اوكراين؛ 500 روز پس ازآغازجنگ

گروه  جهان

پانصد روز پيش در ساعت اوليه 5 اسفند ماه 1401، نيروهاي روسيه تهاجم تمام عيار خود به اوكراين را آغاز كردند؛ تهاجمي كه كرملين از آن به عنوان عمليات ويژه‌ نظامي ياد كرده و اميدوار بود به راحتي و ظرف چند روز تمامي خاك اوكراين را به تسخير خود درآورد. اما حالا با گذشت بيش از 16 ماه از حمله روسيه به اوكراين، نه تنها جنگ همچنان ادامه دارد، بلكه با توجه به تحولاتي كه در اين 500 روز صورت گرفته، پايان مشخصي نيز براي آن وجود ندارد. در اين رابطه و پس از گذشت بيش از شانزده از شروع جنگ، آژانس پناهندگان سازمان ملل اعلام كرده كه در حدود 6.3 ميليون اوكرايني در اين مدت آواره و پناهنده شده‌اند. همچنين دفتر حقوق بشر سازمان ملل نيز تخمين زده در اين مدت بيش 9 هزار غير نظامي كشته و نزديك به 15700 نفر نيز زخمي شده‌اند. طبق گزارشي كه خبرگزاري الجزيره در اين خصوص منتشر كرده، تحولات جنگ به گونه‌اي رقم خورده كه هنوز نمي‌توان آمار دقيقي از نظاميان و غيرنظاميان كشته شده در اين جنگ اعلام كرد. اين در حالي است كه كارشناسان از خسارت 143 ميليارد دلاري اوكراين به زيرساخت‌هاي عمومي اوكراين در خلال اين جنگ صحبت مي‌كنند. در اين راستا، حدود 20 درصد از خاك اوكراين در اختيار نيروهاي روسيه قرار داشته و نبردها در جبهه‌هاي مختلف در اين كشور همچنان با شدت ادامه دارد. 

هزينه سنگين روسيه در جنگ اوكراين
برآوردها نشان مي‌دهد جنگ اوكراين براي روسيه نيز خسارت بار بوده است. طبق برخي از برآوردها، روسيه روزانه به صورت ميانگين در حدود 1 ميليارد دلار هزينه جنگ كرده و ميزان تلفات نظاميان اين كشور در خاك اوكراين نيز بسيار برجسته است. به عنوان مثال وزارت دفاع اوكراين ميزان تلفات نظاميان روسيه در خاك اين كشور را 231 هزار و 700 نفر اعلام كرده است. از سوي ديگر در حالي امريكا و انگلستان نيز تعداد كشته‌شدگان روسي را بيش از 200 هزار نفر تخمين مي‌زنند كه گفته مي‌شود تنها در جنگ باخموت نيروهاي گروه واگنر حدود 25 هزار نفر تلفات داده‌اند. اين موضوع زماني اهميت مي‌يابد كه بدانيم در زمان حمله شوروي به افغانستان كه از سال 1979 تا 1988 طول كشيد، كل تلفات روس‌ها در اين جنگ ده ساله در حدود 15 هزار نفر تخمين زده مي‌شود. علاوه بر اين حجم تحريم‌هاي بين‌المللي آنچنان وسيع بوده كه تقريبا تمامي اقتصاد اين كشور را در بر گرفته است.

ميزان خسارت مالي اوكراين از جنگ
در حالي كه از تابستان گذشته ميزان حملات هوايي روسيه به شهرها و زيرساخت‌هاي اوكراين افزايشي چشمگير پيدا كرده، بانك جهاني در تازه‌ترين گزارش خود آورده است كه اوكرايني‌ها براي بازسازي حداقلي ويراني‌ها تا 10 سال آينده نياز به 411 ميليارد دلار سرمايه دارند كه اين رقم بيش از دو برابر ميزان توليد ناخالص داخلي اين كشور است. از سوي ديگر برخي از ناظران ميزان خسارت وارد شده به كسب و كارهاي اوكرايني را نيز حدود 11.3 ميليارد دلار برآورد كرده كه از اين مقدار 8.3 ميليارد دلار آن مرتبط با بخش كشاورزي اين كشور است. همچنين هزينه‌هاي تحميل شده به ساختمان‌ها و مكان‌هاي عمومي در اوكراين هم از سوي دانشكده اقتصاد كي‌يف 143.8 ميليارد دلار تخمين زده شده است.

