گروه ديپلماسي| 30 رييس دولت و بيش از 100 تن از وزراي خارجه و دفاع در مونيخ آلمان دور هم جمع شده‌اند تا درباره مهم‌ترين نگراني‌ها و دغدغه‌هاي سياسي و توازن قدرت در سطح جهاني با يكديگر گفت‌وگو و تبادل نظر كنند. آنگلا مركل، صدراعظم آلمان، فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا، ترزا مي‌نخست‌وزير بريتانيا، سباستين كروز، صدراعظم اتريش، بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم صهيونيستي، و رييس‌جمهور اوكراين مقام‌هاي رده بالايي هستند كه امسال خود را براي شركت در نشست امنيتي مونيخ به خاك آلمان رسانده‌اند. درحالي كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده غايب اين ميدان است، جيمز متيس وزير دفاع و ژنرال مك مستر مشاور امنيت ملي كابينه ترامپ در مونيخ حضور خواهند داشت. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه كه رياست بزرگ‌ترين هيات اعزامي سياسي- اقتصادي به مونيخ را برعهده دارد نيز روز گذشته را در اين شهر گذراند. از ايران نيز محمد‌جواد ظريف به همراه معاون سياسي و دستيار ارشد خود در امور ويژه سياسي در كنفرانس مونيخ شركت كرده‌اند.
در انتظار ظريف و نتانياهو
كنفرانس امنيتي مونيخ در حالي از روز پنجشنبه به شكل مقدماتي كار خود را آغاز كرده كه پرونده‌هاي روي ميز مقام‌هاي جهان قابل شمارش نيستند. از گروه‌هاي تروريستي رنگارنگ تا سرايت بي‌امني كه حد و مرز نمي‌شناسد، از بحران‌هاي رو به تعميق در خاورميانه مانند سوريه تا تبعات تك روي‌هاي واشنگتن در بسياري از پرونده‌هاي مهم بين‌المللي، از چگونگي مذاكره با كره شمالي كه خود را قدرت هسته‌اي مي‌داند تا فرجام توافق هسته‌اي 1+5 با ايران و... گفته مي‌شود كه اصلي‌ترين سوژه‌هاي مورد بحث در نشست امنيتي امسال مونيخ آينده سياست‌هاي داخلي اروپا چه از بعد امنيتي و چه اقتصادي- سياسي، رابطه فراآتلانتيكي اروپا و امريكا، وضعيت در خاورميانه و البته خطرات توسعه تسليحات هسته‌اي و جنگي از اين جنس خواهند بود.
محمد‌جواد ظريف، وزير خارجه ايران در حالي براي سخنراني و برخي ديدارهاي دو‌جانبه حاشيه‌اي راهي مونيخ شد كه حيات برجام دو سال پس از اجرايي شدن آن مورد تهديد واقع شده است.
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده به همتاهاي اروپايي خود تا نيمه ماه مه براي اصلاح يا اضافه كردن الحاقيه به توافق هسته‌اي فرصت و آنها را در منگنه قرار داده و اين در حالي است كه برخي منابع مي‌گويند اروپا گفت‌وگوها با امريكا در اين باره را آغاز كرده است. جدا از فرجام برجام، حضور ايران در سوريه، ادعاي جديد رژيم صهيونيستي درباره ورود پهباد ايراني به حريم هوايي سرزمين‌هاي اشغالي، فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران از جمله رابطه با حوثي‌هاي يمن و آزمايش‌هاي موشك بالستيك ايران نيز پرونده‌هايي هستند كه نگاه‌ها را به سمت تهران در مونيخ چرخانده‌اند.
جنجالي‌ترين مهمان امسال مونيخ بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي است. اين نخستين‌بار در 55 سال گذشته است كه نخست‌وزير اين رژيم در اجلاس امنيتي مونيخ حاضر مي‌شود. درحالي كه اسراييلي‌ها اصولا توجه چنداني به نشست‌هاي بين‌المللي از جنس كنفرانس امنيتي مونيخ ندارند، مقام‌هاي تل‌آويو امسال به اين نتيجه رسيده‌اند كه مي‌توانند پروپاگانداي ضدايراني و ضد فلسطيني خود را از اين تريبون با توجه به جمعيت بالا و تنوع شركت‌كنندگان به خوبي پيش ببرند. براساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام گرفته (در صورت عدم تغيير در دقيقه نود) نتانياهو صبح امروز (يكشنبه) در پنلي درباره خاورميانه سخنراني خواهد كرد. بي‌بي 24 ساعت قبل اعلام كرده بود كه قصد دارد در سخنراني خود جزيياتي را درباره پهباد ايراني كه اسراييل ادعا مي‌كند هفته گذشته هدف قرار داده ارايه كند. پس از نتانياهو، محمد جواد ظريف، سخنراني خواهد كرد و بسياري از ناظران مي‌گويند كه احتمالا تقابل غيرمستقيمي ميان ايران و اسراييل در روز يكشنبه وجود دارد.
