نيازمند توليد اطلاعات متمايز هستيم

دنياي رسانه امروز با شرايط جديدي مواجه است كه هيچ‌وقت مشابه آن را در تاريخ نداشته‌ايم. تغييرات رسانه‌اي اصولا به مقدار محدودي بود؛ به طور مثال در دوره‌اي چاپ روزنامه‌ها تغيير كرد و تيراژشان بالا رفت، گستره چاپ فراگير شد و در برخي نقاط كشور چاپخانه ايجاد شد و امكان نقل و انتقال اطلاعات فراهم شد. همه اين امكانات هميشه در دسترس صاحبان رسانه بود اما امروز هركسي از مردم كه تلفن همراه دارد، در حقيقت شريك رسانه است. بنابراين امروزه همكاران رسانه‌اي ما چند ميليارد نفر از سراسر دنيا هستند. امروز با وجود گوشي‌هاي هوشمند و دسترسي به اينترنت در اكثر نقاط جهان، هر شهروند يك خبرنگار است. مي‌تواند فيلم و عكس بگيرد و اتفاقاتي كه شايد از چشم خيلي از خبرنگاران دور مي‌ماند را مخابره كند. بايد ديد كه آيا در دنياي جديد رسانه بايد همان مدل قبلي‌اش را دنبال كند؟ طبيعتا بهترين كاري كه رسانه مي‌تواند انجام دهد، انجام كارهايي است كه مردم عادي با موبايل‌شان نمي‌كنند. يعني نيازهاي جديدي به وجود بياورد و در اختيار مردم قرار دهد. كشورهاي ديگر دقيقا همين كار را انجام داده‌اند اما در ايران روزنامه‌ها به نوعي منتشر‌كننده بخشي از اطلاعاتي هستند كه در شبكه‌هاي اجتماعي وجود دارد. روزنامه‌هاي كشور ما امروزه با مشكلاتي دست و پنجه نرم مي‌كنند كه باعث يكنواختي آنها مي‌شود و مخاطب براي خواندن آنها رغبتي ندارد. مثلا يك؛ دسته‌بندي اطلاعات كمتر در روزنامه‌هاي ما صورت مي‌گيرد. دو؛ كمتر كار تحليلي انجام مي‌شود و وقتي به روزنامه مراجعه مي‌شود كمتر حلقه‌هاي پنهان، پيدا مي‌شود. يكي از كارهايي كه رسانه مي‌توانست با انجام آن جاي خود را پيدا كند، ارايه اطلاعاتي بود كه مردم نمي‌توانند به دست بياورند. روزنامه‌هاي ما نبايد مطلبي كه در فضاي مجازي منتشر شده را با كمي تغيير دوباره منتشر كنند. در واقع روزنامه‌هاي ما به نوعي نيازمند متمايز كردن توليد اطلاعات، ايجاد تنوع و تفاوت هستند. روزنامه‌ها بايد بتوانند متمايز و متفاوت باشند تا خواننده بر اساس نيازي كه دارد براي خريد آن اقدام كند. بايد كمي جلوتر برويم و آينده را ببينيم و از خودمان بپرسيم كه اگر روزي هيچ‌كس روزنامه نخواند، چه اتفاقي مي‌افتد؟ طبيعتا مردم بايد با نخواندن روزنامه و نبودن آن چيزي را از دست بدهد ديگر. آيا الان بدون روزنامه مردم چيز خاصي از دست مي‌دهند؟ نياز به روزنامه كجاي زندگي مردم احساس مي‌شود؟ مردم هرجا كه نياز داشته باشند، بلاشك هزينه مي‌كنند. كجا هزينه نمي‌كنند؟ جايي كه احساس كنند بود و نبود آن فرقي نمي‌كند. در كشورهاي ديگر اين اتفاق افتاده است؛ 1- بخشي از آنها تخصصي شده‌اند. در حالي كه ما در كشورمان كمتر رسانه تخصصي داريم. 2- تكراركننده بديهيات نيستند. 3- محصول متنوع ارايه كرده‌اند كه باعث شده مراجعه به رسانه بيشتر شود. مساله مهم در كشورهاي ديگر اين است كه روزنامه‌هاي‌شان به شكل زنجيره عمل مي‌كنند؛ يعني يك روزنامه، هم تلويزيون دارد، هم راديو و وب‌سايت دارد و به صورت چند منظوره كارشان را انجام مي‌دهند. رسانه‌هاي ما حلقه‌هاي منفصل از هم هستند، متصل به هم نيستند و به جاي اينكه در محتوا رقابت كنند، بيشتر با همديگر رقابت جناحي دارند. الان بزرگ‌ترين و اولين مشكل رسانه‌هاي ما اين است كه تريبون جريانات سياسي هستند و خودشان موضوعيتي ندارند. من عدد دقيق تيراژ روزنامه‌ها را در كشورهاي ديگر مانند پاكستان نمي‌دانم اما تا جايي كه مي‌دانم تيراژهاي آنها بالاي يك ميليون نسخه است. در اين كشورها رسانه‌هاي محلي خيلي ميدان‌دار هستند. در هر ايالتي مي‌توان رونق مطبوعات را ديد.

حتي رسانه‌هاي سراسري هم نسخه محلي دارند. به طور مثال اگر روزنامه «جنگ» منتشر مي‌شود، نسخه‌ اسلام‌آباد با كراچي فرق مي‌كند. دو، سه صفحه آن يكسان است اما بقيه صفحه‌هاي‌شان متفاوت است و براي هر منطقه، صفحات مخصوص آن چاپ و منتشر مي‌شود كه اين كار در حقيقت آن را لوكاليزه (محلي) مي‌كند. در اين شرايط به اين شكل نيست كه يك نسخه را در همه شهرها توزيع كنند و طبيعتا با پاسخ به نيازهاي ملي و محلي مردم، به تمام نيازهاي‌شان پاسخ مي‌دهد. به همين دليل هم مردم براي خريد آن ميل و رغبت پيدا مي‌كنند.

مديرعامل سابق خبرگزاري جمهوري اسلامي