نقشه راه روسيه براي آغاز جنگ
پس از گذشت 16 ماه از جنگ، برآوردهاي اوليه حاكي از آن است كه 20 درصد خاك اوكراين در اختيار نيروهاي روسيه قرار داشته و مسكو در پاييز سال گذشته نيز 4 استان شرقي اوكراين را ضميمه خاك خود كرده است. با اين حال با توجه به اقداماتي كه نيروهاي اوكرايني در اين مدت انجام داده‌اند، برخي از ناظران معتقدند كه هم‌اكنون حدود 17 درصد از خاك اوكراين در تسخير نيروهاي روسي قرار دارد.
اين در حالي است كه روس‌ها در همان روزهاي اول جنگ به سرعت قصد داشتند ضمن پيشروي به سمت كي‌يف، خاركوف را نيز به عنوان دومين شهر بزرگ اوكراين به تصرف خود در آوردند كه تاكنون براي انجام چنين كاري ناكام مانده و تنها به دنبال حفظ دستاوردهاي خود در ساحل جنوبي رودخانه دنيپرو، شبه جزيره كريمه و مناطق شرقي اوكراين هستند. علاوه بر اين با شروع ضدحملات اوكراين به منظور باز پس‌گيري مناطق تصرف شده، معادلات جنگ به صورت پيچيده‌تري رقم خورده و به نظر مي‌رسد كه هفته‌هاي آتي شاهد تشديد درگيري‌ها به خصوص در مناطق شرقي اوكراين باشيم.

اقدام نمادين در روز پانصدم جنگ
همچنين گفتني است پانصدمين روز جنگ در برگيرنده دو اقدام نمادين از سوي مقامات اوكراين و روسيه نيز بود؛ به‌طوري‌كه ولوديمير زلنسكي رييس‌جمهوري اوكراين روز گذشته همزمان با گذشت پانصد روز از آغاز تهاجم نظامي روسيه به كشورش از جزيره مار در درياي سياه بازديد كرد.
به گزارش يورونيوز، اوكراين در ابتداي جنگ در اين جزيره كه در درياي سياه واقع شده است بر نظاميان روسيه غلبه كرد. جزيره مار در پي آغاز تهاجم نظاميان روسيه به اوكراين به تصرف نيروهاي روس در آمد اما آنها در ماه ژوئن سال ۲۰۲۲ مجبور به تخليه اين جزيره شدند. 
در همين رابطه، رييس‌جمهوري اوكراين در پيامي ويديويي همزمان با سفرش به جزيره مار اظهار داشت: «امروز در جزيره مار هستيم كه هرگز به تسخير اشغالگر در نخواهد آمد. همانطور كه بقيه خاك اوكراين به تسخير در نخواهد آمد زيرا ما كشوري شجاع هستيم.»
از سوي ديگر سرگئي شويگو، وزير دفاع روسيه نيز روز شنبه همزمان با پانصدمين روز درگيري‌ها ضمن ديدار با گروهي از نظاميان اين كشور بر تمرين نظامي واحدهاي تازه آموزش‌يافته ارتش نظارت كرد. تصاويري كه وزارت دفاع روسيه از سرگئي شويگو منتشر كرده است اولين حضور وي در ميان نظاميان كشورش از زمان شورش شبه‌نظاميان واگنر محسوب مي‌شود. شورشي كه يكي از اتفاقات بسيار مهم در فرآيند جنگ اوكراين محسوب مي‌شود اما وزير دفاع روسيه مدعيست كه اين مساله تاثير بر عمليات ويژه نظامي كشورش در اوكراين نداشته است!