فاشيسم چپگراي يونان بدترين نوع فاشيسم
محمود فاضلي
سخنان آقاي تئودوراكيس، موسيقيدان برجسته يوناني در تظاهرات اخير آتن در مورد مقدونيه كه از فاشيسم چپگرا به عنوان «بدترين نوع فاشيسم»، «دولت اقليت» و «دولت مخالف ارزش‌هاي ملي» سخن گفته بود و موضع‌گيري دولت چپگراي اين كشور و گفت‌وگوهاي اخير يونان و مقدونيه را در حل اختلافات خود براي نام جمهوري مقدونيه به‌شدت مورد انتقاد قرار داده بود به مهم‌ترين موضوع سياسي اين كشور تبديل كرد. وي حتي در دفاع از مواضع خود در گفت‌وگو با تلويزيون Star يونان اعلام داشت «چگونه آنها قبول دارند كه من يك كمونيست قديمي و چپ ميهن‌پرست هستم اما آنها درك نمي‌كنند كه من در جنبش آزاديخواهي يونان بودم.» وي در مورد حمله اخير افراد ناشناس به در خانه‌اش گفت: «يك بار حتي مي‌خواستند مرا بكشند، من به آنها گفتم اين كار به راحتي باز كردن پنجره براي من است، اگرچه زمستان بود و من از بيماري آنفلوآنزا رنج مي‌بردم. همه آنها بزدل هستند، اين نسل مانند ما نيستند. ما براي كشور خيلي رنج كشيديم و بسياري در اين راه كشته شدند.»
وي در جريان جنگ داخلي يونان در سال‌هاى 1946 تا 1949 در جرگه فعالين سياسي بود و در جبهه چپ نيروهاي سياسي در مقابل حكومت سرهنگان يونان بارها زندانى يا روانه تبعيد شد. وي كه در سال‌هاي اخير به دليل كهولت سن كمتر به اجراي موسيقي پرداخته است بارها نسبت به تحولات داخلي كشورش موضع‌گيري كرد و سياست‌هاي هر دو حزب يونان را در موضوعات اقتصادي و سياست‌هاي نظارتي و سختگيرانه صندوق بين‌المللي پول، اتحاديه اروپا و بانك جهاني را كه منجر به فقيرتر شدن جامعه يونان و نفوذ قدرت‌هاي خارجي در كشورش شده را مورد انتقاد قرار داد.
سخنان سياسي‌ترين موسيقيدان يوناني با واكنش مقامات دولت رو‌به‌رو شد. سخنگوي دولت مدعي شد «چرخش آقاي تئودوراكيس به مواضع سياسي افراطي تحول غمگين‌كننده‌اي است. به نظرم حضور و سخنراني در چنين تجمعي گزينه درستي نبود. نمي‌دانم اشاره ايشان به فاشيسم چپگرا گذشته و فعاليت خود ايشان را نيز در‌بر‌مي‌گيرد يا خير. نمي‌دانم تشويق وي توسط عناصر راست افراطي و فاشيست صحنه سياسي يونان در تظاهرات براي ايشان افتخار‌آميز است يا خير.»
يك عضو گروه پارلماني حزب حاكم ائتلاف چپ نيز اظهار داشت «كشور از فاشيسم و نازيسم در جنگ جهاني دوم و حكومت ديكتاتوري سرهنگان رنج زيادي كشيده و تئودوراكيس كه در طول زندگي خود عليه اين نيروهاي ستمگر مبارزه كرد در روز تظاهرات در كنار پيروان سياسي جريان‌هاي يادشده قرار داشت. سخنگوي اين حزب نيز بيان سخنان افراطي از زبان آقاي تئودوراكيس را باورنكردني و غيرقابل انتظار براي تمامي شهروندان به خصوص جناح چپ ارزيابي كرد.
