آیا اسرايیل برای پایان دادن به توافق صلح در غزه خیز برداشته است؟
تراژدی «التابعین»
احسان پناهبر
گزارشهای میدانی از غزه حاکی از آن است كه تهاجم ارتش اسرايیل به این جغرافیا تشدید شده است. این درحالی است که ایالاتمتحده، قطر و مصر تلاش دارند رژیم اسرايیل و حماس را برای توافق آتشبس و تبادل اسرا در اسرع وقت مجاب کنند. اخیرا، تلآویو با ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس تلاش داشته مسیر رسیدن به آتشبس را مسدود یا صعبالعبور کند. در همین رابطه، سرویس اورژانس مدنی غزه اعلام کرد که در حمله هوایی اسرايیل به مدرسه التابعین، پناهگاه خانوادههای آواره فلسطینی در شهر غزه، حدود 100 نفر کشته شدند. ویديویی از این حمله نشان میدهد که اعضای پیکر کشته شدگان در اطراف پراکنده شده، قوطیهای خالی غذا در گودال خونی افتاده و تشکهای سوخته و عروسک کودکان در میان آوار مشاهده میشد. در ویديوی دیگری، مردان بیش از دوازده کیسه پلاستیکی از اعضای مختلف پیکر جانباختگان را روی زمین مدرسه التابعین گذاشته بودند. سرویس اورژانس غیرنظامی منطقه، که سابقه معتبری در اعلام تعداد تلفات دارد و دفتر رسانه دولتی حماس در بیانیههای جداگانهای اعلام کردند که این مجتمع در حالی مورد حمله قرار گرفته است که ساکنان آن مشغول خواندن نماز صبح بودند. محمود باسال، سخنگوی دفاع مدنی فلسطین در نشست مطبوعاتی تلویزیونی گفت که بقایای افراد ناشناسی نیز وجود دارد و تاکنون هویت بیش از 93 شهید شامل 11 کودک و 6 زن شناسایی شده است.
به گزارش عفو بینالملل، دهها هزار فلسطینی آواره به مدارس غزه پناه بردهاند، مدارسی که بیشتر آنها از زمان آغاز جنگ 10 ماه پیش بسته شدهاند. طبق گزارشها، حدود 350 خانواده در مدرسه التابعین پناه گرفته بودند. طبقه فوقانی محل سکونت خانوادهها بود و در طبقه پایین مسجد قرار داشت که اکنون هر دو بخش آسیب دیدهاند. در این رابطه، ارتش رژیم اسرايیل در اعلامیهای اعتراف کرد که تعداد کشتهشدگان این حادثه افزایش یافته است و مدعی شد این مدرسه محل تجمع نیروهای حماس و جهاد اسلامی بوده است. این ادعا درحالی مطرح میشود که به گفته رسانهها عمده ساکنین این ساختمان زنان، کودکان و سالمندان بودند. تیم دفاع مدنی فلسطین به الجزیره گفت که آنها توانستهاند نزدیک به 100 جسد را پیدا کنند، اما هنوز اجساد بیشتری زیر آوار مانده است. خدری، سخنگوی تیم دفاع مدنی به الجزیره گفت که اکثر اجساد تکه تکه شده و قابل تشخیص نیستند. افرادی که از این حمله جان سالم به در بردهاند گفتند این یکی از بدترین روزهایی بود که از زمان آغاز جنگ در نوار غزه دیدهاند. اسرايیل «بدون هیچ مدرکی» ادعا کرده که جنگجویان حماس و جهاد اسلامی فلسطین از این مدرسه برای عملیات خود استفاده میکردند، ادعایی که حماس آن را رد کرد.
مسعود پزشکیان، ريیسجمهور ایران از جامعه جهانی، به ویژه شورای امنیت سازمان ملل و کشورهای اسلامی خواست در راستای مسوولیت خود در حفاظت از صلح و امنیت بینالمللی مانع از تکرار جنایات ضد بشری صهیونیستها شوند. مصر نیز کشتار مدرسه التابعین در شهر غزه را نشانهای بر فقدان تمایل سیاسی اسرايیل برای پایان دادن به جنگ ویرانگر در غزه دانست. همچنین، جوزف بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که تصاویر منتشرشده از حمله اسرايیل به مدرسه التابعین او را «وحشتزده» کرده است. دیوید لامی، وزیر خارجه بریتانیا نیز گفت از حمله هوایی اسرايیل به مدرسهای در غزه «بهتزده» شده است. او ضمن تاکید بر آتشبس فوری برای محافظت از غیرنظامیان، خواستار توافق مبادله اسرای اسرايیلی و زندانیان فلسطینی شد. این حمله درحالی انجام شد که میانجیهای امریکایی، قطری و مصری تلاش خود را برای دستیابی به توافق آتشبس و تبادل اسرا تسریع کردهاند. به عقیده آنها، این توافق، که باید در اسرع وقت به نتیجه برسد، میتواند به کاهش تنشهای فزاینده در منطقه پس از ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران و فواد شکر، از اعضای بلندپایه حزبالله در بیروت کمک کند.
