دور جديد رايزني‌ها براي احياي برجام آغاز شد
آخرين گردهمايي پيش از توافق؟
گروه ديپلماسي
24 ساعت پس از تمديد تفاهم فني ميان سازمان انرژي اتمي ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي حفظ تصاوير دوربين‌هاي مستقر در تاسيسات هسته‌اي ايران تا 31 روز ديگر، رايزني‌هاي فني و حقوقي در پايتخت اتريش براي احياي برجام در قالب پنجمين دور از سلسله‌نشست‌هاي كميسيون مشترك برجام آغاز شد. به گزارش «اعتماد»، تيم‌هاي مذاكره‌كننده ايران، ايالات متحده و 1+4 در حالي به وين بازگشتند كه كمتر از يك هفته قبل در فضايي مثبت چهارمين دور از سلسله‌نشست‌هاي كميسيون مشترك برجام را به اتمام رسانده و با خبر كاسته شدن از فاصله‌ها و بسته شدن بخش اعظمي از پرانتزهاي متن توافق بازگشت به اجراي برجام، به پايتخت‌ها براي اتخاذ آخرين تصميم‌ها بازگشته بودند. در هفت روز گذشته، ايران و ايالات متحده بيشترين پيغام‌ها را در فضاي مجازي و از تريبون رسانه‌اي براي يكديگر فرستادند. واشنگتن توپ را به زمين تهران پاس داده و ادعا كرد كه اين ايران است كه بايد دست از زياده‌خواهي براي لغو تمام تحريم‌هاي وضع‌شده پس از حصول برجام در سال 2015 بردارد و در طرف مقابل تهران پاسخ داد كه بهتر است كاخ‌سفيد‌نشين‌ها از سياست رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده كه اميدوار به ثمربخش بودن تحريم‌ها است دست بردارند. 24 ساعت پيش از حضور تيم‌هاي مذاكره‌كننده در وين هم آنتوني بلينكن، وزير خارجه ايالات متحده در سخناني نسبت به اراده ايران براي بازگشت به برجام ابراز ترديد كرد و در اين سوي ميدان هم از وزير خارجه ايران و معاون او پاسخ شنيد كه رفع تحريم‌ها وظيفه مذاكراتي تيم امريكا براي بازگشت به برجام است. با وجود اين جدال‌هاي سياسي در ملأعام به نظر مي‌رسد كه پشت پرده در اتاق‌هاي مذاكره در گراند هتل وين، دو كارگروه رفع تحريم و هسته‌اي پيشرفت‌هاي قابل توجهي را به نام خود ثبت كردند و همزمان كارگروه سوم كه مسووليتش تنظيم ترتيبات اجرايي براي بازگشت تمام اعضا به اجراي كامل توافق بوده بيش از پيش شده است. روز گذشته همزمان با رسيدن هيات‌هاي مذاكره‌كننده به وين، ميخاييل اوليانوف، رييس تيم مذاكره‌كننده روسيه ابتدا با انتشار يك توييت ابراز اميدواري كرد كه اين دور از رايزني‌ها آخرين دور باشد و طرفين با متن كامل‌شده نحوه احياي برجام وين را ترك كنند. توييتي كه چند دقيقه بعد پاك شد تا به گفته نماينده روسيه به پيشواز تحولات نرفته باشد. با اين‌همه فضاي سياسي حاكم بر اين دور از مذاكرات اين است كه هيات‌هاي ايران و امريكا با آخرين چكش‌كاري‌هاي متن در تهران و واشنگتن به وين بازگشته‌اند تا در سايه مذاكرات غيرمستقيم مسير بازگشت به برجام را هموار سازند. اقدام ايران در تمديد يك‌ماهه تفاهم فني با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز از سوي حاضران در وين به گام مثبتي براي فرصت دادن بيشتر به ديپلماسي تعبير شد.
عباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه كه رياست هيات سياسي، اقتصادي و هسته‌اي حاضر در وين را برعهده دارد، صبح روز سه‌شنبه در وين پيش از حضور در جلسه رسمي كميسيون مشترك برجام ميان ايران و 1+4 با «ميخاييل اوليانوف» نماينده روسيه در مذاكرات و همچينن «انريكه مورا» معاون دبير كل سرويس اقدام خارجي اتحاديه اروپا ديدار و گفت‌وگو كرد.
معاون سياسي وزير امور خارجه پيش از برگزاري پنجمين دور نشست كميسيون مشترك برجام در گفت‌وگو با خبرگزاري صدا و سيما گفت: دور جديد مذاكرات ما با كشورهاي ۱+۴ آغاز خواهد شد. در ادوار گذشته (چهار دوره گذشته) پيشرفت‌هاي نسبتا خوبي داشتيم و مسير مشخصي را طي كرديم و مي‌دانيم مسير روشني را بايد طي كنيم. اميدوار هستيم در طول مذاكرات چند روزه ان‌شاءالله بتوانيم به راه‌حل‌هاي نهايي دست يابيم. نشست اصلي كميسيون مشترك محملي است كه در كنار آن مذاكرات به صورت‌هاي دوجانبه و چندجانبه رسمي و غيررسمي برگزار شود. حتي پيش از شروع كميسيون مشترك گفت‌وگوهاي دوجانبه را داشتيم. ملاقات خيلي خوبي را با هيات روس داشتم كه يك‌بار باهم مسائلي را كه در مذاكرات بايد به آن پرداخته شود، مرور كرديم و الحمدلله اشتراك مواضع خوبي در اكثر آ‌نها وجود دارد.
