دونالد ترامپ از ولاديمير پوتين براي حضور در كاخ سفيد دعوت كرد
علاقه دو رهبر، تنفر دو كشور
ميثم سليماني
در ميان اوج گرفتن بحران روابط غرب با روسيه، روز دوشنبه خبري منتشر شد كه بسياري را شگفت زده كرد. دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري ايالات متحده و ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در حالي با يكديگر به صورت تلفني صحبت كردند كه در ميان اين گفت‌وگو ترامپ از پوتين براي سفر به ايالات متحده و حضور در كاخ سفيد دعوت به عمل آورده است. گفته مي‌شود اين تماس تلفني در روز بيستم ماه گذشته ميلادي صورت گرفته است و طرفين در خصوص برگزاري جلساتي در آينده نه چندان دور به توافق رسيدند كه يكي از محل‌هاي پيشنهادي براي اين نشست دوجانبه، كاخ سفيد بوده است. اين خبر را راج شاه، معاون سخنگوي كاخ سفيد طي بيانيه‌اي رسمي اطلاع داد. اين بيانيه در حالي عنوان شد كه يوري يوشكوف، مشاور ارشد سياست خارجي نهاد رياست‌جمهوري روسيه رسما اعلام كرد كه پيشنهاد برگزاري اولين نشست در واشنگتن مطرح شده است. وي افزود: اگر همه‌چيز خوب پيش برود اين نشست برگزار مي‌شود، من اميدوارم كه امريكايي‌ها پيشنهاد خود براي برگزاري اين نشست را پس نگيرند. وي افزود: در تماس تلفني اخير ترامپ پيشنهاد كرد كه طرفين براي اولين‌بار در كاخ سفيد نشست مشترك داشته باشند. با اين حال ديميتري پسكوف، سخنگوي پوتين پس از انتشار اين مطلب در پاسخ به سوال مكتوب خبرنگار سي‌ان‌ان مبني بر تاييد اين موضوع گفت: نه، هنوز هيچ چيز مشخصي وجود ندارد زيرا تماس درباره اين موضوع هنوز آغاز نشده است. گفتني است، صحبت از حضور ولاديمير پوتين در واشنگتن در دوره‌اي مطرح مي‌شود كه در طول يك ماه گذشته روابط مسكو با غرب به تيره‌ترين حالت ممكن خود رسيده است به نحوي كه سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه به تازگي اعلام كرد كه روابط روسيه با كشورهاي غربي حتي بدتر از دوره جنگ سرد شده است. به تازگي نيز امريكا در راستاي همراهي با انگليس در خصوص مسموم كردن جاسوس سابق روسيه در بريتانيا تعدادي از ديپلمات‌هاي روسي را از امريكا اخراج كرد.
با اين حال به نوشته روزنامه نيويورك‌تايمز روسيه در تلاش است كه با برگزاري يك نشست ميان ترامپ و پوتين در كاخ سفيد روابط ديپلماتيك خود را با غرب از سر بگيرد چرا كه برخي معتقدند واكنش‌هاي بين‌المللي به مسموم شدن جاسوس روس، مسكو را با غرب وارد يك چالش جدي كرد و روابط روسيه با كشورهاي غربي به پايين‌ترين سطح خود از زمان فروپاشي شوروي رسيد. حالا از ديدگاه روسيه دعوت ترامپ از پوتين ايده‌اي نسبتا مثبت است كه مي‌تواند براي احياي روابط روسيه و غرب موثر باشد. اما نكته اصلي اين است كه تماس تلفني ميان پوتين و ترامپ پيش از تصميم براي اخراج ده‌ها ديپلمات روس بوده است و مشخص نيست اين تصميم چه تاثيري مي‌تواند بر احتمال سفر ولاديمير پوتين به واشنگتن داشته باشد مشخص نيست كه اين جلسه هنوز قابل اجراست يا خير چرا كه اگرچه صحبت‌هاي اوليه در تماس تلفني ميان دو رييس‌جمهور براي اين ديدار گرفته شده است اما كماكان صحبت‌ها براي عملي شدن چنين تصميمي بسيار ضد و نقيض است. پسكوف، سخنگوي پوتين تا حد زيادي موضوع را رد مي‌كند و سارا سندرز، سخنگوي كاخ سفيد نيز