حسن روحاني، رييس‌جمهور اسلامي ايران، روز شنبه به دوشنبه پايتخت تاجيكستان رفت تا در ميان رهبران 27 كشور عضو كنفرانس تعامل و اعتمادسازي آسيا، سخنراني كند. اين ديدار بلندپايه از تاجيكستان، بعد از مدتي سردي روابط ميان تهران و دوشنبه با ديدار دوجانبه بعدازظهر ديروز ميان رييس‌جمهور اسلامي ايران و رييس‌جمهور تاجيكستان، امامعلي رحمان، فصل تازه‌اي را از روابط ميان تهران و كشور هم‌زبان در منطقه آسياي ميانه رقم زد. در دو روز گذشته حسن روحاني ضمن ديدار با امامعلي رحمان، با اشرف غني رييس‌جمهور افغانستان و عبدالله عبدالله، رييس اجرايي دولت او نيز گفت‌وگو كرده است. روحاني همچنين در حاشيه اين سفر با رهبران قطر و تركيه در حاشيه نشست سيكا ديدار و گفت‌وگو كرد تا بعد از ديدارهاي روز جمعه‌اش با روساي جمهور چين، روسيه و افغانستان، اين سفر فشرده را به فرصتي براي رايزني ميان ايران و كشورهاي دوست آسيايي بدل كند. كنفرانس تعامل و اعتمادسازي آسيا كه تشكيل آن از جمله ابتكارهاي نورسلطان نظربايف، رييس‌جمهور پيشين قزاقستان بود، از سال 1999 در آلماتي آغاز به كار كرد. از آن زمان تاكنون نشست‌هاي اين كنفرانس كه با هدف نزديك‌تر كردن همكاري‌هاي چندجانبه كشورهاي آسيايي در دوران پساجنگ سرد تشكيل شده است، در سطح وزراي خارجه هر دو سال يك‌بار و جلسات سران آن هر چهار سال يك‌بار برگزار مي‌شود. رييس‌جمهور اسلامي ايران سال 2014 در چهارمين نشست سران سيكا در شانگهاي شركت كرده بود و امسال هم به دعوت رييس‌جمهور تاجيكستان، امامعلي رحمان، بعد از شركت در نشست سران سازمان همكاري شانگهاي در بيشكك پايتخت قرقيزستان به دوشنبه رفت تا ضمن سخنراني در نشست سران سيكا، با رييس‌جمهور تاجيكستان در مورد بهبود و گسترش روابط دوجانبه ديدار و گفت‌وگو كند.
نمي‌توانيم تنها طرف متعهد به برجام باقي بمانيم
حسن روحاني رييس‌جمهور اسلامي ايران روز شنبه در جمع سران ده‌ها كشور عضو كنفرانس تعامل و اعتمادسازي آسيا، سيكا، در پايتخت تاجيكستان، بار ديگر آمادگي ايران را براي «تدوين و تصويب سازوكارهاي دوجانبه و چندجانبه سياسي و امنيتي» در منطقه اعلام كرد و گفت: «سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مبتني بر همكاري، هم‌افزايي و يافتن راه‌هاي دستيابي به منافع مشترك، سود متقابل و در يك كلمه، سياست برد-برد است.» او همچنين با انتقاد شديد از دخالت‌هاي خارجي در منطقه تاكيد كرد: «مداخلات خارجي برخي قدرت‌ها در امور داخلي كشورهاي منطقه خاورميانه، سياست‌هاي قهرآميز يك‌جانبه‌گرايانه، تروريسم و افراط‌گرايي، پيمان‌شكني و قانون‌گريزي آشكار آنان در موضوعات مربوط به صلح و امنيت بين‌المللي از جمله قرارداد مهم هسته‌اي ايران موسوم به برجام، منطقه ما را به يكي از بحران‌خيزترين و بي‌ثبات‌ترين مناطق جهان تبديل كرده است.» روحاني بار ديگر تاكيد كرد كه در صورت عدم اجراي تعهدات طرف‌هاي باقي‌مانده در برجام، ايران براساس اين توافق بخش‌هايي از تعهدات خود را به‌تدريج كاهش خواهد داد. روحاني گفت: «بديهي است ايران به‌صورت يك‌طرفه نمي‌تواند تنها طرف متعهد به برجام باقي بماند و ساير كشورها نيز لازم است سهم خود را براي حفظ اين توافق مهم بپردازند. اكنون كه نهايت حسن‌نيت و شكيبايي استراتژيك ما از يك سو و قانون‌شكني امريكا از سوي ديگر بر همگان ثابت شده است، جمهوري اسلامي ايران ضمن اعلام آمادگي براي هرگونه تعامل، تصميم گرفته تا طبق بندهاي 26 و 36 برجام اجراي تعهداتش را براي بازگرداندن توازن در توافق مزبور كاهش دهد. در صورت عدم دريافت پاسخ مناسب، به ناچار اقدامات بيشتري انجام خواهيم داد.»
