معادله پيچيده صلح

تا چند ماه گذشته و پيش از اعلام رسمي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده مبني بر به رسميت شناختن بيت‌المقدس به عنوان پايتخت رژيم اسراييل، شخص محمود عباس و رييس تشكيلات خودگردان فلسطين، اميدواري زيادي داشت كه بتواند با همراهي دولت جديد امريكا، مذاكرات صلح را به سرانجام برساند. هرچند هيچ نشانه‌اي براي اميدواري وجود نداشت اما دولتمردان فلسطيني رويكردي متفاوت را نسبت به امروز خود در پيش گرفته بودند. اما حالا با گذشت دوماه از تصميم رسمي ايالات متحده در خصوص بيت‌المقدس، محمود عباس رويكردي جديد نسبت به امريكا در پيش گرفته است. او كه روز سه شنبه به وقت نيويورك در شوراي امنيت سازمان ملل حاضر شده بود رسما ايالات متحده را به عنوان يك ميانجي در موضوع صلح رد كرد و خواستار برگزاري يك كنفرانس بين‌المللي صلح در اواسط سال 2018 شد كه هدف اصلي آن عضويت كامل دولت فلسطيني در سازمان ملل و تهيه يك زمانبندي مشخص براي راه‌حل دو كشوري شد.

عباس در شوراي امنيت سازمان ملل، اقدام ترامپ را خطرناك خواند و گفت: اقدام رييس‌جمهور امريكا اعتبار اين كشور را به عنوان يك واسطه صلح خاورميانه از بين برد. امروز حل منازعات منطقه‌اي و بين‌المللي بدون مشاركت ساير شركاي بين‌المللي غيرممكن شده است. او همچنين به صورت رسمي در اين جلسه برنامه صلح فلسطيني‌ها را به شوراي امنيت ارايه كرد. عباس خواستار آن شد كه دولت فلسطيني بر اساس مرزهاي 1967 به رسميت شناخته شود. طبق طرح عباس، كنفرانس صلح بايد شامل اسراييلي‌ها، فلسطيني‌ها، پنج عضو دايمي شوراي امنيت و دولت‌هاي كليدي منطقه‌اي و بين‌المللي باشد. وي خاطرنشان كرد كه 74كشور در يك همايش صلح‌آميز در پاريس در ژانويه 2017 حضور داشتند.

فلسطيني‌ها خواهان ايجاد يك دولت در كرانه باختري، نوار غزه و شرق بيت‌المقدس هستند و طبق توافق‌هاي بين‌المللي و قطعنامه‌هاي شوراي امنيت نيز رژيم اسراييل بايد به مرزهاي پيش از جنگ 1967 بازگردد. اما مذاكرات صلح پس از انتخاب بنيامين نتانياهو به عنوان نخست‌وزير رژيم اسراييل در سال 2009 عملا در محاق قرار گرفت و شكاف‌ها براي رسيدن به صلح بيش از هرزمان ديگري عميق شد. حتي در دوره‌اي كه دولت باراك اوباما با جديت براي به نتيجه رساندن مذاكرات فعاليت مي‌كرد نيز نتوانست اين شكاف‌ها را پر كند. اكنون با وجود تمام قطعنامه‌هاي بين‌المللي، رژيم اسراييل كماكان به شهرك‌سازي‌هاي خود ادامه مي‌دهند و هيچگونه پايبندي به قوانين بين‌المللي ندارد. آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل نيز كه در نشست شوراي امنيت حضور داشت عنوان كرد كه هيچ طرح جايگزيني براي راه‌حل دو كشوري وجود ندارد.

عباس درحالي به شوراي امنيت سازمان ملل قدم گذاشت كه با هيچ يك از مقام‌هاي امريكايي و اسراييلي روبرو نشد و پس از سخنراني خود نيز نشست را ترك كرد تا از هرگونه برخورد اجتناب شود. با اين وجود با وجود تمام اتهاماتي كه اسراييلي‌ها با آن مواجه هستند، دني دنون، نماينده رژيم اسراييل در شوراي امنيت، عباس را متهم به فرار كرد و گفت كه او از هرگونه مذاكره صلح امتناع مي‌كند. نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل نيز پس از سخنان عباس در شوراي امنيت گفت: ايالات متحده تصميم خود را در 6دسامبر گرفت تصميمي كه تغيير نخواهد كرد. وي افزود كه رهبري فلسطين دو راه بيشتر ندارد: در خواست‌هاي مطلق، لفاظي‌هاي نفرت‌انگيز و تحريك خشونت يا اينكه مذاكره و سازش را برگزيند. لازم به ذكر است جرد كوشنر و جيسون گرينبالت كه هدايت اصلي توافق قرن را برعهده دارند نيز در اين نشست حضور داشتند. آنها هرچند با عباس ديدار نكردند اما پيش از نشست با اعضاي شوراي امنيت پشت درهاي بسته ديدار كردند.

سفير گينه در سازمان ملل متحد در گفت‌وگو با آسوشيتدپرس گفت: حضور آنها در شوراي امنيت بسيار مهم و نشانه خوبي براي شورا بود. اما وي تاكيد كرد آنها هيچ جزيياتي از پيشنهاد امريكا براي صلح فلسطين و اسراييل دريافت نكردند. سفير فرانسه نيز گفت كه دولت او با توجه به پيشنهاد عباس خواستار برگزاري كنفرانس بين‌المللي است اما مشاركت ايالات متحده در روند صلح اسراييل و فلسطين ضروري است.