نگراني از بالا رفتن آمار مرگ بين معتادان
مصرف همزمان مخدر و روانگردان مرگ معتادان را افزايش داده است
اعتماد| در حالي كه اعتياد و عوارض آن نگراني هميشه مسوولان و كارشناسان و خانواده‌هاي ايراني بوده است، ديروز سازمان پزشكي قانوني كشور كه مرجع اعلام موارد مرگ بر اثر دلايل خاص است از افزايش آمار مرگ ميان معتادان خبر داد. روز گذشته احمد شجاعي، رييس اين سازمان قضايي اعلام كرد كه طي ۹ ماه امسال، هزار و ۷۶۲ نفر به دليل اعتياد جان خود را از دست داده‌اند كه جمعيت قابل توجهي از اين متوفيان، مصرف‌كننده مواد صنعتي و روانگردان بوده‌اند.
مرگ معتادان بر اثر مصرف مخدرها و روانگردان‌ها در حالي رو به افزايش است كه متوليان مبارزه با شبكه قاچاق مواد مخدر نسبت به افزايش ناخالصي و تركيبات در محرك‌ها و روانگردان‌ها و ورود مواد جديد با عوارض نگران‌كننده‌تر هشدار داده‌اند. هفته گذشته هم، تهمينه باهر، رييس مركز تحقيقات و آزمايشگاه‌هاي پليس مبارزه با مواد مخدر در معرفي مخدرهاي جديدي كه در اين آزمايشگاه شناسايي شده‌اند خبر داد كه نمونه‌هايي از «ال‌اس‌دي»، كوكايين، حشيش صنعتي و قارچ‌هاي توهم زا توسط متوليان مبارزه با شبكه‌هاي قاچاق كشف شده كه البته اغلب اين مواد به دليل قيمت بالا يا تاثيراتي كه به مذاق مصرف‌كنندگان چندان خوش نيامده، وارد چرخه شيوع نشده و در همان حد مصرف تفنني باقي مانده‌اند.
اما آنچه مسلم است، مواد روانگردان كه در آشپزخانه‌هاي صنعتي تهيه مي‌شوند با هدف تاثيرگذاري بيشتر و مورد پسندتر و فراهم آوردن مشترياني ماندگارتر، انواع تركيبات شيميايي را درآميخته و محصولي به دست مي‌دهند كه بيشترين عارضه و بيشترين تاثير را در مصرف‌كننده ايجاد مي‌كند. مخدرهاي وارداتي از مرزهاي شرقي هم تا حد امكان با انواع تركيبات ناملموس و پنهان درآميخته مي‌شوند تا بيشترين سود به ازاي بيشترين تاثيرگذاري را به جيب قاچاقچيان داخلي و خارجي سرازير كنند. در اين ميان آنچه ناديده گرفته مي‌شود، سلامت مصرف‌كنندگاني است كه گرچه در دراز مدت مشتري دايمي مواد مخدر و روانگردان خواهند بود اما بعد از مدتي بسيار كوتاه بعد از نخستين مصرف، به بيماران رواني و مجنونان غيرقابل بازيابي تبديل مي‌شوند كه روانگردان‌ها و مخدرها براي آنها، صرفا حكم دارويي براي يك روز نفس كشيدن بيشتر خواهد بود.
هومان نارنجي‌ها، محقق و پژوهشگر اعتياد در گفت‌وگو با «اعتماد» به دو سوال پاسخ داده است:
چرا در سال‌هاي قبل و زماني كه مفهوم اعتياد، مصرف مخدرهاي سنتي و برپايه ترياك بود، آمار مرگ معتادان تا اين حد پررنگ و نگران‌كننده نبود؟
امروز مهم‌ترين علت مرگ معتادان چيست؟
نارنجي‌ها: سال‌هاي قبل، مرگ عمدتا بين معتادان تزريقي و مصرف‌كنندگان هرويين شايع بود. به عنوان نمونه، يك معتاد تزريقي مصرف روزانه‌اش نيم گرم هرويين با خلوص 10 درصد بود و اگر به‌طور اتفاقي خلوص هرويين در بازار به 30 درصد مي‌رسيد، عملا مصرف اين فرد با تزريق همان نيم‌گرم، سه برابر شده بود و دچار ايست قلبي تنفسي مي‌شد. اصطلاحي بين معتادان شايع بود كه مي‌گفتند به بعضي هرويين‌ها سيانور زده‌اند و نمي‌دانستند كه خلوص ماده مصرف شان تغيير كرده است. آنهايي كه هرويين را به آرامي تزريق مي‌كردند احتمال اوردوزشان كمتر بود اما آنها كه يكباره تزريق مي‌كردند، اين ماده يكباره وارد رگ مي‌شد و نمي‌توانستند آن را از خون خارج كنند مگر آنكه بلافاصله به اورژانس مجهز مي‌رسيدند و با تزريق دارو امكان بازگشت‌شان فراهم مي‌شد. اما چرا امروز با وجود آنكه الگوي تزريق كاهش يافته اما مرگ معتادان افزايش يافته است؟ علت اصلي آن به افزايش مصرف مواد صنعتي باز مي‌گردد كه مكانيسم مواد صنعتي، كاملا شيميايي است و سمي بودن بالاي مواد صنعتي در مقايسه با مخدرها خطر مرگ را هم افزايش مي‌دهد. افزايش فشار خون، بالا رفتن درجه حرارت بدن و بر هم خوردن ريتم طبيعي قلب در اثر مصرف مواد روانگردان از جمله عوارض اين مواد است. افرادي كه همزمان با روانگردان‌ها، مخدر هم استفاده مي‌كنند بيش از ساير معتادان در معرض خطر مرگ قرار دارند زيرا يكي از اين دو گروه باعث كندي ضربان قلب شده و ديگري باعث افزايش ضربان قلب مي‌شود و اين تندي و كندي به ايست قلبي مي‌رسد. علاوه بر آنكه محرك‌ها آسيب‌هاي مغزي جدي ايجاد مي‌كنند، تركيبات مواد محرك موجود در بازار هم از يك لابراتوار تا لابراتوار ديگر، كاملا سليقه‌اي است چنانكه مي‌شنويد در اين مواد تركيباتي همچون چسب و وايتكس و ساير مواد شيميايي هم وجود دارد. در واقع عوارض پوستي مصرف‌كنندگان روانگردان‌ها نشان‌دهنده ناخالصي خيلي بالاي مواد مصرفي‌شان است. در عين حال وقتي آمار مصرف يك ماده بالا مي‌رود بايد در انتظار افزايش عوارض آن هم باشيم كه مرگ، يكي از عوارض مصرف مخدرها و روانگردان‌هاست.