اگرچه خبر را تاييد مي‌كند اما تاكيد مي‌كند كه در حال حاضر هيچ برنامه‌اي براي اين موضوع طراحي نشده است. با اين حال تحليلگران معتقدند ايده ارتباط شخصي بين دو رييس‌جمهور از يك‌طرف و اخراج 60 ديپلمات روس از امريكا نشان از رابطه پيچيده مسكو- واشنگتن دارد چرا كه دونالد ترامپ با پوتين رابطه دوستانه‌اي دارد اما از طرفي ديگر روابط ديپلماتيك ميان دو كشور تنه به تنه دوره جنگ سرد مي‌زند. به نوشته نيويورك‌تايمز به نظر مي‌رسد ايده ديدار ميان دو رييس‌جمهور در كاخ سفيد طي شرايطي اتخاذ شده است كه تيم جديد سياست خارجي امريكا كماكان سر كار نيامده است زيرا مايك پمپئو به عنوان نامزد تصدي وزارت خارجه و جان بولتون مشاور امنيت ملي جديد امريكا هردو تفكراتي ستيزه جويانه نسبت به روسيه دارند. آنگلا استنت يكي از ماموران اطلاعاتي سابق امريكا در روسيه كه اكنون مدير مركز مطالعات اوراسيا است به نيويورك‌تايمز مي‌گويد: من فكر مي‌كنم كه روس‌ها در حال حاضر به دنبال تعيين جلسه پيش از آن هستند كه بولتون و پمپئو شغل‌هاي جديد خود را در اختيار بگيرند.
سارا مندلسون از ديپلمات‌هاي سابق وزارت خارجه دوره باراك اوباما نيز مي‌گويد: استراتژي روس‌ها اين است در دوره‌اي كه ترامپ از مشاورانش جداست اين اقدام را پيش ببرد. به مانند دوره‌اي كه ترامپ هنگامي با پوتين مواجه شد كه فشارهاي ناشي از دخالت روسيه در انتخابات بسيار زياد بود و پوتين در مذاكرات هرگونه دخالت را تكذيب كرد و ترامپ نيز آن را پذيرفت.
ديگر تحليلگران معتقدند بحث در مورد يك جلسه احتمالي ميان ترامپ و پوتين ممكن است براي مصرف داخلي در روسيه باشد كه بعد از اختلافات با غرب به وجود آمد كه روابط بين‌المللي روسيه را به‌شدت تحت تاثير قرار داد و حالا با انتشار اين خبر افكار عمومي روسيه تا حد زيادي موضوع اختلافات با غرب را فراموش مي‌كنند. اما جان بريس بايرل، سفير سابق امريكا در روسيه مي‌گويد: مردم درك مي‌كنند كه چه اتفاقي افتاده است و اين خيلي بد نيست و كماكان مردم با احترام از پوتين استقبال مي‌كنند.
لازم به ذكر است كه اگر پوتين به واشنگتن سفر كند يك اتفاق قابل توجه خواهد بود. پوتين از سال 2005 هنگامي كه بوش پسر از وي در كاخ سفيد ميزباني كرد ديگر به واشنگتن سفر نكرد و تنها در جلسات سازمان ملل به امريكا سفر كرد. اوباما در طول 8سال حضور خود در كاخ سفيد پوتين را به واشنگتن دعوت نكرد و روسيه در سال 2012 دعوت براي حضور در نشست سران گروه 8 در كمپ ديويد را رد كرد. دو رهبر در نيويورك در سال 2015 و در حاشيه جلسه سازمان ملل متحد ديدار كردند. با اين حال ترامپ در طول يك سال گذشته دوبار در آلمان و ويتنام در حاشيه نشست‌هاي بين‌المللي با پوتين ملاقات كرد و در حال حاضر برنامه جدي براي ديدار ميان دو طرف وجود ندارد و تنها انتظار مي‌رود رهبر دو كشور به صورت همزمان تنها در اجلاس گروه 20 كه امسال در آرژانتين برگزار مي‌شود، حضور پيدا كنند. در ديدارهاي اخير اين موضوع غيرقابل انكار است كه دونالد ترامپ علاقه بسيار زيادي براي ديدارهاي متعدد با پوتين نشان داده است و حالا علاقه براي حضور پوتين در كاخ سفيد قطعا از سوي دونالد ترامپ وجود دارد اما بايد ديد مشاوران و نزديكان ترامپ اجازه برنامه‌ريزي براي چنين سفري را خواهند داد يا خير.