«تاپي» به جاي «صلح» پاكستان را به هند متصل مي‌كند
انتقال گاز تركمستان به جنوب آسيا از طريق افغانستان
گروه جهان| 27 سال بعد از مطرح شدن پيشنهاد صادرات گاز طبيعي به هندوستان از طريق خاك پاكستان، عاقبت اين پروژه عملا كلنگ خورد، هرچند به جاي ايران و خط لوله صلح، تركمنستان و خط لوله تاپي قرار است اين وظيفه را بر عهده بگيرند. تركمنستان، افغانستان، پاكستان و هند، چهار كشوري هستند كه حرف اول اسم آنها بر روي پروژه خط لوله تاپي قرار گرفته است. پروژه‌اي كه قرار است گاز طبيعي توليد شده در ميدان گازي گالكينيش در استان لب‌آب تركمنستان را به شهر فاضلكا در ايالت پنجاب هند انتقال دهد. پيش‌بيني مي‌شود پروژه بلندپروازانه تاپي يك خط لوله 1800 كيلومتري است كه دومين ميدان گازي بزرگ جهان را از طريق خاك پاكستان و افغانستان به يكي از بزرگ‌ترين بازارهاي مصرف انرژي متصل مي‌كند. روز جمعه سران سه كشور افغانستان، پاكستان و تركمنستان در كنار وزير مشاور دولت هندوستان در امورخارجه، در شهر هرات جمع شدند تا كلنگ آغاز ساخت خط لوله در خاك افغانستان را به زمين بزنند. اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان در اين مراسم ميزبان قربان‌قلي بردي‌محمدف، رييس‌جمهور تركمنستان، شاهد خاقان عباسي، نخست‌وزير پاكستان و ام‌جي اكبر، وزير مشاور دولت هندوستان در امورخارجه براي افتتاح اين پروژه بود.
پروژه انتقال گاز طبيعي به هند از طريق خاك پاكستان، از طرف ايران و تركمنستان، سال 1995 مطرح شد و هر چند خط لوله پيشنهادي ايران، بدون پيشرفت روي زمين ماند، اما پروژه خط لوله انتقال گاز تركمنستان از طريق افغانستان و پاكستان به هند، با پشتيباني ايالات متحده امريكا و عربستان سعودي، از سال 2015 رسما در خاك تركمنستان كلنگ خورد و اكنون با آغاز به كار ساخت خط لوله در خاك افغانستان وارد فاز جدي‌تري شده است. در برابر پروژه انتقال گاز طبيعي ايران به هند از طريق پاكستان به دليل بي‌ميلي پاكستان به مشاركت مالي در پروژه كاملا تعطيل شده است، با اين حال هندوستان علاقه‌مند است كه از طريق يك پروژه جديد خط لوله دريايي در آينده گاز طبيعي از ايران دريافت كند. ولي به دليل مشكلات امنيتي در افغانستان و اختلافات ميان هند و پاكستان، تاكنون بدون هيچ پيشرفتي در اجراي آن روي زمين مانده‌بود و طي دو سال گذشته فقط بخشي از خط لوله كه در خاك تركمنستان قرار داشت در حال اجرا بود. بنا به اين گزارش قرار است با اضافه شدن اين خط لوله به صادرات گاز طبيعي تركمنستان به عنوان دارنده چهارمين ذخاير بزرگ گاز طبيعي در جهان، اين كشور در كنار چين كه سالانه 33 ميليارد متر مكعب گاز از اين كشور وارد مي‌كند، بازار جديدي با حجم 35 ميليارد متر مكعب در پاكستان و هندوستان پيدا خواهد كرد. در اين ميان سالانه 5 ميليارد متر مكعب گاز طبيعي و 110 ميليون دلار هزينه ترانزيت سالانه به كابل به عنوان ميزبان بخش عظيمي از اين خط لوله خواهد رسيد. نزديك به 600 كيلومتر از 800 كيلومتر مسير اين خط لوله در خاك افغانستان در مسير بزرگراه هرات- قندهار ساخته خواهد شد و از قندهار به كويته در خاك پاكستان خواهد رسيد. بخش عمده مناطق اطراف نقشه پيش‌بيني شده براي اين خط لوله در مناطق تحت كنترل يا تحت نفوذ طالبان قرار دارد.
به گزارش رويترز، تاكنون يكي از اصلي‌ترين موانع اجراي اين پروژه، امنيت افغانستان عنوان مي‌شد، اما گروه طالبان، به عنوان بزرگ‌ترين گروه مخالف مسلح در افغانستان بارها دولت كابل را به دليل عدم اجراي اين پروژه مورد انتقاد قرار داده است و بعد از كلنگ‌زني خط لوله در هرات، روز جمعه با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد براي ساخت اين خط لوله همكاري خواهد كرد و آن را عنصر مهمي در بهبود وضعيت زيرساخت‌هاي اقتصادي افغانستان به شمار مي‌آورد.
به گزارش اوراسيانت، بخشي از سرمايه‌گذاري براي اجراي اين خط لوله توسط عربستان سعودي و با پشتيباني امريكا انجام شده است. مقصد بابايف، معاون نخست‌وزير تركمنستان گفته است كه بنياد توسعه سعودي، مبالغي را براي كمك و سرمايه‌گذاري در اين پروژه هزينه كرده است. قربان‌قلي بردي‌محمدف در اين مراسم تاكيد كرد كه بخشي از اين پروژه كه در خاك تركمنستان قرار دارد، مطابق برنامه‌ها در حال پيشرفت است. بر اساس پيش‌بيني‌ها قرار است ساخت اين خط لوله تا سال 2020 به پايان برسد و با عبور از كويته در خاك پاكستان، به فاضلكا در هندوستان برسد. شاهد خاقان عباسي، نخست‌وزير پاكستان در مراسم كلنگ‌زني اين خط لوله در هرات تاكيد كرد: «اين خط لوله مي‌تواند از يك خط انتقال گاز طبيعي به يك دالان انتقال انرژي بدل شود. » اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان هم تاكيد كرد: «اين پروژه نه فقط يك پروژه انتقال گاز، بلكه دالاني براي اتصال منطقه است، اين خط لوله فقط اقتصادي نيست، بلكه پروژه‌اي سياسي هم محسوب مي‌شود.»
همزمان با كلنگ‌زني پروژه خط لوله تاپي در خاك افغانستان، تعدادي از پروژه‌هاي ديگر همكاري ميان تركمنستان و افغانستان هم شروع به كار كرد. از جمله اين پروژه‌ها يك خط انتقال برق 500 كيلوواتي بود كه از تركمنستان به پاكستان مي‌رسد و يك خط فيبرنوري انتقال اطلاعات كه قرار است در كنار خط لوله تاپي در مسير بزرگراه هرات- قندهار ايجاد شود. همچنين خط آهن تركمنستان به افغانستان هم با افتتاح خط 13 كيلومتري سرحدآباد به تورغوندي افتتاح شد. اولين قطار اين خط با 5 واگن مسافري و 50 واگن باري حامل محصولات نفتي، غذا و كالاهاي صنعتي از تركمنستان وارد افغانستان شد. اين دومين خط مرزي ميان تركمنستان و افغانستان است كه دو كشور را به يكديگر متصل مي‌كند.