هشدار مشاور ترامپ: با ايران كار نكنيد
ژنرال مك مستر، مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ با سخناني تند و تيز و رويكردي تهاجمي در مونيخ حاضر شد. ايران، كره شمالي، روسيه و سوريه كشورهايي بودند كه وي در سخنان خود به‌شدت به آنها تاخت. مك مستر با لحني هشدارگونه ادعا كرد كه جامعه جهاني بايد براي منزوي كردن كره شمالي و ايران گام‌هاي بيشتري بردارد. وي ادعاها درباره استفاده دولت سوريه از سلاح شيميايي را تكرار كرد و با استناد به همين ادعاها تاكيد كرد كه جهان بايد براي تداوم استفاده سوريه از تسليحات شيميايي كاري كند. مك مستر همچنين به دخالت‌هاي روسيه در انتخابات 2016 امريكا نيز اشاره كرد و آن را غيرقابل قبول خواند. همان‌گونه كه پيش‌بيني مي‌شد ايران، اصلي‌ترين بخش اتهام زني‌هاي عضو كابينه ترامپ را به خود اختصاص داد و وي از كشورهاي آلمان، كره جنوبي و ژاپن به دليل تجارت با ايران انتقاد كرد. وي ادعا كرد كه تجارت با ايران به منزله چك سفيد امضا دادن به تهران براي انجام فعاليت‌هاي مخرب و تروريستي در منطقه است! مك مستر در حالي اين سخنان را ايراد كرد كه دونالد ترامپ پيش از اين ادعا كرده بود در گفت‌وگو با رهبران كشورهاي اروپايي به آنها خاطرنشان كرده كه مي‌توانند با ايران رابطه تجاري خود را داشته باشند. با اين وجود مشاور امنيت ملي وي در سخنان روز شنبه خود در كنفرانس امنيتي مونيخ گفت كه زمان آن فرارسيده كه همه عليه ايران متحد شوند و هركاري كه مي‌توانند براي قطع رسيدن پول به تهران انجام دهند. با وجود آنكه مك مستر تلاش مي‌كرد سخنان خود را با شور و هيجان بيان كند اما تشويق حاضران چندان محكم نبود و او در حالي بر برخي كشورهاي اروپايي براي رابطه مستقل با ايران خرده گرفت كه متحدان اروپايي امريكا از يك سال پيش با شك و شبهه به مجموعه تحولات در كاخ سفيد به سكانداري ترامپ نگاه مي‌كنند.
در نشست امسال رهبران و مقام‌هاي كشورهاي متفاوت اروپايي خط نسبتا واحدي را دنبال كردند و بر ضرورت استقلال اروپا از امريكا تاكيد داشتند سخناني كه نشان‌دهنده بي‌اعتمادي رهبران قاره سبز به دونالد ترامپ است. تلاش براي تامين امنيت مستقل در حالي كه اروپا و امريكا با هم عضو ناتو هستند، نشان‌دهنده ميل اروپا براي جدا كردن پرونده‌هاي نظامي خود از واشنگتن است.