اين سخنان عراقچي در حالي مطرح شد كه چند ساعت پيش از آن، رابرت مالي نماينده ويژه امريكا در امور ايران در پيامي توييتري درباره دور جديد و پنجم گفت‌وگوها در وين براي احياي توافق هسته‌اي برجام اظهارنظر كرده بود.
«رابرت مالي» ضمن سازنده خواندن دور قبلي گفت‌وگوها در وين براي احياي توافق هسته‌اي ايران تاكيد كرد، هنوز كار زيادي براي احياي كامل اين توافق باقي مانده است. اين مقام امريكايي در پيامي توييتري نوشت: «دور قبلي مذاكرات (در وين) سازنده بود و شاهد پيشرفت معنادار بوديم اما هنوز كار زيادي بايد انجام شود. براي دور پنجم (گفت‌وگوها) در راه وين هستيم و اميدواريم كه بتوانيم براي بازگشت متقابل به پايبندي (به توافق برجام) بيشتر جلو برويم.»
راه‌حل روسي براي احياي برجام
همزمان با آغاز دور جديدي از رايزني‌ها در وين، «ماريا زاخارووا»، سخنگوي وزارت خارجه روسيه در نشست خبري روز سه‌شنبه ابراز اميدواري كرد طرف‌ها بتوانند به پيشرفت‌هايي در زمينه بازگشت دوجانبه به برجام دست پيدا كنند.
به گزارش خبرگزاري فارس، ماريا زاخارووا گفت: «معتقديم بايد به دقت بين اقدامات ايران و امريكا همزماني ايجاد شود و [اين گام‌ها] بايد كاملا با متن برجام منطبق باشند. اين تنها راه براي بازگرداندن توافق هسته‌اي به چارچوب اوليه مورد توافق ميان طرف‌ها است. ما از شريكان برجامي و امريكا مي‌خواهيم در اسرع‌وقت به اين هدف دست پيدا كنيم.»
درخواست همزمان چين از ايران و امريكا
دولت پكن نيز پيش از آغاز دور جديد مذاكرات احياي توافق هسته‌اي ايران و بازگشت امريكا به تعهدات برجامي، براي حصول پيشرفت در اين گفت‌وگوها ابراز اميدواري كرد. «ژائو لي‌جيان» سخنگوي وزارت خارجه چين روز گذشته از توافق آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با جمهوري اسلامي ايران براي تمديد يك‌ماهه توافق درباره نظارت بر تاسيسات هسته‌اي، استقبال كرد. ژائو در نشست خبري روزانه گفت: «چين اميدوار است طرف‌هاي مرتبط در گفت‌وگوهاي هسته‌اي ايران بتوانند هرچه سريع‌تر به پيشرفت [معناداري] در مذاكرات دست پيدا كنند.»
او در پاسخ به سوالي درباره تاثير توافق آژانس اتمي با ايران روي مذاكرات وين نيز افزود: «ما باور داريم كه اين توافق، اراده سياسي ايران براي حصول نتيجه در گفت‌وگوهاي احياي برجام را نشان مي‌دهد و زمان باارزشي براي مذاكرات خريده است.»
سخنگوي وزارت خارجه چين با بيان اينكه فعلا پيشرفت‌هاي قابل‌توجهي در مذاكرات وين حاصل شده، افزود: «اما هنوز اختلاف‌نظرهايي وجود دارد. ما اميدواريم همه طرف‌ها بتوانند با احساس ضرورت بيشتري اقدام كرده و يك تصميم سياسي بدون تاخير اتخاذ كنند.»
ژائو درباره نقش پكن در مذاكرات احياي برجام در وين نيز توضيح داد: «چين به عنوان يك عضو برجام، به‌صورت فعالانه در تلاش براي حل سياسي و ديپلماتيك مساله هسته‌اي ايران بوده و كارهاي زيادي براي بازگرداندن برجام به مسير اصلي با هدف حفظ سيستم جهاني عدم اشاعه انجام داده است. از همه طرف‌هاي برجام خواستيم كه به‌صورت كامل توافقي كه در جريان نشست وزراي خارجه در دسامبر گذشته حاصل شد را اجرا كنند. ما از امريكا - كه از برجام خارج شد- مي‌خواهيم به آن بازگشته و همه تحريم‌هاي مرتبط بر ايران را بردارد. از ايران نيز مي‌خواهيم كه تعهدات خود را اجرا كند.»