چند روز پيش «طيبه سياوشي شاه‌عنايتي»، عضو فراكسيون زنان مجلس در حساب توييتري خود نوشت: «متاسفانه در مواردي برخي آقايان مبالغي پول از فدراسيون‌ها دريافت كردند و به همسران‌شان اجازه خروج از كشور دادند. اين در واقع سوءاستفاده از حقي است كه قانون براي مردان پيش‌بيني كرده است. طبيعتا در شرايط عادي خانواده مشكلي به وجود نمي‌آيد.» اين خبر كه براي اولين‌بار از يك مرجع رسمي اعلام مي‌شد، واكنش‌هاي فراواني را به دنبال داشت. پرداخت وجه براي گرفتن اجازه خروج از كشور، دو وجهه دارد. يك وجهه آن اين است كه اين كار غيرقانوني است و عملا فدراسيون‌ها به شكل قانوني نمي‌توانند براي گرفتن مجوز خروج از كشور زنان وجهي پرداخت كنند اما روي ديگر مساله اين است كه فدراسيون‌ها با اين كار جلوي ممنوعيت خروج از كشور برخي زنان را مي‌گيرند و به آنها كمك مي‌كنند تا گام‌هاي بدي را در مسير موفقيت بردارند. اما سوال اين است كه چرا بايد چنين ضعفي در قانون كشور وجود داشته باشد كه فدراسيون‌ها به جاي هزينه بودجه خود در بهبود وضعيت ورزشكاران و بالا بردن امكانات‌شان، هزينه‌اي براي خروج از كشور زناني پرداخت كنند كه حق‌شان پايمال شده است؟ آيا اگر اصلاحي ماده 18 قانون گذرنامه ايجاد شود و بالاخره بعد از سال‌ها تلاش زنان و مدافعان حقوق آنها، بالاخره اين حق انساني به آنها پرداخت شود، فدراسيون‌ها نمي‌توانند به جاي پرداختن به مسائل حاشيه‌اي و هزينه كردن براي گرفتن حق زنان به موضوعات اصلي‌شان بپردازند؟ شايد بعد از شنيدن اين خبر بهتر باشد به جاي اينكه انگشت اتهام‌مان را به سمت فدراسيون بگيريم و به دنبال اين باشيم كه آيا اين كار فدراسيون‌ها درست است يا غلط، به اين بپردازيم كه چرا بايد چنين ضعف قانوني در كشور وجود داشته باشد كه فدراسيون‌ها را وادار به انجام چنين كاري كند؟
در ادامه آن توييت، طيبه سياوشي نوشته بود: «به دنبال اين هستيم كه براي زنان نخبه علمي، ورزشي و فرهنگي امكاني فراهم كنيم كه اگر همسران‌شان اجازه خروج از كشور براي حضور در رويدادهاي علمي، فرهنگي و ورزشي را به آنها ندادند آنها بتوانند با اجازه دستگاه ذي‌ربط اعزام شوند.» نكته‌اي كه واكنش‌هاي فراواني را در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي درپي داشت. برخي معتقدند كه اين اصلاحيه تبعيضي درست مي‌كند و تبعيض ديگري را به جاي آن به وجود مي‌آورد؛ تبعيض ميان زنان نخبه و غير نخبه. در حالي كه برخي زنان و مردان جامعه تمام تلاش‌شان را براي برابري حق زنان و مردان در جامعه مي‌كنند، مطرح شدن اين موضوع كه زنان نخبه ديگر نيازي به اجازه همسران‌شان براي خروج از كشور ندارند، تبعيض جديدي را ميان زنان ايجاد مي‌كند. اما از طرف ديگر گروهي اين اصلاحيه را گامي رو به جلو مي‌دانند تا شايد بتواند گام اوليه‌اي باشد براي اينكه حق خروج از كشور به تمام زنان كشور داده شود. طيبه سياوشي در اولين دوره نمايندگي‌اش در مجلس شوراي اسلامي اما تمام تلاشش را براي انجام اين اصلاحيه انجام داده است. او معتقد است كه مردم به جاي حمايت از او، جلوي پايش سنگ مي‌اندازند و نااميدي را به او تزريق مي‌كنند. اين نماينده مجلس كه در كميسيون فرهنگي رياست كميته ورزش، جوانان و خانواده را برعهده دارد، مي‌گويد كه انجام اين اصلاحيه گامي به جلو است و اميدوار است اين اصلاحيه در اين دوره انجام شود. عضو فراكسيون زنان مجلس حاضر نيست درباره فدراسيون‌ها و درستي و غلطي كار آن حرفي بزند. او معتقد است كه داستان جدي‌تر از اين حرف‌هاست و نبايد با پرداختن به حاشيه از اصل مطلب دور شد.
