفتند كه از استراتژي جديد در آسياي جنوبي، به ويژه هدف فشار بر طالبان براي حضور در گفت‌وگوهاي آشتي خوشحال شده‌اند. »
اظهارات ترامپ، نه تنها با سخنراني خودش در معرفي استراتژي جديد افغانستان تناقض داشت بلكه با مواضع تمام اعضاي دولتش از جمله جيم متيس، وزير دفاع، ركس تيلرسون، وزير خارجه و جوزف ووتل، فرمانده سنتكام در مورد آينده افغانستان طي هفته‌هاي گذشته نيز متناقض بود. تمام مقام‌هاي بلندپايه دولت پيش از اين تاكيد كرده‌بودند كه هدف نهايي استراتژي جديد افزايش فشار بر طالبان براي بازگشت به ميز مذاكره است. تيلرسون ماه اوت در بين خبرنگاران در مورد استراتژي امريكا توضيح داده‌بود: «تمامي تلاش‌هاي ما با اين هدف است كه فشار بر طالبان را افزايش دهيم، مي‌خواهيم به آنها بفهمانيم كه پيروزي در ميدان جنگ براي‌شان امكان‌پذير نيست. ممكن است ما پيروز نشويم، اما شما هم نمي‌توانيد. در نتيجه لازم است در يك نقطه همه ما سر ميز مذاكره بياييم و همه‌چيز را پايان دهيم.» متيس هم همزمان با اعلام استراتژي جديد، ضمن تاكيد بر همين موضوع گفته‌بود كه اعزام 3000 نيروي جديد به افغانستان «براي تقويت اين پيام است كه تنها راه كسب مشروعيت سياسي طالبان، از طريق مذاكرات صلح امكان‌پذيرخواهد بود.»
شدت گرفتن عمليات امريكا همزمان با
تشديد شكست‌ها
ايالات متحده امريكا طي يك‌سال حضور گذشته، شعله جنگ در افغانستان را بيش از هر زمان ديگري در 5 سال گذشته افزايش داده است، اما نتيجه اين افزايش هزينه و نيروي نظامي، چيزي جز افزايش مشكلات در افغانستان نبود. بازرس كل ويژه بازسازي افغانستان، يك نهاد مستقل ناظر بر عمليات نظامي امريكا، اعلام كرده است كه طي سال 2017 تعداد نيروهاي امريكايي مستقر در خاك افغانستان به بيشترين ميزان از سال 2012 تاكنون رسيده است و بيش از 11 هزار نيروي امريكا به خاك افغانستان اعزام شده‌اند. جان اسپوكو، بازرس كل ويژه بازسازي افغانستان (SIGAR) همزمان با انتشار گزارش سه ماهه وضعيت نيروهاي نظامي امريكا در افغانستان، در نامه‌اي سرگشاده به‌شدت از رفتار بي‌سابقه پنتاگون در سانسور اطلاعات قابل انتشار براي عموم انتقاد كرده است. در اين نامه آمده است كه با وجود غيرمحرمانه بودن تمام داده‌هاي استفاده شده در گزارش، وزارت دفاع امريكا براي اولين‌بار جلوي انتشار بخش‌هايي از اين گزارش را گرفته است. نهاد نظارتي بازرسي كل ويژه بازسازي افغانستان گزارش سه ماهه جديد خود را سه‌شنبه در اختيار كنگره امريكا و وزارتخانه‌هاي دفاع و خارجه قرار داده است.
بر اساس گزارش اين نهاد نظارتي از تابستان سال جاري تاكنون سرزمين‌هاي تحت تسلط طالبان در افغانستان نه تنها كاهش پيدا نكرده بلكه از 40 درصد مساحت افغانستان به 43 درصد افزايش يافته است. در عين حال رقم تلفات نيروهاي امريكا در افغانستان نيز طي يك سال گذشته افزايش چشمگيري پيدا كرده است و طي سال 2017 به دو برابر سال‌هاي 2015 و 2016 رسيده است. بر اساس گزارش SIGAR طي يازده ماه سال 2017 دست كم 11 نظامي امريكايي در افغانستان كشته‌شده‌اند كه دو برابر كشته‌شدگان طي دو سال قبل از آن در همين مدت است. اين گزارش اضافه مي‌كند كه بمباران هوايي مواضع شبه‌نظاميان طي ماه‌هاي اخير به‌شدت افزايش يافته و تنها در طول ماه اكتبر 653 بمب توسط جنگنده‌هاي امريكايي انداخته شده كه بيش از هر زمان ديگر طي 5 سال گذشته است و نسبت به ماه اكتبر سال قبل از آن (2016) سه برابر شده است. اين گزارش در عين حال اضافه مي‌كند كه با وجود اختصاص 8 ميليارد و 700 ميليون دلار بودجه براي مبارزه با مواد مخدر در افغانستان، طي يك سال گذشته توليد ترياك در افغانستان 87 درصد افزايش يافته و زمين‌هاي تحت كشت خشخاش 63 درصد بيشتر شده‌اند، كه بالاترين ركورد از زمان آغاز جنگ در 16 سال پيش محسوب مي‌شود.