سرعت تاثير لغو تحريم‌ها با پيش‌بيني بسياري از ايراني‌ها هماهنگ نيست
با عبور يك سال از برجام، ريسك‌هاي اين توافق بيش از گذشته مشخص شده است. فكر مي‌كنيد با توجه به توفان حوادث سياسي در جهان از اروپا تا امريكا مي‌توان به بقاي برجام در 9 سال آينده اميدوار بود؟
برجام تا زماني كه اجراي كامل آن به نفع تمام بازيگران باشد از هر توفان سياسي جان سالم به درخواهد برد. آينده قابل پيش بيني نيست و نمي‌توانم حدس بزنم كه كدام حزب در كدام كشور حتي اگر گروه‌هاي اپوزيسيون تلاش كنند اجراي برجام را زير سوال ببرند، مي‌تواند دليل منطقي بيابد تا در 9 سال آينده برجام را زير پابگذارد.
سال‌ها پرونده هسته‌اي ايران در راس اخبار بود در حالي كه كره شمالي اصلي‌ترين و خطرناك‌ترين پرونده در سطح جهاني در خصوص تسليحات هسته‌اي را در اختيار دارد فكر مي‌كنيد جامعه جهاني مي‌تواند با الگوي مذاكره با ايران با پيونگ يانگ هم وارد رايزني‌هاي فني و سياسي شود؟
كره شمالي تنها كشور در تاريخ برقراري معاهده منع تكثير تسليحات هسته‌اي است كه از اين معاهده در سال 2003 خارج شد و پس از آن هم تجهيزات هسته‌اي را آزمايش كرد. همان طور كه شما هم در سوال خود به درستي به آن اشاره كرديد تنها راه منطقي براي مقابله با تهديد برنامه تسليحات هسته‌اي كره شمالي، مذاكره از طريق مخلوطي از رايزني‌هاي سياسي و تحريم‌ها است. مذاكرات با اين كشور از طريق مذاكرات شش گانه (امريكا، روسيه، چين، ژاپن، كره جنوبي و كره شمالي) به مدت ده سال بدون هيچ گونه نتيجه ملموسي ادامه داشته است. به نظر مي‌رسد كه تنها راه صلح آميز براي وادار كردن كره شمالي به مذاكره در فضاي مثبت، تشديد تحريم‌هاي بين‌المللي و تقويت كارآيي آنها است. موفقيت اين مساله تا حد بسياري به چين بستگي دارد كه چندان تمايلي به اعمال تحريم‌هاي فلج‌كننده عليه همسايه خود ندارد.
امريكا، رژيم صهيونيستي و ايران در زمره كشورهايي هستند كه هنوز معاهده منع آزمايش اتمي را تصويب نكرده‌اند. آيا با توجه به ايده خاورميانه عاري از سلاح و در حالي كه جامعه جهاني تجربه مثبت حل مسائل هسته‌اي از طريق مذاكرات فشرده را دارد مي‌توان گفت كه جامعه جهاني اكنون توانايي و اراده كافي براي اجرايي كردن اين معاهده را دارد؟
من از سال 2007 مكررا تاكيد داشته‌ام كه يكي از راهكارهاي اعتمادسازي و متوازن‌سازي در خاورميانه، تشكيل منطقه‌اي است كه در آن تست هسته‌اي ممنوع باشد. تصويب هماهنگ و همزمان معاهده جامع منع آزمايش اتمي (سي تي بي‌تي) توسط مصر، ايران، عربستان، سوريه و اسراييل مي‌تواند عامل تعيين‌كننده‌اي در ايجاد منطقه عاري از تست هسته‌اي در خاورميانه باشد چرا كه ساير كشورهاي منطقه از جمله تركيه سي‌تي‌بي‌تي را امضا كرده‌اند. ظهور منطقه‌اي در خاورميانه كه تست هسته‌اي در آن ممنوع باشد مي‌تواند نخستين گام ملموس و جدي براي اعتمادسازي در منطقه باشد بدون آنكه مساله به رسميت شناخته شدن اسراييل توسط ايران و كشورهاي عربي يا نتيجه مذاكرات صلح ميان اسراييل و سوريه تاثيري در اجراي اين مساله داشته باشد. اين رويكرد اين فايده را دارد كه ابتدا راهكار برد - برد براي تمام اعضاي منطقه اعمال خواهد شد و اين بهتر از راهكاري است كه شايد با توسل به آن تنها فايده يك كشور لحاظ شده باشد و منجر به توقف برداشتن گام‌هاي بيشتر شود. علاوه بر اين بهتر است كه امريكا و چين بدون تاخير بيشتر سي‌تي‌بي‌تي را تصويب كنند تا اين اقدام، گام مهم و اعتبار بخشي به نظام عدم تكثير در سطح جهاني باشد. سه كشور هسته‌اي ديگر از جمله روسيه، بريتانيا و فرانسه 15 سال پيش سي‌تي‌بي‌تي را تصويب كرده‌اند.