شما در حساب توييتري خود نوشته بوديد كه برخي مرداني كه شوهر زنان ورزشكار هستند، براي دادن اجازه خروج به همسران‌شان از فدراسيون پول دريافت مي‌كنند. دقيقا چه اتفاقي در فدراسيون افتاده است؟
در فدراسيون اتفاقي نيفتاده است. اتفاق دقيقا در جامعه ما افتاده است كه طبق ماده 18 قانون گذرنامه، زناني كه مي‌خواهند از كشور خارج شوند بايد مجوز همسرشان را داشته باشند.
به نظر شما پرداخت چنين پولي قانوني است؟
شما راه‌حل به فدراسيون بدهيد. بگوييد اين راه‌حل قانوني نيست و اين راه‌حل جايگزين آن است. خيلي از دوستان به من اين موضوع را گفتند. من هم پاسخ دادم من اصلا نيامده‌ام كه از فدراسيون دفاع كنم. من مي‌خواهم بگويم كه ما چرا مي‌خواهيم براي اصلاح اين قانون اقدام كنيم و شما حتما اگر معترض به روش فدراسيون هستيد به آنها راه‌حل نشان دهيد.
نمي‌دانيد حدود مبلغي كه فدراسيون به اين افراد پرداخت كرده بود، چقدر است؟
خانم‌هاي نماينده هم خيلي اين سوال را از من پرسيدند و من جواب دادم كه اينها حواشي است. من نه مي‌خواهم در مورد مبلغ حرف بزنم و نه فدراسيون. اگر اين افراد راه‌حل ديگري داشتند، حتما آن را انتخاب مي‌كردند. خواهشا شما اين را در نظر داشته باشيد كه نوك حمله نبايد به سمت فدراسيون باشد.
نه؛ ما نمي‌گوييم فدراسيون مقصر محض است. ما ضعف قانوني در اين زمينه داريم. ولي اگر فدراسيون‌ها به جاي اين كار معضل اصلي را مطرح مي‌كردند، امروز چنين وضعيتي را شاهد نبوديم.
احسنت؛ من مي‌خواهم همين را بگويم كه بياييد تلاش كنيم تا فضا را مناسب كنيم براي اينكه بتوانيم اين ضعف قانوني را حل كنيم.
آيا اين كار را نمي‌توان به نوعي فساد ناميد؟ اين كار به ديگر مردان جامعه ياد نمي‌دهد كه آنها هم از وجود برخي قوانين سوءاستفاده كنند؟
راه‌حل نشان دهيد.
شما به عنوان نماينده مجلس چه راه‌حلي داريد؟
من به عنوان نماينده مجلس از مرداد امسال اصلاح ماده 18 قانون گذرنامه را انجام داده‌ام و به كميسيون امنيت ملي مجلس داده‌ام. طبق اصلاحي كه براي اين ماده قانون پيشنهاد كرده‌ايم، زماني كه مرد به همسرش اجازه خروج از كشور ندهد و بر اساس اولين قدم اصلاحيه اگر زن به عنوان يك ورزشكار، كسي كه مي‌خواهد در يك همايش فرهنگي يا علمي شركت كند، اين زنان مي‌توانند با مجوز دستگاه زيربط و در غير اين صورت با مجوز دادستاني طي هفتاد و دو ساعت مجوز خروج از كشور را كسب كنند. اين شرايط در زماني است كه يك خانواده دچار مشكل است. در شرايطي كه خانواده در شرايط عادي است معمولا آقايان اجازه مي‌دهند. همچنين اگر زن در شرايط ضمن عقدش ذكر كرده باشد كه اجازه خروج از كشور دارد، مشكلي براي خروج از كشور ندارد.
كي قرار است كه اين مساله براي زنان تمام شود؟ به هرحال ما در جامعه فقط زنان نخبه را نداريم.
آفرين، دقيقا مساله و درد من همين جا است. الان 40 سال است كه كسي اين قضيه يادش نيفتاده بود. بعد از توييت برخي به‌شدت به من معترض بودند. من گفتم احسنت مي‌گويم به اين توانايي زنان ايراني كه مي‌توانند با اين قدرت به نماينده‌شان اعتراض كنند كه چرا تبعيض قايل مي‌شوي اما 40 سال يادشان نبوده كه از يك نماينده بخواهند از اين حق‌شان دفاع كنند و اصلاحات انجام دهند. حالا زماني كه من اولين قدم را در جهت اصلاح برداشتم به اين شدت به من معترض مي‌شوند كه من هم عقب‌نشيني كنم و بگويم اصلا براي شما. بياييد خودتان اصلاحات را انجام دهيد.
عقب‌نشيني كه كار درستي نيست.