تاكيد تهران و آنكارا بر مقابله با يكجانبهگرايي
حسن روحاني ظهر ديروز در ديدار با رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه گفت: «براي توسعه و تعميق روابط ايران و تركيه طي سال‌هاي اخير گام‌هاي ارزنده‌اي برداشته شده و اين روند بايد متناسب با ظرفيت‌ها و فرصت‌هاي فراوان، شتاب بيشتري بگيرد.» روحاني همچنين همكاري‌هاي منطقه‌اي ايران و تركيه را موثر، موفق و بااهميت دانست و اظهار داشت: «همكاري‌هاي دوجانبه و سه‌جانبه، ازجمله با روسيه در حوزه مسائل منطقه‌اي و در روند آستانه، مبارزه با تروريسم و فرآيند ثبات در سوريه بسيار بااهميت و
در راستاي تقويت صلح و ثبات منطقه است.» رجب طيب اردوغان رييس‌جمهور تركيه نيز در اين ديدار گفت: مناسبات ايران و تركيه در همه عرصه‌ها نزديك و رو به توسعه بوده و تقويت بيش از پيش اين روابط در عرصه‌هاي دوجانبه و منطقه‌اي براي آنكارا بسيار حائز اهميت است. وي افزود: «تركيه مصمم است روابط خود را با تهران در همه زمينه‌ها توسعه دهد.» روساي جمهوري اسلامي ايران و تركيه در اين ديدار همچنين بر مخالفت خود با هرگونه تحريم و يكجانبهگرايي در مناسبات بين‌المللي تاكيد كردند.
جهان اسلام نيازمند وحدت و يكپارچگي است
حسن روحاني روز شنبه در ديدار تميم بن حمد آل‌ثاني، امير قطر گفت: «رايزني دوجانبه و چندجانبه و همكاري بيشتر، تنها راه كاهش اختلافات و حل و فصل مشكلات منطقه‌اي است و ايران همواره آماده مشاركت در اين عرصه است.» وي اظهار داشت: «جهان اسلام نيازمند وحدت و يكپارچگي است و دو كشور بي‌ترديد مي‌توانند با همكاري يكديگر در اين عرصه تلاش كنند.» روحاني روابط ايران و قطر را برادرانه و دوستانه و به نفع مردم منطقه دانست و گفت: «ظرفيت‌هاي فراواني براي تقويت بيش از پيش روابط اقتصادي دو كشور وجود دارد كه بايد از اين ظرفيت‌ها
در راستاي منافع دو ملت استفاده كرد.» شيخ تميم بن حمد آل‌ثاني نيز در اين ديدار گفت: «قطر نيز بر اين اعتقاد است كه حل تمام اختلافات در منطقه تنها از طريق گفت‌وگو، همكاري جمعي و پيگيري راه‌هاي سياسي امكان‌پذير است.» امير قطر همچنين اظهار داشت: «دوحه براي توسعه روابط خود با تهران در همه حوزه‌هاي مورد علاقه، آماده است.»
بستني پارتي شي و پوتين
به جز حسن روحاني، روساي جمهور چين و روسيه هم از بيشكك راهي دوشنبه شدند تا در نشست سيكا مشاركت كنند. برگزاري نشست سران كنفرانس تعامل و اعتمادسازي آسيا، با سالروز تولد شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين همزمان شده بود، ولاديمير پوتين هم از اين فرصت استفاده كرد تا در حاشيه نشست سيكا، همتاي چيني خود را با بستني غافلگير كند. براساس گزارش رسانه‌هاي رسمي چين، ولاديمير پوتين به مناسبت سالروز تولد 66 سالگي رييس‌جمهور چين، يك بسته پر از بستني براي او هديه آورده بود، در برابر شي جين‌پينگ هم چاي چيني به همتاي روس خود هديه داد. شي جين‌پينگ ضمن قدرداني از پوتين براي برگزاري اين مراسم غافلگيرانه در حاشيه نشست سيكا، به رييس‌جمهور روسيه خبر داد كه در ميان مردم چين بسيار محبوب است. براساس تصاوير منتشر شده از سوي رسانه‌هاي چيني و روسي روي كيكي كه ولاديمير پوتين براي 66 سالگي شي جين‌پينگ تهيه كرده بود با حروف چيني نوشته شده است: «دو 6 خوش يمن.»
رحمان به روحاني: به وطن دوم خود
خوش آمديد
امامعلي رحمان، رييس‌جمهور تاجيكستان با استقبال گرم و صميمانه از رييس‌جمهور ايران از حضور ايشان در پنجمين اجلاس تعامل و اعتمادسازي آسيا كه ظهر ديروز به كار خود خاتمه داد، قدرداني كرد. رييس‌جمهور تاجيكستان گفت: «جناب آقاي روحاني، مهمان گرامي؛ حضور شما را در جمهوري تاجيكستان – خانه دوم‌تان خوشامد مي‌گويم و بار ديگر براي شركت فعالانه در اجلاس امروز سيكا تشكر مي‌كنم. شركت شما به معناي حمايت است و باور كامل دارم كه مناسبات ما در چارچوب اين سازمان گسترش خواهد يافت.» وي گفت كه طي اين ديدار پيرامون مسائل همكاري‌هاي دوجانبه و موضوعات منطقه‌اي تبادل نظر خواهد كرد.
