مدرسه جاي دروغگويي نيست

چند روز پيش، سه شنبه 14 فروردين، كلاس‌ها نيمه نصفه بودند. يعني از كلاس‌هاي 35 نفره مدرسه، حدود 12 تا 20 دانش‌آموز نبودند. در يكي از كلاس‌ها، از يكي از بچه‌ها پرسيدم تعطيلات عيد نوروز به مسافرت رفتيد؟ گفت: «آره آقا رفتيم شيراز، روز اول سال، روز تشييع جنازه عمويم بود. 40 سالش بود و راننده يك شركت. يك روز مانده به عيد، به هنگام رانندگي خوابش برد و ماشين را چپ كرد. دو تا بچه 3 و 5‌‌ساله هم دارد.» اينها را گفت و شروع كرد زار زار گريستن. شوكه شدم و پشيمان از اينكه چرا از او درباره تعطيلات عيد پرسيدم. بلند شد رفت بيرون و 5 دقيقه بعد برگشت به كلاس.

اين «خاطره» تازه را گفتم تا كمي از آموزشگري بگويم. آموزشگري يعني همين. يعني پيشه‌اي پر از لحظه‌هاي تلخ و شيرين با بچه‌ها. شريك شادي و اندوه بچه‌ها و در فراز و نشيب زندگي در كنارشان بودن و به و از آنها آموختن. آموزگار تكنسين آموزش نيست و نبايد باشد؛ آموزگار دوست و همراه و راهنماي دانش‌آموز است. اما راستش اين است كه آنچه در سه، چهار دهه گذشته بر آموزش و پرورش ما رفته و مي‌رود پيوند زنده ميان آموزگاران و دانش‌آموزان را سست كرده و كلاس‌ها را از روح انساني كه بايد بر آنها چيره باشد دور ساخته است. منِ آموزگار رياضي، دل نگراني اصلي كاري‌ام شده است به پايان بردن كتاب درسي و راضي نگه داشتن خانواده‌ها با نمره‌هاي بالا و حل شماري پرسش‌هاي سخت بيرون از كتاب و گفتن نكته‌هاي تستي و كنكوري و اين يعني دور شدن از معنا و مفهوم راستين پرورش و شگفت اين است كه خود فرادستان آموزش و پرورش هم اين را مي‌دانند و هر از چندي از سپهر كمي گرا و نمره محور آموزش ما انتقاد مي‌كنند اما باز در پايان سال، شمار چشمگيري از مديران مدرسه‌ها، خيلي روشن و بي‌تعارف از آموزگاران مي‌خواهند كه به بچه‌ها نمره بدهيد و هر طور شده آنها را قبول كنيد. و وقتي از آنها مي‌پرسيم كه چرا بايد به دانش‌آموز و خانواده و جامعه دروغ بگوييم مي‌گويند از ما اينچنين مي‌خواهند و كار مديريتي ما را با همين شاخص‌هاي كمي است كه مي‌سنجند پس ما هم از شما همين را مي‌خواهيم.

و اين البته بخش كوچكي از داستان آموزش ما است و بسي نكته‌هاي ديگر هست كه در اين مجال نگنجد. چند روز پيش با خودم مي‌انديشيدم كه به عنوان يك آموزگار دوست دارم از زبان وزير آموزش و پرورش در هفته معلم- 12 تا 19 ارديبهشت- چه بشنوم كه ياد همين آموزش راست گويي افتادم. كاش وزير بگويد مدرسه جاي اعداد و ارقام دروغ و از آن بالاتر، دروغ گويي نيست و هيچ مديري حق ندارد از آموزگاران بخواهد نمره الكي به دانش‌آموزان بدهند و به ويژه آموزگاران مي‌توانند در كلاس‌هاي درس، ديدگاه‌هاي شخصي خود را درباره درون‌مايه كتاب‌هاي درسي بگويند و از «حق آزادي بيان» برخوردارند و البته اگر وزير اينچنين گفت در عمل هم پاي آن بايستد.

آموزگار و كنشگر صنفي