ببينيد تمام كساني كه با من تماس گرفتند فقط از موضع حمله به پيگيري كه انجام دادم، بوده است كه شما چرا بين زنان تبعيض قائل مي‌شويد؟ چرا فدراسيون چنين كاري مي‌كند؟ خب راه‌حل بدهيد؛ شما راه‌حل بهتري سراغ داريد؟ ارايه كنيد. من كه نيامده‌ام بگويم فدراسيون خوب است يا بد؟ گفته‌ام كه چون اين مشكل قانوني براي زنان جامعه اين كشور وجود دارد، من شروع به اصلاح كرده‌ام. اين هم يك نمونه و يك مثال كوچك از اتفاقي است كه براي زنان مي‌افتد. در فيلم «عرق سرد» اين اتفاق به خوبي نشان داده مي‌شود. من از آنجايي كه وظيفه‌ام است، تمام فيلم‌هاي مربوط به زنان را به دقت مي‌بينم. اين فيلم به خوبي اين مشكل زنان را نشان داد. از دوستاني كه «عرق سرد» را ساختند، بپرسيد كه چرا نمايندگان مجلس را براي اكران فيلم‌تان دعوت نكرديد. خودش خيلي كمك مي‌كند. مساله اين است كه 40 سال در مورد اين موضوع بحث و صحبتي نشده است. الان هم كه يك نفر آمده اين بحث را مطرح مي‌كند، با چنين برخوردهايي مواجه مي‌شود. درست بعد از اتفاقي كه ارديبهشت ماه براي خانم «زهرا نعمتي» افتاد، از بخش‌هاي مختلف آمدند و نشست كارشناسي برگزار كرديم و انصافا وزارت ورزش هم بسيار كمك كرد. اصلاحيه را نوشتيم و اصلاحيه را به كميسيون امنيت ملي تحويل داديم. آخرين باري كه من از آقاي نانواكناري كه مسوول كارگروه اصلاحيه ماده 18 بودند پرسيدم، جواب دادند كه من كارم را انجام داده‌ام و آماده است كه بعد از بودجه در كميسيون امنيت ملي مطرح شود تا ببينيم آنها چه تصميمي مي‌گيرند. چون كميسيون امنيت ملي، كميسيون اصلي تصميم‌گيري درباره اين موضوع است.
به نظر شما اين مي‌تواند گامي به جلو براي زنان ما باشد تا بالاخره بعد از اين همه سال بتوانند به حق‌شان برسند؟
من هيچ‌وقت اين را نگفته‌ام. گفته‌ام كه ما تلاش كرديم تا اصلاحيه‌اي بزنيم.
يعني فكر نمي‌كنيد اين اصلاحيه مي‌تواند كمك كند كه شايد...
اميدوارم. اميدوارم. اگر در صحن علني مجلس به تصويب برسد اميدوارم بتواند يكي از مشكلاتي را كه زنان در اين مورد دارند حل و فصل كند. الان زنان در جامعه ما با توجه به اينكه نظام اين مجوز را داد و صحنه را باز كرد كه 63 درصد زن فارغ‌التحصيل از دانشگاه‌ها داشته باشيم و زناني در كشور داريم كه در صحنه‌هاي مختلف كشور اعم از سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي دارند تلاش مي‌كنند، در عرصه‌هاي داخلي و بين‌المللي فعال هستند. اين زنان فقط در عرصه ملي تلاش نمي‌كنند. نظام روي اين افراد سرمايه‌گذاري كرده است و اين زنان در خارج از كشور در همايش‌هاي مختلف شركت مي‌كنند و در واقع حضور اين زنان در عرصه‌هاي بين‌المللي براي نظام هم يك افتخار است. ديگر لازم نيست كه بحث‌هاي حقوق بشري را مطرح كنند؛ همين قدر كه زنان از كشور خارج شوند و در صحنه‌هاي مختلف، مخصوصا صحنه‌هاي ورزشي كه عرصه بسيار بسيار مهم قرن بيست و يكم است، شركت كنند يك فرصت طلايي براي نظام جمهوري اسلامي است. اين يك قدم بزرگ است اما اينكه بگوييد براي همه زنان بايد اين كار انجام شود، ممكن است اين اصلاحات گامي براي بهبود وضعيت ساير زنان باشد. اما شايد بتوان گفت كه اين تنها يك قدم اول است.
يعني مي‌توان اميدوار بود كه گام بعدي اين باشد كه تمام زنان ما بالاخره بتوانند به اين حق‌شان برسند؟
من دارم تلاش مي‌كنم كه بتوانم اين را در صحن علني مجلس به تصويب برسانم. بياييد روي اين اميدوار باشيم كه در صحن علني مجلس در اين دوره مجلس دهم به تصويب برسد. در اين دوره نهايت آرزوي من اين است. ان‌شاءالله زناني كه در دوره‌هاي بعد به مجلس مي‌آيند، بتوانند قدم‌هاي بيشتري بردارند.