حسن روحاني نيز از اينكه به دعوت رييس‌جمهور تاجيكستان مهمان دولت و ملت اين كشور بوده است اظهار خرسندي و رضايت كرد و افزود: «در تاجيكستان احساس ما احساس در وطن بودن است. آداب و رسوم ملت تاجيكستان و ايران بسيار به هم نزديك است.» او با اشاره به برگزاري اجلاس سيكا گفت: «شما اجلاس مهمي را ميزباني كرديد و اين‌گونه اجلاس‌ها براي حركت به سمت ثبات و وحدت ميان كشورهاي دوست است.» روحاني اظهار داشت: «بر اين باورم كه اين سفر مايه تعميق روابط دو كشور مسلمان، دوست و داراي علايق بسيار زياد ايران و تاجيكستان خواهد شد. اميدوارم روز به روز روابط بين دو دولت و دو ملت بيشتر شود و ما شاهد همكاري‌هاي بسيار ارزشمند به نفع دو ملت و به نفع منطقه باشيم.»
رايزني ظريف با وزير خارجه جديد هندوستان
وزير خارجه هند با اشاره به ديدارش با ظريف در نشست سيكا در دوشنبه عنوان كرد كه در اين ديدار درباره تحولات منطقه به گفت‌وگو پرداخته است. «سوبرامانيام جايشانكا» وزير امور خارجه جديد هند ديروز در حاشيه نشست سيكا (كنفرانس همكاري و اعتمادسازي آسيا) در دوشنبه پايتخت تاجيكستان با همتاي ايراني خود ديدار كرد. وزير خارجه جديد هند با انتشار تصويري از ديدارش با محمدجواد ظريف در حاشيه نشست سيكا نوشت: «با محمدجواد ظريف وزير امور خارجه ايران ديدار كردم و درباره تحولات منطقه‌اي به گفت‌وگو پرداختم.» «سوبرامانيام جايشانكا» از 30 ماه مه 2019 به جاي «سوشما سواراج» به عنوان وزير امور خارجه هند منصوب شده است.
حمايت از برجام در بيانيه پاياني سيكا
شركت‌كنندگان در نشست سران كنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسيا (سيكا) كه در دوشنبه، پايتخت تاجيكستان برگزار شد، در بيانيه پاياني خود تاييد كرده‌اند كه برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) هيچ جايگزيني ندارد و از همه طرفين شركت‌كننده در اين توافقنامه خواستند تا به تعهدات خويش به طور كامل عمل كنند. در اين بيانيه پاياني كه نسخه‌اي از آن در سايت رسمي كاخ كرملين منتشر شده، در اين باره آمده است: «ما حمايت غيرقابل تغيير خود از برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) درباره برنامه هسته‌اي ايران كه همچنان دستاورد بزرگي در زمينه موفقيت ديپلماسي چندجانبه است و توسط قطعنامه شماره 2231 شوراي امنيت سازمان ملل در سال 2015 هم به‌اتفاق آرا مورد تاييد قرار گرفته را اعلام و تاكيد مي‌كنيم كه برجام موثر بودن خود را به خوبي ثابت كرده و هيچ جايگزيني براي آن وجود ندارد و از اينكه جمهوري اسلامي ايران به طور كامل به تعهدات هسته‌اي خويش در چارچوب برجام عمل كرده و اين مساله را آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مورد تاييد قرار داده، استقبال مي‌كنيم و از ساير طرف‌هاي شركت‌كننده در اين توافقنامه هم مي‌خواهيم تا به تعهدات خويش در چارچوب برجام عمل كنند تا اهداف در نظر گرفته شده در اين توافقنامه به دست آيد». شركت‌كنندگان در نشست سران دوشنبه همچنين مخالفت خود را با هرگونه تصميم‌گيري يك‌جانبه كه ممكن است به تغيير وضعيت شهر مقدس قدس بينجامد، اعلام كردند. در بيانيه پاياني اين كنفرانس آمده است: «ما به طور قاطع مخالف هرگونه تصميم‌گيري يك‌جانبه هستيم كه مي‌تواند وضعيت شهر مقدس قدس را تغيير دهد. ما خواستار پايبندي به حق قطعي ملت فلسطين براي تشكيل دولت مستقل فلسطيني در چارچوب مرزهاي تعيين شده در سال 1967 به پايتختي شهر قدس هستيم و همچنين از نقش تاريخي كشور اردن به عنوان محافظ مسجدالقصي حمايت مي‌كنيم». علاوه بر اين رهبران كشورهاي شركت‌كننده در كنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسيا مورد تاييد قرار دادند كه هيچ كشوري حق مداخله در امور داخلي ساير كشورها، ازجمله با هدف تغيير دولت‌هاي قانوني در آنها را ندارد.