شهروندان يوناني روز 15 بهمن ماه به دعوت سازمان‌هاي مردم نهاد، حمايت كليساي ارتدوكس و تعدادي از احزاب سياسي و سنديكا‌‌هاي مختلف اين كشور، در پايتخت به نشانه مخالفت با روند مذاكرات آتن و اسكوپيه درباره تعيين نام جديدي براي نام كشور مقدونيه يوگسلاوي سابق، دست به تظاهرات زدند و از دولت يونان خواستند كه به مذاكرات با اسكوپيه خاتمه دهد. تظاهراتكنندگان در بيانيه پاياني خود مدعي شدند «مردم يونان با حضور گسترده خود در اين تظاهرات به طور جدي مخالفت خود با وجود كلمه مقدونيه در تركيب نام كشور مقدونيه (يوگسلاوي سابق) را اعلام داشتند. بنابراين دولت بايد به مذاكرات با اسكوپيه خاتمه دهد.»
برگزار‌كنندگان اين تظاهرات اعتراضي، حضور شهروندان را حدود يك ميليون و 500 هزار نفر برآورد كردند كه در چند دهه اخير بي‌سابقه بوده است، اما منابع دولتي براي كم اهميت دادن اين تظاهرات، تعداد آن را 120 الي 140 هزار نفر تخمين زده‌اند! دفتر مطبوعاتي نخست‌وزيري نيز طي بيانيه‌اي مدعي شد منافع ملي، اعتدالگرايي و اصرار بر مواضع روشن معيار اصلي دولت جهت همكاري، تفاهم و توسعه است و هر سياستي خارج از چارچوب يادشده به شكست‌هاي ملي منجر خواهد شد. هرچند هزاران نفر در تظاهرات آتن شركت كردند اما زلزله ميليوني كه برگزار‌كنندگان تصور مي‌كردند در حد آرزوي واهي باقي ماند. اكثريت مردم بر اين باورند كه موضوعات سياست خارجي را نبايد از طريق تعصبات و نفرت‌پراكني دنبال كرد. وزير خارجه يونان تعداد تظاهراتكنندگان را كمتر از آنچه توسط نيروي انتظامي اعلام شد ارزيابي و مدعي شد «به نظرم تظاهرات خيلي هم بزرگ نبود و با توجه به اينكه تمامي نيروهاي راست ميانه‌رو، راست‌افراطي و كليسا از آن حمايت كردند تعداد تظاهراتكنندگان كمتر از انتظار برگزار‌كنندگان بود.
حزب راستگراي دموكراسي نوين، (يعني بزرگ‌ترين حزب مخالف يونان) حضور اين همه جمعيت را بيانگر عدم‌اعتماد مردم به دولت چپگرا مي‌داند. به باور رياست اين حزب، مردم يونان ديگر هيچ اعتمادي به آقاي چيپراس و وزراي خارجه و دفاع جهت انجام مذاكره در مورد هيچ موضوعي را ندارد. نخست‌وزير هرگز تلاش نكرد شرايط لازم براي وحدت ملي ايجاد كند. احساسات وطن‌دوستانه مردم را تحقير كرد. شركت‌كنندگان در تظاهرات هرگز طرفدار حزب و گروه سياسي خاصي نبوده و هيچ حزبي نبايد اين جمعيت كثير را طرفدار خود جلوه دهد.
اگرچه اين تظاهرات در فضايي آرام برگزار شد ولي زمينه را براي تشديد انتقادات احزاب سياسي از دولت چپگراي اين كشور فراهم كرد. دولت چپگرا معتقد است تظاهرات اخير تاثيري بر سياست دولت ندارد و اين دولت از نام تركيبي كه توسط تمامي كشورها استفاده شود، حمايت مي‌كند. مذاكرات يونان و مقدونيه و برگزاري دو تظاهرات وسيع مردمي در دو شهر آتن و تسالونيكي بي‌شك نتايج خوبي براي دولت يونان در ميان افكار عمومي نداشته و منجر به ادامه اختلاف محبوبيت 8 درصدي ميان حزب مخالف اصلي (نئودموكراسي 34 درصد) و حزب حاكم (26 درصد) شده است.