پيشنهاد جديد امريكا به اروپا درباره برجام
جان ساليوان، معاون وزير خارجه امريكا نيز يكي ديگر از چهره‌هاي كابينه ترامپ بود كه در يكي از نشست‌هاي كنفرانس امنيتي مونيخ، در خصوص نحوه ادامه حضور امريكا در ميان كشورهاي متعهد به برجام، سخن گفت. به گزارش خبرگزاري فارس، ساليوان در پاسخ به سوالي در خصوص نحوه كاهش نگراني متحدان اروپايي از احتمال خروج واشنگتن از برجام، ابتدا با استناد به سخنان «جيمز متيس» وزير دفاع كشورش، برجام را يك «توافق معيوب براي كنترل تسليحات» خواند و گفت: به متحدان اروپايي خود پيشنهاد داده‌ايم كه بحث موشك‌هاي بالستيك را تا پيش از 12 ماه مِه با ايران مطرح كنند تا به اين ترتيب بتوانيم علاوه بر حفظ برجام، نقايص كنترل تسليحاتي آن را هم حل كنيم. ما از اروپايي‌ها مي‌خواهيم كه پيش از 12 مِه، برنامه موشكي بالستيكي ايران را حل كنند تا ما هم بتوانيم به پرزيدنت ترامپ نشان دهيم كه تغييراتي در حال اجراست.
«سرگئي كيسلياك» معاون كميته امور خارجي شوراي فدراسيون روسيه نيز كه در همين پنل حضور داشت پاسخ اظهارات معاون وزير خارجه امريكا را داد. وي از امريكايي‌ها خواست شجاعت عمل به تعهدات برجامي خود را داشته باشند. سرگئي كيسلياك در بخش‌هايي از سخنانش گفت كه آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي، بر اساس گزارش بازرسان خود، تاكنون چندين بار پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد كرده است. اخيرا مي‌شنويم كه امريكايي‌ها از بازنگري حضور خود در توافق هسته‌اي سخن مي‌گويند و اگر چنين شود، اين اقدام، ضربه‌اي جدي به حيات نظام عدم اشاعه خواهد بود.
اين كار همچنين سيگنالي خيلي منفي به كره شمالي ارسال خواهد كرد چون الان همه از اين كشور مي‌خواهند كه مساله تسليحات هسته‌اي خود را با مذاكره حل كند. سرگئي كيسيلياك سپس به اصل وفاي به عهد به عنوان يكي از اصول اساسي حقوق بين‌الملل اشاره كرد و با كنايه به مقام امريكايي حاضر گفت: اگر با كسي توافق مي‌كنيد، بايد عقلانيت و شجاعت تعهد به آن را داشته باشيد.
باز هم صف‌كشي حاميان توافق
هرجا دونالد ترامپ تلاش براي تخريب برجام را آغاز مي‌كند، كشورهاي اروپايي در حمايت از آن صف مي‌كشند. از مجمع عمومي سازمان ملل تا شوراي امنيت، از نشست اقتصادي داووس تا اين روزها و كنفرانس امنيتي مونيخ. «زيگمار گابريل» وزير خارجه آلمان يكي از مقام‌هاي ارشد اروپايي بود كه در جريان سخنراني خود در اين كنفرانس امنيتي به حمايت از برجام پرداخت. وي با مخاطب قرار دادن رييس‌جمهور امريكا گفت: «توافق هسته‌اي ايران را از بين نبر. برلين تصميمي براي كنار گذاشتن برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) ندارد. البته وزير خارجه آلمان مانند برخي ديگر از همتاهاي خود در اروپا موضعي دوگانه در قبال ايران اتخاذ كرد و با طرح ادعاي رفتار هژمونيك ايران از ترامپ خواست تا ضمن همكاري با هم‌پيمانانش، نقش بي‌ثبات‌كننده ايران در منطقه را كمرنگ كند.
ينس استولتنبرگ، دبيركل ائتلاف ناتو نيز در نشستي در حاشيه «كنفرانس امنيتي مونيخ» خواستار تداوم اجراي توافق هسته‌اي ايران و گروه 1+5 (برجام) شد. وي گفت: ما بايد اطمينان حاصل كنيم توافقات منع اشاعه كاملا رعايت مي‌شوند. توافق هسته‌اي ايران جزو همين توافقات است. ما براي توافق هسته‌اي ايران اهميت زيادي قائل هستيم و مهم است كه اين توافق به طور كامل اجرا شود. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه نيز در سخنان خود در اين كنفرانس به دفاع از فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران پرداخت و گفت: تمام كشورهاي خاورميانه از مصر گرفته تا عربستان و كشورهاي حاشيه خليج فارس و حتي ايران منافع مشروعي در منطقه دارند. اينكه غرب را مقابل روسيه قرار دهيم يا غرب را مقابل ايران يا حتي تركيه قرار دهيم و به اختلاف ميان شيعيان و سني‌ها دامن بزنيم، رويكرد بسيار خطرناكي است.