حمله مرگبار اسرايیل به مدرسهای در غزه، مجددا درخواستها از ایالاتمتحده برای توقف حمایت قاطع از اسرايیل، از جمله انتقال سلاحها به این بازیگر را افزایش داده، گزارهای که مدافعان حقوق بشر میگویند باعث تشدید جنایات در منطقه فلسطینی غزه میشود. ایالاتمتحده و شرکای منطقهایاش ادعا میکنند آتشبس نزدیک است. به عقیده ناظران، این ادعای ایالاتمتحده با رفتار این کشور با رژیم اسرايیل در تناقض است. از نگاه فلسطینیان نیز آنچه در قالب ادعای توافق مطرح است، سرپوشی بر کشتار و ویرانی بیشتر در غزه است. جیمز زوگبی، از بنیانگذاران و ريیس موسسه عرب امریکایی در شبکههای اجتماعی نوشت در قالب ادعاهای مکرر در چند ماهه اخیر مبنی بر رسیدن به توافق آتشبس، نسلکشی در غزه ادامه دارد. او با انتقاد از ایالاتمتحده، افزود كه با حمایت از اسرايیل، این رژیم جسورتر از همیشه به کشتار ادامه میدهد. روز شنبه، آلگرا گودوین، خبرنگار سیانان، در پستی در ایکس نوشت؛ ایالاتمتحده تایید کرده یک بمب با قطر کوچک GBU-39 ساخت امریکا در حمله مرگبار اسرايیل به مدرسه التابعین استفاده شده است. این درحالی است که واشنگتن پست با انتشار گزارشی به نقل از وزارت خارجه امریکا اعلام کرد که واشنگتن 5/3 میلیارد دلار بودجه اختصاص یافته برای خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی امریکایی از سوی اسرايیل را آزاد میکند.
به نظر میرسد حمله به مدرسه التابعین در بحبوحه تلاش مجدد ایالاتمتحده، قطر و مصر برای جلب موافقت اسرايیل و حماس با توافق آتشبس راهی برای مخدوش کردن این تلاشها ازسوی تلآویو باشد. کارشناسان بر این باورند که ادامه حملات اسرايیل در سراسر غزه خطر منحرف کردن این تلاشها را به همراه دارد و برخی از آنها بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل را متهم میکنند که به دنبال خرابکاری در مسیر توافق احتمالی برای پایان دادن به جنگ است.
شان ساوت، سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا روز شنبه در بیانیهای گفت که تعداد زیادی غیرنظامی همچنان کشته و زخمی میشوند و خواستار آتشبس و تبادل اسرا شد. سارا لی ویتسون، مدیر اجرایی گروه حامی دموکراسی برای جهان عرب، مستقر در ایالاتمتحده از فروش تسلیحات به عنوان شرطی سازی پاولوفی برای ارتش وحشی انتقاد کرد. شورای روابط امریکایی-اسلامی، سازمان حقوق مدنی مسلمان امریکایی، همچنین گفت که حمله به شهر غزه مستحق واکنش شدید دولت بایدن است. دانیل لوی، مشاور سابق کابینه اسرايیل نیز روز شنبه به الجزیره گفت که بسته مالی 5/3میلیارد دلاری امریکا برای اسرايیل نشاندهنده عدم صداقت و رویکرد دوگانگی دولت امریکا است. حمایت «آهنین» امریکا از اسرايیل ارتباط زیادی با ناامنی یک ابرقدرت رو به زوال دارد. ست فرانتزمن، تحلیلگر اسرايیلی روزنامه جروزالم پست نیز در شبکه ایکس نوشت این دست حملات از سوی اسرايیل علیه غیرنظامیان در غزه میتواند باعث تشدید بحران در منطقه و مخدوش کردن هر گونه چشمانداز آتشبس باشد.